Xã hội dân sự toàn cầu tổ chức Thượng đỉnh Khí hậu riêng
Trong hai ngày của kỳ nghỉ cuối tuần trước, mùng 5 và 6 tháng 12/2015, nhiều tổ chức xã hội dân sự khắp nơi đã tổ chức một Thượng đỉnh khí hậu toàn cầu của các công dân, song song với COP21, tại Montreuil, thành phố ngoại ô Paris. Cuộc hội ngộ lớn này của các phong trào dân sự có mục tiêu xây dựng một thế giới phát triển bền vững. « Thay đổi hệ thống chứ không được thay đổi khí hậu », đó là khẩu hiệu có mặt khắp nơi trong dịp này.
Đăng ngày: Sửa đổi ngày:
Khoảng 30.000 người đã tham gia vào sự kiện đặc biệt này, trong bối cảnh Paris và nhiều nơi trên toàn nước Pháp vẫn đang trong tình trạng khẩn cấp, sau loạt khủng bố đẫm máu ngày 13/11/2015. Các hoạt động vì một nền nông nghiệp bền vững là một trong các nội dung nổi bật trong hai ngày Thượng đỉnh khí hậu của công dân toàn cầu (1).
Nếu như bức tượng lớn Nữ thần Tự do phun khói lên trời, với dòng chữ « Tự do gây ô nhiễm » (Liberty to pollute) là hình ảnh được hầu như tất cả mọi người đến với Thượng đỉnh song song này chú ý, thì « Cây ước mơ » là nơi thu hút rất nhiều tham gia, từ các em bé cho đến người già. Ai cũng có thể treo lên chiếc cây chung này một giải vải nhỏ, với những hy vọng cho một điều tốt đẹp. Iris, một bé gái bốn tuổi, cũng gắn lên cây một giải lụa, cùng với bố. Chị Stéphanie Montassiercho biết nội dung ước mơ của con gái :
Chị Stéphanie Montassier
« Tôi mong rằng, con gái tôi vẫn sẽ được thấy các loài động vật, những loài đang trên đường tuyệt chủng ».
Stéphanie Montassier làm việc trong lĩnh vực nhà cửa, một nghề mà theo chị mang lại rất nhiều ô nhiễm cho môi trường, tuy nhiên, chị vẫn có những nỗ lực riêng để giảm thiểu tác hại :
« Trong công việc hàng ngày của mình, tôi cố gắng lựa chọn các sản phẩm, vật liệu nào có thể được tái chế, được tái sử dụng trong lĩnh vực nhà cửa. Chúng tôi cố gắng chọn lọc những gì có thể giữ lại khi phá các nhà cũ, và đối với những nơi ở mới, để tránh lãng phí, chúng tôi không trang bị toàn bộ, nếu như chúng tôi không biết trước được người sử dụng cuối cùng muốn gì. Ví dụ như, không đặt thảm chẳng hạn, vì có thể người sử dụng tương lai muốn một thứ khác ».
Chúng tôi gặp anh François Guion, một phóng viên của nguyệt san tranh châm biếm Zélium, khi anh đứng giữa dòng người để giới thiệu số báo mới có tựa đề « Kỷ nguyên tuyệt vời của nạn nghiện thực phẩm công nghiệp ». François bày tỏ quan niệm mình :
Anh François Guion
« Với hành động của mình, chúng tôi tố cáo việc những người làm nông đã bị dồn đẩy để buộc phải tham gia vào hệ thống công nghiệp thực phẩm. Họ bị thúc đẩy để mua các loại thuốc trừ sâu, phân hóa học… để nuôi các xí nghiệp.
Hiện nay, chúng ta đã có các phương pháp nông nghiệp sinh thái, cho phép nuôi sống cùng một số lượng cư dân nhưng với chi phí thấp hơn, đồng thời giúp cho việc bảo vệ môi trường bền vững.
Hãy làm sao để tránh cho việc, như tại Pháp, đất đai bị khai thác kiệt quệ, các chất hữu cơ, sự sống của đất đai bị hủy hoại. Đất đai càng kiệt quệ, thì người làm nông lại càng phụ thuộc vào phân bón hóa học.
Mua tạp chí trào phúng Zélium của chúng tôi là một cách để ủng hộ nền truyền thông tự do và châm biếm ».
Một hoạt động tâm điểm của hai ngày Thượng đỉnh công dân này là hội nghị của 196 chiếc ghế, do một phong trào bất tuân dân sự tổ chức. 196 chiếc ghế là con số các quốc gia tham dự Thượng đỉnh Le Bourget. Số ghế này được các thành viên của phong trào « tịch thu » từ nhiều ngân hàng, bị quy trách nhiệm trốn thuế hàng tỷ đô la. Sau đây là tiếng nói của chị Gayanhe Jovet, một đại diện phong trào :
Nhà hoạt động phong trào bất tuân dân sự ANV COP21
«Action non violente COP21 là một phong trào công dân, kêu gọi bất tuân dân sự. Chúng tôi kêu gọi các công dân có những hành động trực tiếp, như việc tước ghế. Thoạt nhìn việc tịch thu ghế của các nhà băng có vẻ như là một hành động vô ích, nhưng mục đích của hành động này là để lên án các hoạt động trốn thuế của các ngân hàng.
Hoạt động trốn thuế này khiến các ngân hàng không còn tiền để đóng cho Quỹ Xanh. Hiện nay, trong các đàm phán tại COP21, các quốc gia đã không tìm được đủ 100 tỷ đô la cho Quỹ Xanh. Chúng tôi biết rằng : Tiền cho khí hậu là có, nhưng nó nằm trong các ‘‘thiên đường trốn thuế’’. Chính vì thế chúng tôi tổ chức hoạt động tước ghế của các ngân hàng, như một hành động biểu tượng.
Chúng tôi đã đưa ra lời kêu gọi các công dân toàn cầu, ‘‘Hãy đứng thẳng và kiên quyết hành động để cứu khí hậu’’. Lời kêu gọi được đưa ra hồi tháng 6/2015. Kêu gọi này đã nhận được sự ủng hộ của khoảng 3.000 chữ ký.
Chúng tôi được biết, Ngân hàng BNP đã có một thông báo nội bộ để các nhân viên chú ý đề phòng phong trào tước ghế. Việc các công dân vào ngân hàng để tịch thu ghế là một hành động có ý nghĩa. Các ngân hàng không muốn đối đầu, không muốn đưa vụ việc ra tòa, vì họ không muốn đứng ở thế phải trả lời các chất vấn của công dân về việc trốn thuế.
Trong ‘‘thượng đỉnh 196 ghế’’ vừa diễn ra, có rất đông người tham dự. Mọi người đều trương lên cùng một thông điệp : ‘‘Tất cả chúng ta đều là người tịch thu ghế'''.
Phong trào chúng tôi như vậy đã được ủng hộ ».
Chúng tôi gặp anh Iker Elosegi, một nhà nông đến từ xứ Basque, miền nam nước Pháp. Anh đến đây không phải để quảng cáo cho sản phẩm riêng của bản thân, mà cho các sản phẩm nông nghiệp bền vững của cả vùng anh ở. Iker nhấn mạnh đến ý nghĩa vô cùng lớn của những hành động thông thường :
Ông Iker Elosegi
« Hành động chính trị đầu tiên mà mọi người – có điều kiền - đều có thể làm, làm ba ngày một lần : đó là ăn.
Việc chúng ta lựa chọn ăn gì sẽ tác động trực tiếp đến việc các sản phẩm nào sẽ được tạo ra, loại hình nông nghiệp nào sẽ được thiết lập. Những việc này để lại các hệ quả vô cùng to lớn đối với đời sống của một vùng đất, cảnh quan của một vùng đất.
Người làm nông có khả năng rất lớn. Các cư dân của một đất nước có khả năng thay đổi đất nước mình thông qua con đường như vậy (chọn đồ ăn để quyết định sản phẩm). Bằng hành động này, thông qua việc tôi mua gì, tôi ăn gì, mỗi người sẽ tham gia vào việc quyết định chúng ta sẽ có trên đồng ruộng những người làm nông hay là những người kinh doanh - nông nghiệp ».
Trước khi chia tay với Montreuil, chúng tôi gặp được Jane Noppe. Nhà hoạt động dân sự gốc Anh này đến Thượng đỉnh các công dân vì khí hậu với rất nhiều suy nghĩ về tương lai của phong trào dân sự của các công dân toàn cầu, mà theo bà, không thể tách rời khỏi các nỗ lực của chính quyền quốc gia, mà đặc biệt là địa phương :
Bà Jane Noppe
« Chúng ta cần cả hai. Cần các công dân, và các tổ chức của công dân, như Greenpeace, Attac. Tôi là thành viên của Diễn đàn Xã hội Forum Social tại Ivry, là chi nhánh của Diễn đàn Xã hội Toàn cầu. Cần phải có tất cả những điều này. Bên cạnh đó cần quyết tâm của chính quyền. Bởi vì, nếu chỉ là những người có mặt ở đây, thì tuy là đông đảo, nhưng không thật sự nhiều so với toàn thể xã hội.
Tôi cho rằng việc thỏa thuận giữa các quốc gia với nhau cần tiến triển. Tuy nhiên, một khi các mục tiêu giảm khí thải của từng nước đã được quyết định, cần phải triển khai thành các mục tiêu cụ thể trong từng lĩnh vực. Ví dụ như, tiêu thụ năng lượng ít hơn trong giao thông, trong việc sưởi ấm nơi ở, ít hơn trong nông nghiệp… Cần phải thay đổi phương thức trong sản xuất nông nghiệp, ít phân bón, có nghĩa là ít khí thải hơn… Ít chăn nuôi hơn, ít (ăn và sản xuất) thịt hơn… Nhiều thứ cần được giảm xuống…, để khí thải giảm xuống. Tăng trưởng sẽ giảm xuống một chút, nhưng chúng ta vẫn có cuộc sống tiện nghi, chứ không phải trở về thế giới của đèn dầu, của hang động. Chúng ta vẫn sẽ sống đàng hoàng (…).
Về mặt cụ thể, tôi cố gắng tham gia vào các chương trình truyền thông. Một trong những hoạt động quan trọng của hiệp hội Attac chúng tôi là phổ biến kiến thức cho đại chúng. Những vấn đề này không hề đơn giản, do đó cần phải giải thích cho mọi người, những người trong cùng khu phố, cùng nơi làm việc, hoặc những người quen biết khác. Về điều mà mỗi người có thể làm được ở tầm mức nhỏ bé của mình. Cũng cần giải thích khả năng mà mỗi người chúng ta có thể tác động đến những lãnh đạo địa phương, thành phố, thị trấn, hay cụm dân cư, để tham gia thay đổi, để khuyến khích các công dân tham gia ».
---
(1) Xem bài "COP21: un sommet alternatif et citoyen à Montreuil", RFI 06/12/2015.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký