Freedom House : Gần 80% dân khối Liên Xô cũ dưới ‘‘chế độ độc đoán’’

Hôm qua 11/06/2014, theo báo cáo của Freedom House, tổ chức phi chính phủ theo dõi về tiến trình dân chủ toàn cầu có trụ sở tại Hoa Kỳ, dân chủ và nhân quyền tại nhiều quốc gia thuộc khối Liên Xô ngày càng thoái lùi.

Nhà hoạt động nhân quyền Peter Tatchell (trái) phản đối luật chống đồng tính của Nga, tại Luân Đôn ngày 05/02/2014. REUTERS/Paul Hackett

Báo cáo của Freedom House nhận xét gần 80% dân cư của các quốc gia, thường được gọi là các nước « Âu-Á » phải « sống dưới chế độ độc đoán » (trong số các nước Âu-Á, có Azerbaidjian, Belarus, Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Turkmenistan và Nga).

Freedom House đánh giá từ nhiều năm nay, sự rạn nứt giữa hai vùng của khối lục địa, bao gồm Châu Âu và nhiều nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ – chịu ảnh hưởng của Nga - ngày một rộng hơn, và « ảnh hưởng tiêu cực của Nga đối với chính quyền các quốc gia láng giềng ngày càng gia tăng, ngay trước cuộc xâm lược bán đảo Crimée (Ukraina) ».

Cũng theo tổ chức điều tra về dân chủ toàn cầu này, cuộc khủng hoảng hiện nay tại Ukraina phơi bày ra trước công luận quốc tế sự chia rẽ sâu sắc về ý thức hệ và chính trị, giữa một bên là Châu Âu –-được dẫn dắt bởi các nguyên tắc dân chủ  - và bên kia là khu vực Á-Âu.

Báo cáo cho biết cụ thể, « trong năm 2013, lần lượt từng quốc gia một chấp thuận các cải cách phi dân chủ của Matxcơva ». Freedom House nêu ví dụ của Kyrgyzstan, vừa thông qua luật « chống tuyên truyền đồng tính », dựa trên cơ sở luật pháp nước Nga, bị Hoa Kỳ và Liên Hiệp Châu Âu chỉ trích mạnh mẽ. Armenia, Belarus, Gruzia và Kazakhstan cũng đã thảo luận hoặc đưa ra các luật tương tự.

Giám đốc chương trình nghiên cứu nói trên, bà Sylvana Habdank-Kolaczkowska, phân tích : « Những gì diễn ra trong năm 2013 cho thấy chế độ hiện tại ở nước Nga được dùng làm mẫu hình cho nhiều lãnh đạo độc đoán ở các nước láng giềng, thậm chí tại một số nước, chính quyền đã có những hành xử vượt xa các đồng nhiệm Nga về mức độ tàn bạo và thái độ bất khoan dung mang tính hệ thống ».

Nữ chuyên gia cảnh báo, nếu như cách đây 10 năm, chỉ có 1/5 dân cư tại khu vực này sống dưới một chế độ độc đoán, thì hiện nay tỉ lệ này là gần 4/5, và con số này sẽ còn tiếp tục tăng lên.