Tấn công tàu hàng trên Hồng Hải: Ẩn số Iran vẫn khiến Mỹ đau đầu

Washington liên tục tố cáo Iran cung cấp vũ khí, thông tin tình báo và tài chính để phiến quân Houthi tiếp tục các vụ tấn công vào tầu hàng trên Hồng Hải, căng thẳng leo thêm nấc mới khi Mỹ lên án Iran là thủ phạm của vụ tấn công bằng drone cuối tuần qua vào một tàu chở hóa chất ngoài khơi Ấn Độ.

Bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin đến thăm Bộ tư lệnh Hạm đội 5 của hải quân Hoa Kỳ Manama, Bahrain, ngày 19/12/2023. REUTERS - PHIL STEWART

Các vụ tấn công vào các tàu hàng được cho là có liên quan đến Israel đã vượt ra ngoài khu vực Hồng Hải đến Ấn Độ Dương. Hôm 23/12, một tàu chở hóa chất có liên quan với Israel đã bị  drone tấn công khi đang ở cách cảng Veraval của Ấn Độ 200 hải lý. Đây là cuộc tấn công thứ hai nhắm vào một tàu hàng của Israel trong khu vực này, sau vụ  tấn công tương tự hồi tháng trước. Với Mỹ, đứng sau hai vụ tấn công đó không ai khác là Iran. Cuối tuần này, thêm các tàu chở dầu mang cờ hiệu Ấn Độ và Na Uy cũng bị quân Houthi nhắm bắn từ Yemen.

Washington đã nhiều lần cáo buộc Teheran lên kế hoạch cùng phiến quân Houthi ở Yemen tiến hành một loạt cuộc tấn công bằng drone và tên lửa trong những tuần gần đây ở Hồng Hải. Hôm thứ Sáu, 22/12, Nhà Trắng đã khẳng định sự can dự tích cực của Iran trong các cuộc tấn công của phiến quân Houthi vào các tàu trên Hồng Hải. Phát ngôn viên Hội Đồng An Ninh Quốc Gia  Mỹ, bà Adrienne Watson chỉ  rõ « hậu thuẫn của Iran cho phiến quân Houthi rất vững chắc, thể hiện qua việc cung cấp các thiết bị quân sự tối tân, hỗ trợ thông tin tình báo, tài chính và đào tạo ». Quan chức chính quyền Biden nhấn mạnh, nếu không có sự trợ giúp của Iran, lực lượng phiến quân ở Yemen «  khó có thể xác định và tấn công » các  tàu đang qua lại Hồng Hải.

Theo nhật báo Mỹ The Wall Street Journal, phiến quân Houthi đã sử dụng các thông tin tình báo được một tàu do thám của Iran cung cấp tức thời. Theo giới chuyên gia, lực lượng Houthi không thể có thiết bị cũng như khả năng theo dõi qua vệ tinh các tàu đi lại ngoài khơi Yemen, phải sử dụng các thông tin như vậy từ tàu do thám của Iran mới xác định được mục tiêu.

Dù Iran thừa nhận ủng hộ chính trị đối với lực lượng Houthi chống lại chính phủ Yemen từ 2014, nhưng Teheran vẫn phủ nhận đã cung cấp thiết bị quân sự cho quân nổi dậy.

Theo Lầu Năm Góc, lực lượng Houthi đã tiến hành hơn 100 cuộc tấn công, nhắm vào 10 tàu hàng có liên quan với hơn 35 quốc gia. Những cuộc tấn công như vậy đã làm rối loạn tuyến đường huyết mạch  Á – Âu qua Hồng Hải, chiếm 40% giao thương hàng hải của thế giới. Lực lượng Houthi vẫn thách thức cộng đồng quốc tế, tuyên bố tiếp tục các cuộc tấn công chừng nào lương thực và thuốc men không được chuyển vào dải Gaza, và chừng nào Israel chưa ngừng bao vây và oanh kích Hamas.

Đối mặt với những vụ tấn công  này, Mỹ dường như do dự, cố làm sao răn đe được Iran cũng như các đồng minh của Houthi mà không làm trầm trọng thêm tình hình vốn đã căng thẳng trong khu vực. Thông báo về việc thành lập một liên minh mới gồm khoảng 20 quốc gia để bảo vệ giao thông hàng hải trong khu vực hôm 18/12 giống như một chiến dịch tuyên truyền nhiều hơn là một kế hoạch phối hợp tác chiến. Trong số các nước tham gia liên minh, chỉ có một vài nước như Anh, Pháp, hay Canada có khả năng thực sự đánh chặn các cuộc tập kích của  Houthi. Nếu tần số cũng như quy mô các vụ tấn công tăng thêm thì vấn đề sẽ không còn đơn giản.

Cho đến lúc này, giới quan sát nhận thấy tổng thống Mỹ Joe Biden vẫn chủ trương tránh không để xung đột giữa Israel và Hamas lan rộng trong khu vực, nên vẫn ưu tiên giải pháp răn đe. Nhưng theo một số hãng truyền thông Mỹ, chính quyền Biden đang tính toán khả năng tấn công trực tiếp lực lượng Houthis.

Trong khi đó, hôm thứ Tư tuần qua, thủ lĩnh của phiến quân Yemen Abdel Malek al-Houthi đã lên tiếng dọa rằng nếu Mỹ tấn công vào Yemen, Houthi sẽ đáp trả bằng tên lửa và drone trực tiếp vào các tàu Mỹ, vào các lợi ích của Mỹ. Những tuyên bố thách thức của phiến quân Yemen nghe giống như khẩu khí trong các phát biểu chống Mỹ của những lãnh đạo ở Teheran.