Venezuela tập trận ở biên giới Guyana vào lúc chiến hạm Anh đến Guyana

Tranh chấp chủ quyền đối với vùng Essequibo giầu dầu lửa đẩy quan hệ Venezuela với Anh Quốc và Guyana căng thẳng thêm một nấc. Ngày 28/12/2023, tổng thống Venezuela Nicolas Maduro đã điều 5.600 quân nhân đến tập trận « phòng thủ » - theo Caracas, ngay tại biên giới với Guyana, trong bối cảnh tầu chiến của Anh dự kiến đến ngoài khơi Guyana hôm nay 29/12 để « hỗ trợ » đồng minh và là thuộc địa cũ của Anh.

Bản đồ vùng Essequibo tranh chấp nằm giữa Venezuela và Guyana (Nam Mỹ). © Suriname Central via Wikimedia Commons

Phát biểu trên truyền hình, tổng thống Venezuela chỉ trích gay gắt việc chiến hạm Anh xuất hiện trong khu vực là « vô cùng nghiêm trọng ». Cuộc tập trận là nhằm « đáp trả khiêu khích » của Luân Đôn. Ông yêu cầu Guyana ngừng lôi kéo các cường quốc quân sự vào tranh chấp lãnh thổ giữa hai nước. Trước đó, phó tổng thống Guyana khẳng định nước ông « không hề có ý đồ tấn công nhắm vào Venezuela ».

Ngày 29/12, Luân Đôn lên tiếng chỉ trích và yêu cầu Caracas « phải ngừng » những hành động « vô lý » đối với Guyana. Một người phát ngôn của chính phủ Anh khẳng định Luân Đôn « hợp tác với các đối tác ở trong vùng để tránh leo thang căng thẳng và tiếp tục theo dõi sát sao tình hình ».

Venezuela và Guyana tranh chấp chủ quyền đối với vùng Essequibo giầu khí đốt và dầu lửa từ nhiều thập niên qua. Venezuela muốn dùng dòng sông Essequibo làm biên giới tự nhiên, như đã được ấn định năm 1777 dưới thời Tây Ban Nha chiếm đóng. Phía Guyana lập luận rằng đường biên giới có từ thời thuộc địa Anh đã được một tòa trọng tài ở Paris ấn định năm 1899.

Hai phần ba diện tích vùng Essequibo nằm trên lãnh thổ Guyana và là nơi sinh sống của 1/5 dân số Guyana. AFP nhắc lại là căng thẳng giữa Caracas và Georgetown gia tăng sau khi Guyana mời thầu khai thác dầu lửa ở Essequibo vào tháng 09. Ngay sau đó, Venezuela tổ chức trưng cầu dân ý sáp nhập vùng đất giầu khí đốt và dầu lửa rộng 160.000 km² do Georgetown quản lý.