Trí tuệ nhân tạo : Châu Âu có thể cạnh tranh được với Hoa Kỳ ?
Việc các nước châu Âu phát triển các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) mới sẽ mang lại một lợi ích quan trọng trong vấn đề tự chủ của Lục địa già. Đó cũng là việc làm tốt giúp quản lý giám sát các công nghệ này ở quy mô thế giới. Nhưng làm thế nào để cạnh tranh với sự độc quyền của những tập đoàn khổng lồ về công nghệ của Mỹ?
Đăng ngày:
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron trong cuộc trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Mỹ NBC hôm 14 tháng 6 vừa qua đã quả quyết rằng phần mềm hội thoại tự động GPT của Pháp có thể sẽ ra mắt. Tại hội chợ cải tiến công nghệ Viva Tech, Paris, ông Macron thông báo, Pháp đã chi 500 triệu euro để phát triển trí tuệ nhân tạo (AI). Tham vọng của tổng thống Pháp được hình thành trên cơ sở những tiềm năng tài chính mà các công nghệ này mang lại.
Theo công ty tư vấn công nghệ McKinsey, AI ra đời có thể mang lại cho thế giới giá trị kinh tế từ 2600 đế 4400 tỷ đô la Mỹ mỗi năm. Vẫn theo công ty tư vấn trên, từ tháng 1 đến tháng 5/2023, đã có 12 tỷ đô la đầu tư vào AI, nhưng chủ yếu của công ty Mỹ.
Trong bối cảnh công nghệ bị thống trị bởi những người khổng lồ Mỹ, một robot đàm thoại tự động của Pháp sẽ tạo được lợi ích to lớn về tính tự chủ công nghệ số cho Pháp.
Cách biệt đẳng cấp
Và hy vọng của Emmanuel Macron có thể sớm thành hiện thực. , Ông Pierre-Carl Langlais, nhà nghiên cứu về khoa học thông tin và truyền thông tại Trường nghiên cứu khoa học thông tin và truyền thông CELSA của Pháp cho biết: “Ít nhất hai công ty khởi nghiệp của Pháp đang trong quá trình tạo ra các mô hình kiểu Chat GP3 hoặc đã có chúng. Các dự án tương tự đang được tiến hành ở Đức. Những robot đàm thoại này sẽ có mặt trên thị trường chậm nhất là vào năm sau".
Tuy nhiên, một số chuyên gia khác trong lĩnh vực này lại cho rằng đó chỉ là ảo vọng. Trong một diễn đàn đăng ngày 13 tháng 8 trên tờ Le Monde, một trong số chuyên gia trên đã nhận thấy việc phát triển Chat GPT của Pháp cũng như của châu Âu chỉ là một " ước mong thánh thiện ".
Fabrice Epelboin, doanh nhân và chuyên gia về các vấn đề kỹ thuật số tại trường Khoa học Chính trị Pháp (Science Po), ví von với giải vô địch quốc gia bóng đá Pháp : « California thi đấu ở giải hạng nhất (Ligue 1), còn những người châu Âu chúng tôi thi đấu ở giải hạng ba. »
Theo ông, không thể cạnh tranh nhưng cũng vô ích khi cố gắng: bởi vì ngay cả khi một công ty châu Âu có thành công thì đơn giản nó sẽ bị những gã khổng lồ công nghệ mua lại. « với tiềm lực dự trữ (tài chính) cao hơn GDP của hầu hết các quốc gia trên hành tinh, nhóm GAFAM có thể đặt nhiều tỷ đô la lên bàn bất cứ khi nào họ muốn ».
Google, công ty đã chi 300 triệu USD để mua lại công ty khởi nghiệp AI Anthropic, đã không ngần ngại bỏ ra 1 tỷ đô la mua Runway AI. Đây là số tiền tương đương với ngân quỹ Pháp đưa ra vào năm 2018 dành cho sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.
Biến AI thành tài sản chung
Đối mặt với những bức tường đô la, người châu Âu "nên từ chối đối mặt với người Mỹ trên chính mảnh đất của họ và đề xuất một cuộc chơi khác", theo chuyên gia Fabrice Epelboin.
Các chuyên gia được France 24 liên hệ đều cho rằng, giải pháp thay thế tốt nhất là phần mềm miễn phí. Còn được gọi "mã nguồn mở", phần mềm này khác với mô hình thông thường bằng cách thúc đẩy hợp tác và chia sẻ. Không giống như các công nghệ được giữ bí mật bởi các công ty, phần mềm miễn phí để lộ mã nguồn cho công chúng, cho phép nó được điều chỉnh và phổ biến lại với số lượng lớn.
Do đó, các nước châu Âu sẽ thoát khỏi những con "quái vật" ở California, vì một lý do đơn giản: bạn không thể mua những gì không thuộc về bất kỳ ai. "Phần mềm miễn phí là tài sản chung giống như không khí", theo nhận xét của Fabrice Epelboin.
Động lực hợp tác này dựa trên một mô hình kinh tế đã được chứng minh rộng rãi. Nó thậm chí đã sinh ra một số phần mềm phổ biến nhất, chẳng hạn như Mozilla, hoặc hệ điều hành Linux.
Yannick Meneceur, giảng viên luật kỹ thuật số tại Đại học Strasbourg, lưu ý rằng "Open IA", mẹ đẻ của Chat GPT, "chỉ mở ở cái tên gọi ". Bởi vì mã Chat GPT được kiểm soát bởi một số ít cá nhân từ Thung lũng Silicon.
Theo Fabrice Epelboin, "Ở Pháp, chúng ta có xu hướng cho rằng việc đó không nghiêm trọng lắm". Giáo sư tại Science Po nói thêm : “Tuy nhiên, điều này có nghĩa là chính phủ Mỹ, bằng cách này hay cách khác, sẽ có tác động đến định hướng của các AI mà các nước châu Âu đang ngày càng sử dụng nhiều hơn”,.
Washington đã sử dụng các công ty kỹ thuật số của Mỹ như là trung gian để theo dõi các cá nhân bên ngoài Hoa Kỳ: theo thông tin được Edward Snowden tiết lộ vào năm 2013, thông qua một chương trình có tên PRISM, Cơ quan An ninh Quốc gia Hoa Kỳ (NSA) đã hợp tác với các công ty như Google và Facebook để lấy dữ liệu từ người dùng ở nước ngoài và bị nghi ngờ đe dọa an ninh quốc gia.
Các hoạt động giám sát này đã làm dấy lên lo ngại liên quan đến vấn đề tôn trọng quyền riêng tư và quyền tự chủ công nghệ số của các quốc gia khác.
Miền Tây hoang dã với chuẩn mực châu Âu
Nhiều nhà lãnh đạo châu Âu đã phản ứng mạnh mẽ, yêu cầu sự bảo đảm từ Hoa Kỳ.
Mỹ muốn có quy định tối thiểu để tạo điều kiện cạnh tranh, trong khi châu Âu đặt lên hàng đầu vấn đề bảo mật và muốn kiểm soát AI. Đối mặt với nhiều lo ngại do sự bùng nổ công nghệ trí tuệ nhân tạo như xâm phạm đời tư, máy móc kiểm soát con người hay nhiều mối lo khác liên quan đến đạo, Bruxelles muốn phòng xa với California, đang được ví như miền Tây hoang dã của công nghệ số.
Ủy Ban Châu Âu tách mình khỏi các quyền tài phán của Mỹ vào năm 2021 với dự thảo khung pháp lý đầu tiên. Năm nay, vào giữa tháng 6, các nghị sĩ châu Âu đã thông qua dự thảo quy định đầu tiên trong lĩnh vực này trên thế giới về quản lý AI.
Dejan Glavas, cựu chuyên gia tài chính của Ủy Ban Châu Âu, giám đốc viện nghiên cứu "AI vì sự bền vững" tỏ ý lấy làm tiếc vì : “Châu Âu đi trước trong việc điều tiết AI, nhưng chưa phải là tiên phong trong việc tạo ra nó”.
Nhưng dù sao "một châu Âu thành công trong việc triển khai một môi trường hoạt động AI của riêng mình sẽ là tin tốt cho việc quản lý các công nghệ này ở cấp độ quốc tế".
(Theo france24.com)
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký