Kyrgyzstan : Tấn công hai lần để bắt một cựu tổng thống

Huy động đến lực lượng đặc nhiệm, nhưng phải tấn công đến hai lần mới bắt được một cựu tổng thống bị cáo buộc tham nhũng, đó là những gì vừa xảy ra tại Kyrgyzstan, quốc gia vùng Trung Á.

Cựu tổng thống Kyrgyzstan Almazbek Atambaïev trả lời báo giới tại làng Koy-Tash, gần thủ đô Bichkek, Kyrgyzstan, ngày 27/06/2019. REUTERS/Vladimir Pirogov

Tối 08/08/2019, cựu tổng thống Almazbek Atambaïev mới chịu nộp mình cho lực lượng an ninh, từ hai ngày qua vẫn bao vây tư dinh của ông ở làng Koi-Tach, gần thủ đô Bichkek. Nhưng cũng trong căn biệt thự này, đã có đến cả ngàn người ủng hộ cựu tổng thống Kyrgyzstan, tập hợp về đây để liều chết bảo vệ ông.

Chính những người ủng hộ này đã chống trả quyết liệt suốt nhiều tiếng đồng hồ với lực lượng đặc nhiệm, cho nên cuộc tấn công đầu tiên vào tối thứ Tư 07/08 đã thất bại. Một thông tín viên của hãng tin Pháp AFP đã chứng kiến cảnh những người ủng hộ cựu tổng thống Kyrgyzstan và cảnh sát ném đá vào nhau. Phe của Atambaïev còn tước vũ khí và đánh đập một số lính đặc nhiệm, rồi bắt những người lính này làm con tin. Hậu quả của đợt tấn công đầu tiên là một lính đặc nhiệm thiệt mạng và một sĩ quan cảnh sát địa phương bị thương nặng. Người dân trong khu vực cũng bị vạ lây, vì ngoài 24 người trong lực lượng an ninh, còn có 23 thường dân bị thương, một số là do trúng đạn.

Cuộc tấn công lần thứ hai vào tư dinh của Atambaïev hôm 08/08 đã kết thúc mà không có ai thương tích gì. Cuối cùng, cựu tổng thống Kyrgyzstan đã bị bắt, hay đúng hơn là ông tự ra nộp mình cho nhà chức trách. Ông đã bị tạm giam cho đến ngày 26/08 trong khi chờ ra tòa.

Cựu tổng thống bị cáo buộc « tham nhũng »

Cầm quyền từ năm 2011 đến 2017, ông Atambaïev đã bị truy tố về tội tham nhũng vào cuối tháng 06/2019. Một trong những tội mà ông Atambaiev bị cáo buộc là « mua bán bất hợp pháp đất đai » và đã thả Aziz Batoukaïev, trùm mafia người Tchetchnia, năm 2013. Các nghị sĩ Quốc Hội đã bãi bỏ quyền miễn trừ tư pháp của ông với tư cách cựu tổng thống Kyrgyzstan. Atambaïev đã phản bác những cáo buộc đó và cho rằng ông chỉ là nạn nhân của cuộc đấu đá cá nhân với người kế nhiệm, tổng thống Sooronbai Jeenbekov.

Jeenbekov thật ra là người từng được ông Atambaïev nâng đỡ. Chính ông Atambaïev, vào cuối nhiệm kỳ, đã dùng mọi thủ đoạn chính trị để đưa Jeenbekov lên làm người kế nhiệm. Nhưng quan hệ giữa hai nhân vật đã nhanh chóng xấu đi và bây giờ họ coi nhau như kẻ thù.

Tổng thống Jeenbekov đã phải rút ngắn kỳ nghỉ hè để về thủ đô Bichkek chủ trì một cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng An ninh Quốc gia. Trong cuộc họp này, ông Jeenbekov đã lên án người tiền nhiệm là đã « vi phạm thô bạo » Hiến Pháp, khi chống trả lực lượng an ninh. Nhưng trong đêm 07 rạng sáng 08/08, trước khi bị bắt, Atambaïev tuyên bố rất hùng hồn trên một kênh truyền hình mà ông còn là sở hữu chủ: « Nhân dân Kyrgyzstan sẽ không bao giờ quỳ gối, sẽ không bao giờ là một đàn cừu ngoan ngoãn, sẽ không bao giờ là nô lệ của một phe nhóm lãnh đạo ».

Xung khắc cá nhân giữa cựu tổng thống và tổng thống đương nhiệm ở Kyrgyzstan gây cho ngại cho Matxcơva. Theo hãng tin Ria Novosti, lãnh đạo cơ quan tình báo SVR của Nga, ông SergueÏ Narychkine hôm 08/08 cảnh báo rằng xung đột tại quốc gia Trung Á này « đã lên đến ngưỡng nguy hiểm ».

Nhà phân tích chính trị, blogger video Azim Azimov, được AFP trích dẫn, lo ngại bùng nổ nội chiến, nếu hai phe quyết định đấu nhau tới cùng.