Tập Cận Bình thăm Pháp : Không dễ gì dung hòa lợi ích giữa Paris với Bắc Kinh

Trải thảm đỏ đón chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đến thăm Paris hai ngày 06 và 07/05/2024, chính quyền tổng thống Emmanuel Macron đặt mục tiêu  thuyết phục Bắc Kinh kiềm chế ủng hộ Nga, điều chỉnh quan hệ thương mại hai nước « có đi có lại ». Giới quan sát nhận thấy Paris chuẩn bị cho một cuộc hòa giải khó khăn về lợi ích với Bắc Kinh.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron (T) tiếp chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại điện Elysée, Paris, Pháp, ngày 06/05/2024. REUTERS - Gonzalo Fuentes

Chọn nước Pháp là chặng đầu tiên cho chuyến công du châu Âu, trong dịp kỷ niệm 60 thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Pháp và Trung Quốc, chủ tịch Tập Cận Bình chắc chắn hiểu rằng các cuộc tiếp xúc với người đồng cấp Emmanuel Macron sẽ không chỉ dừng lại ở các nghi lễ tiếp tân thân tình đáp lại cuộc đón tiếp tổng thống Pháp thăm chính thức Trung Quốc hồi tháng 04/2023.

Chuyến công du của chủ tịch Trung Quốc diễn ra trong bầu không khí u ám của cuộc chiến tranh Ukraina và trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Liên Hiệp Châu Âu, hơn bao giờ hết đều đang cần có « ổn định » vì « phồn thịnh » của cả hai bên.

Những hồ sơ gai góc trong quan hệ giữa hai nước vẫn còn nhiều và có xu hướng tích tụ thêm bất đồng, khiến lãnh đạo hai nước sẽ phải cố gắng vượt qua để có thể dung hòa lợi ích.

Về chiến tranh Nga - Ukraina, phủ tống thống Pháp đã tóm gọn mục đích là « khích lệ Bắc Kinh sử dụng ảnh hưởng với Matxcơva để thay đổi tính toán của Nga và có thể góp phần giải quyết xung đột ». Chuyến thăm của ông Tập Cận Bình cũng là cơ hội để thuyết phục Trung Quốc ngừng hỗ trợ quân sự cho Nga.

Những mục tiêu của Paris cũng không khác gì nhiều với chuyến thăm Bắc Kinh của tổng thống Macron một năm trước. Là một trong những nước hậu thuẫn chủ chốt cho Ukraina, Pháp hy vọng có được những thay đổi từ Bắc Kinh để tích cực tham gia giải quyết hồ sơ chiến tranh tại Ukraina.

Có điều Bắc Kinh từ đầu cuộc xung đột này luôn khẳng định vai trò trung lập. Trong tháng 5 này, trở về từ chuyến công du châu Âu, ông Tập Cận Bình sẽ chuẩn bị tiếp tổng thống Putin tại Bắc Kinh.

Có thể nhận thấy dễ dàng các biến động trên thế giới, từ đại dịch Covid-19 đến chiến tranh Nga - Ukraina và thêm vào đó là xung đột ở Gaza, đã làm hố ngăn cách giữa Trung Quốc với phương Tây trở nên rộng lớn đến mức khó mà có thể biết được Paris sẽ tiếp cận như thế nào để tác động đến các nhà lãnh đạo Trung Quốc. Theo chuyên gia Marc Julienne, thuộc Viện Quan hệ Quốc tế Pháp (IFRI), phương Tây, trong đó có Pháp, « thiếu hiểu biết về lợi ích chiến lược của Bắc Kinh: Trung Quốc, từ đầu cuộc chiến tranh (tại Ukraina) làm tất cả có thể để đứng ngoài xung đột. Trung Quốc không muốn can dự theo hướng của các nước châu Âu, cũng như theo hướng hỗ trợ quân sự cho Nga ».

Giờ đây, mọi người đều hiểu ẩn sau lập trường « trung lập », Trung Quốc thực sự đã chọn phe của Nga. Họ không quan tâm đến việc ngăn chặn cuộc chiến ở Ukraina. Họ nhìn thấy cuộc đọ sức giữa phương Tây và Nga có thể phục vụ mục tiêu xây dựng lại trật tự thế giới và từ đó được hưởng lợi về mặt chính trị và kinh tế. Do đó, Emmanuel Macron sẽ khó có thể đặt nước Pháp vào thế « cân bằng » với Trung Quốc để có thể tác động.

Tranh chấp thương mại cũng là một trọng tâm của các cuộc thảo luận. Như một năm trước tại Trung Quốc, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula von der Leyen hôm nay tham gia cuộc họp ba bên vào tại Paris. Cách đây ít hôm, ngày 02/05, trong một bữa ăn tối không chính thức tại Paris, tổng thống Pháp và thủ tướng Đức Olaf Scholz đã thống nhất quan điểm đặt mục tiêu « đạt được những điều kiện cạnh tranh cân bằng hơn » cho các doanh nghiệp của mình trong quan hệ làm ăn với Trung Quốc.

Trước chuyến thăm Pháp, trong một bài viết đăng trên nhật báo Pháp Le Figaro, chủ tịch Trung Quốc hứa sẽ mở cửa thị trường Trung Quốc cho các công ty phương Tây, bảo đảm rằng ông hiểu rõ những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng Ukraina đối với các nước châu Âu và khẳng định luôn tôn trọng và mong muốn chung sống hòa bình giữa các quốc gia. Câu chữ thì đơn giản, nhưng xem ra dung hòa thông điệp của lãnh đạo Trung Quốc với lợi ích của Pháp không dễ dàng chút nào.