Thượng Karabakh: Người Armenia đang bị Azerbaijan “thanh lọc sắc tộc”?

Tính đến hôm 28/09/2023, trong khoảng một tuần lễ, đã có đến trên 65.000 ngàn người, tức là hơn một nửa cư dân vùng Nagorny Karabakh, phải lánh nạn tại nước Armenia lân cận. Họ là những người gốc Armenia, chủ yếu theo Thiên Chúa Giáo, sinh sống trong một nước Azerbaijan chủ yếu theo Hồi Giáo. Đối với với chính quyền Armenia, tình trạng nói trên rõ ràng bắt nguồn từ việc chính quyền Azerbaijan tiến hành một chính sách thanh lọc chủng tộc nhắm vào cộng đồng Armenia.

Những người Armenia chờ để rời khỏi Nagorny-Karanakh ngày 25/09/2023. AP - Ani Abaghyan

Thủ tướng Armenia vào hôm nay đã lên tiếng cáo buộc láng giềng  Azerbaijan đã thực hiện chủ trương “thanh lọc chủng tộc” ở vùng Nagorny-Karabakh. Theo ông, với chính sách đó, toàn bộ người Armenia ở vùng lãnh thổ ly khai này sẽ phải rời bỏ nơi sinh sống từ lâu đời của mình trong “những ngày tới đây”.

Phát biểu trước các thành viên chính phủ Armenia, ông Nikol Pashinian khẳng định: “Cuộc di cư của người Armenia khỏi Nagorny Karabakh vẫn tiếp tục. Phân tích của chúng tôi cho thấy rằng trong những ngày tới sẽ không còn người Armenia nào ở Nagorny Karabakh nữa. Đó là một hành động thanh lọc sắc tộc mà chúng tôi đã từng cảnh báo với cộng đồng quốc tế”.

Armenia đồng thời kêu gọi cộng đồng quốc tế có “hành động” cụ thể nhằm ngăn chặn các hành vi của Azerbaidjan, vì không làm như vậy chẳng khác gì quốc tế “đồng tình” với việc làm sai trái của chế độ Baku.

Trên đài phát thanh Pháp France Info vào sáng nay, nữ đại sứ Armenia tại Paris Hasmik Tolmajian cũng tố cáo một cuộc “thanh lọc sắc tộc” do chính quyền Azerbaijan tiến hành, làm cho vùng đất này “hoàn toàn không còn người Armenia sinh sống”. Đại sứ Armenia không ngần ngại nói đến một “cuộc diệt chủng đang diễn ra”, cho rằng Azerbaijan đang phạm tội ác chống nhân loại.

Đây không phải là lần đầu tiên chính quyền Azerbaidjan bị tố cáo thực hiện một chính sách thanh lọc sắc tộc nhắm vào người gốc Armenia tại vùng Nagorny-Karabakh.

Trong những tháng qua, vào lúc Azerbaidjan phong tỏa hành lang Latchine, nối liền vùng ly khai Thượng Karabakh với Armenia, nhiều chính khách Pháp đã tố cáo Baku “thanh lọc sắc tộc” khi cố tình cắt đứt đường tiếp tế cho hơn 100.000 người gốc Armenia tại vùng ly khai này để buộc họ phải bỏ đi.

Trong một cuộc họp tại Thượng Viện Pháp vào tháng 3, thượng nghị sĩ Bruno Retailleau, chủ tịch nhóm LR đã khẳng định rằng “một cuộc thanh lọc sắc tộc và tôn giáo đang diễn ra” tại vùng Thượng Karabakh. Đến đầu tháng 9, đến lượt ông Xavier Bertrand, chủ tịch Hội Đồng Vùng Hauts-de-France, cũng đưa ra lời tố cáo tương tự sau khi ông cùng với nhiều nghị sĩ Pháp mang hàng viện trợ đến cho người dân vùng Nagorny Karabakh, nhưng bị binh lính Azerbaijan chặn lại.

Những người tố cáo Azerbaijan luôn viện dẫn một tuyên bố vào năm 2020 của tổng thống Azerbaijan Ilham Aliev, đe dọa người Armenia ở Nagorny Karabakh: “Nếu họ không rời đi, chúng ta sẽ săn lùng họ như chó”.

Trước những cáo buộc thanh lọc sắc tộc, tổng thống Azerbaijan đã hứa rằng quyền của người Armenia trong vùng đất gắn liền với Azerbaijan vào năm 1921 sẽ được “bảo đảm ”.

Còn trong sắc lệnh giải thể nước cộng hòa tự phong, lãnh đạo phe ly khai vùng Thượng Karabakh nhấn mạnh rằng một khi các điều kiện để khu vực trở lại quyền kiểm soát của Azerbaijan được xác định, cá nhân từng cư dân trong vùng sẽ có thể “ quyết định ở lại hoặc quay trở lại Nagorny-Karabakh”.