Vùng Occitanie, ''miền đất hứa'' của ngành làm phim Pháp ?

Tuy không hẹn, nhưng trong năm qua đã có khá nhiều dự án phim quan trọng được thực hiện tại vùng Occitanie, miền nam nước Pháp. Theo bản báo cáo gần đây của Trung tâm Điện ảnh Quốc gia (CNC), vùng Occitanie đã trở thành khu vực hàng đầu thu hút nhiều đoàn làm phim (điện ảnh cũng như truyền hình), chỉ kém hơn thủ đô Pháp một chút. Ngược lại, nhờ các bộ phim truyền hình nhiều tập, vùng Occitanie lại đứng hạng nhất về số ngày quay phim, thậm chí còn hơn cả Paris.

Clive Owen trong một buổi giới thiệu trên AMC Networks bộ phim “Monsieur Spade” tại Pasadena, California, Hoa Kỳ, ngày 06/02/2024. Getty Images via AFP - JC OLIVERA

Theo tờ báo La Tribune, một trong những series quan trọng vừa được khởi chiếu trong tháng 02/2024 trên truyền hình Pháp là bộ phim nhiều tập ''Monsieur Spade'' (Thám tử Spade) dựa theo quyển tiểu thuyết trinh thám nổi tiếng ''The Maltese Falcon'' (Chim ưng Malta) của nhà văn Mỹ Dashiel Hammett. Trên màn ảnh lớn, nhân vật thám tử tư Sam Spade đã đi vào huyền thoại nhờ lối diễn xuất thần của ngôi sao Humphrey Bogart. Nhiều thập niên sau, đến phiên nam diễn viên Clive Owen vào vai ''Monsieur Spade'' (Thám tử Spade) để điều tra về các vụ án mạng kỳ lạ trong một tu viện, mà thoạt nhìn không có liên quan gì với nhau. Phần hậu truyện của ''The Maltese Falcon'' diễn ra vào những năm 1960 tại một ngôi làng hẻo lánh ở miền nam nước Pháp. 

Từ thám tử Spade đến Bá tước Monte-Cristo

Dự án quan trọng thứ nhì, sau thành công trên màn ảnh rộng của ''Les Trois Mousquetaires'' (Ba chàng lính ngự lâm) là một cuốn tiểu thuyết lừng danh khác của Alxandre Dumas. Nam diễn viên Pierre Niney vào vai Edmond Dantès, nhân vật nổi tiếng của quyển truyện ''Bá tước Monte-Cristo''. Phiên bản điện ảnh mới của ''Le Comte de Monte-Cristo'' có cùng một ê kíp thực hiện là hai nhà đạo diễn Alexandre de La Patellière và Matthieu Delaporte. Trái với thông lệ, đoàn làm phim đang bấm máy thu hình tai lâu đài Engarran, nằm cách Montpellier khoảng 15 cây số về phía tây nam, trong khi phim cổ trang Pháp thường được quay ở vùng sông Loire, nơi có nhiều cung điện đền đài cổ kính, cũng như các ngoại cảnh thiên nhiên phù hợp. 

Theo cơ quan Occitanie Films, do ông Karim Ghiyati điều hành, từ năm 2011 cho tới nay, vùng Occitanie đã nỗ lực đầu tư xây dựng nguyên một hệ thống vững chắc nhằm thu hút các đoàn làm phim càng nhiều càng tốt. Mục tiêu đầu tiên của cơ quan này là quảng bá hình ảnh và các lợi thế của vùng Occitanie với các nhà sản xuất phim truyện (điện ảnh và truyền hình). Ngoài việc áp dụng thuế ưu đãi, và như vậy các đoàn làm phim sẽ tiết kiệm được một phần chi phí sản xuất, cơ quan Occitanie Films còn tạo thêm một số điều kiện thuận lợi, như dịch vụ chuyên chở, lưu trú đồng thời cung cấp nhân viên kỹ thuật có tay nghề trong các lãnh vực âm thanh cũng như hình ảnh…

Theo báo La Tribune, nhờ vào nỗ lực thúc đẩy sự phát triển các dự án điện ảnh, vùng Occitanie giờ đây thu hút hàng năm hơn 80 đoàn quay phim, làm việc trên nhiều kế hoạch khác nhau. Kết quả là trên bình diện quốc gia, tuy Occitanie chưa thu hút nhiều đoàn làm phim quốc tế bằng thủ đô Paris và vùng Île de France, nhưng vùng này lại vượt trội so với các vùng lớn khác như Hauts de France với trọng tâm là thành phố Lille, vùng Provence-Alpes-Côte d'Azur (PACA) với thành phố Marseille, cũng là một chiếc nôi quan trọng đối với ngành làm phim. 

Vùng Occitanie đã làm thế nào để trở nên hấp dẫn đến mức trở thành một ''miền đất hứa'' trong mắt giới sản xuất phim ảnh ? Trong số 80 đoàn phim đến làm việc trong vùng này mỗi năm, có ba dự án quan trọng là ba bộ phim nhiều tập được chiếu hàng ngày trên các kênh truyền hình Pháp : đó là ''Un si grand soleil'' trên đài France 2 và hai loạt phim ''Ici tout commence'' và ''Demain nous appartient'' trên kênh TF1. 

Không phải ngẫu nhiên các series phim truyện tiếng Pháp này lại chọn ''đóng đô'' tại vùng Occitanie. Sỡ dĩ vùng này thuyết phuc được các đoàn phim đến đây để dựng studio thu hình để làm việc trong nhiều mùa liên tiếp là vì vùng Occitanie tập hợp khoảng 900 diễn viên (chính, phụ cũng như diễn viên quần chúng) và hơn 1.000 kỹ thuật viên làm việc trong đủ mọi lãnh vực từ khâu hình ảnh, trang phục, trang điểm đến khâu chỉ đạo, viết kịch bản, lồng tiếng, hậu kỳ…

Mở thêm trường đào tạo và liên hoan điện ảnh 

Nhờ có sẵn nhiều nhân viên có kinh nghiệm và tay nghề, cơ quan Occitanie Films thường tổ chức các cuộc gặp gỡ với ban phụ trách casting (tuyển lựa và phân vai diễn viên) cũng như tìm cách thuyết phục ban điều hành tuyển dụng các tài năng cũng như những kỹ thuật viên từng được đào tạo trong vùng. Dĩ nhiên là khi chọn người tại chỗ thay vì đưa một ê kíp từ Paris xuống dưới miền nam nước Pháp, các đoàn phim tiết kiệm được nhiều chi phí vận chuyển cũng như lưu trú. Vùng Occitanie hiện tuyển dụng hơn 11.000 nhân viên phục vụ cho cả hai ngành điện ảnh, truyền hình. Trong năm 2023, các dự án làm phim truyện của Pháp và nước ngoài đã đem về cho vùng này gần 100 triệu euro doanh thu. 

Bên cạnh các lợi thế nêu trên, vùng Occitanie còn tìm cách xây dựng một hệ thống có khả năng đáp ứng các nhu cầu ''đa dạng'' của ngành làm phim. Ngoài giới nhân viên kỹ thuật, vùng này còn đặt trọng tâm vào việc đào tạo thế hệ tương lai của các nhà viết kịch bản hay các nhà đạo diễn phim ảnh, video clip hay phim hoạt hình. Trong vài năm gần đây, hội đồng cấp vùng Occitanie đã đầu tư vào việc thành lập trường cao đẳng Traveling gần thành phố Montpellier, chuyên về các bộ môn điện ảnh. Ngoài ra, các trường đại học lớn trong vùng như đại học Paul Valéry ở tỉnh Hérault và trường Jean Jaurès ở Toulouse đều có mở thêm các khoa chuyên ngành nhằm đào tạo chuyên viên về âm thanh và hình ảnh. Những gương mặt này khi tốt nghiệp ra trường, nhận được sự hỗ trợ của quỹ điện ảnh cấp vùng để thực hiện các dự án đầu tay của họ. 

Cuối cùng, vùng Occitanie còn tham gia tổ chức hai festival quan trọng để quảng bá các tài năng mới như Liên hoan phim Độc lập và Sáng tạo tại thành phố Auch (Cica) và Liên hoan phim Địa Trung Hải (CineMed) tại thành phố Montpellier. Theo đánh giá của Trung tâm Điện ảnh Quốc gia (CNC), nhờ vào những nỗ lực này, vùng Occitanie đã thành công trong việc thu hút trở lại các dự án làm phim quan trọng, trong khi cách đây một thập niên, các đoàn làm phim Pháp thường sang một số thành phố Đông Âu (Praha và Budapest) bấm máy thu hình hầu tiết kiệm chi phí sản xuất.