Hiệp định EVFTA sẽ giúp nâng cao trình độ của kinh tế Việt Nam

Ngày 30/06/2019, tại Hà Nội, Việt Nam và Liên Hiệp Châu Âu đã ký kết hiệp định thương mại tự do EVFTA và hiệp định bảo hộ đầu tư IPA. Sau khi ký kết, hiệp định EVFTA sẽ được đưa ra Nghị Viện Châu Âu để phê chuẩn ( có thể là vào cuối năm nay ), trước khi được Hội Đồng Châu Âu chính thức ký kết và bắt đầu có hiệu lực. Riêng hiệp định bảo hộ đầu tư thì phải được Quốc Hội từng nước thành viên Liên Hiệp Châu Âu phê chuẩn trước khi có hiệu lực.

Ủy viên thương mại châu Âu Cecilia Malmstrom, bộ trưởng Thương Mại Rumani Stefan Radu Oprea và bộ trưởng Kế Hoạch và Đầu Tư Nguyễn Chí Dũng trong buổi lễ ký kết hiệp định EVFTA tại Hà Nội ngày 30/06/2019. Reuters

Đây là hiệp định thương mại tự do thứ hai mà Liên Hiệp Châu Âu ký với một nước Đông Nam Á, sau hiệp định ký với Singapore vào tháng 2 vừa qua. Bruxelles hiện đã mở đàm phán với thành viên khác của ASEAN như Thái Lan, Malaysia…

Với hiệp định thương mại tự do EVFTA, xuất khẩu của châu Âu sang Việt Nam sẽ tăng 29% từ đây đến năm 2035 và nhập khẩu từ Việt Nam sẽ tăng 18%, theo các dự báo của Liên Hiệp Châu Âu, do hiệp định sẽ xóa bỏ đến 99% thuế quan cho các hàng hóa của hai bên. Ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực, 65% hàng rào thuế với các sản phẩm xuất khẩu của Liên Hiệp Châu Âu sang Việt Nam và 71% đối với xuất khẩu của Việt Nam sang Liên Hiệp Châu Âu sẽ bị xóa bỏ.

Nhưng quan trọng hơn hết, theo nhận định của chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, đó là hiệp định thương mại tự do với Liên Hiệp Châu Âu sẽ góp phần nâng cao trình độ của nền kinh tế Việt Nam, từ một nền kinh tế gia công thành một nền kinh tế dựa trên công nghệ cao.

( Trích phỏng vấn )

RFI: Thưa bà Phạm Chi Lan, trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, việc ký kết hiệp định EVFTA có tầm quan trọng như thế nào đối với Việt Nam?

 Phạm Chi Lan: Liên Minh  Châu Âu là một trong những đối tác kinh tế quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Về kim ngạch xuất khẩu, Liên Minh Châu Âu là khu vực mà Việt Nam xuất khẩu đứng thứ hai thế giới, sau lượng xuất khẩu sang Hoa Kỳ là Liên Minh Châu Âu. Đối với Hoa Kỳ thì trong thời gian gần đây, nhất là với chiến tranh thương mại Mỹ-Trung và với sự cảnh báo liên tục của tổng thống Trump về tình trạng Việt Nam xuất siêu sang Hoa Kỳ, các doanh nghiệp Việt Nam, cũng như chính phủ Việt Nam cũng phải trở nên rất thận trọng trong việc tiếp tục thúc đẩy xuất khẩu sang Hoa Kỳ. Nhất là trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ-Trung, Việt Nam rất dễ bị nghi ngờ để cho Trung Quốc dùng xuất xứ của Việt Nam để xuất khẩu hàng Trung Quốc sang Hoa Kỳ. Vì vậy Việt Nam càng phải thận trọng gấp đôi trong hoạt động xuất khẩu sang Mỹ.

Trong khi đó, tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam càng ngày càng lớn thông qua việc thu hút đầu tư nước ngoài, cũng như sự lớn mạnh của bản thân các doanh nghiệp Việt Nam và sự cải thiện của một số ngành kinh tế của Việt Nam, cho nên nhu cầu xuất khẩu rất lớn. Cũng chính vì vậy mà từ vài năm nay, phía Việt Nam rất thiết tha mong muốn hiệp định EVFTA sớm được hoàn tất và đi vào thực hiện.

Ngay từ đầu cuộc đàm phán, Việt Nam đã hình dung thấy những thách thức có thể có, nhưng cũng thấy những lợi ích và cơ hội cho cả hai bên là rất lớn, hơn hẳn các thách thức được đặt ra, để cả hai bên cố gắng cùng nhau hoàn tất sớm.

RFI: Cụ thể thì những mặt hàng xuất nhập khẩu nào của Việt Nam sẽ được hưởng lợi từ hiệp định EVFTA ?

Phạm Chi Lan: Riêng đối với Liên Hiệp Châu Âu, Liên Minh Châu Âu là khu vực có nhiều tiềm năng vô cùng cho xuất khẩu các nhóm hàng khác nhau, kể cả những sản phẩm mà Việt Nam vẫn thường xuất khẩu sang đó, như giày dép, may mặc, một số mặt hàng thủy sản, và các nhóm hàng tiêu dùng khác, cũng như nông sản: cà phê.

Ngoài ra còn có những tiềm năng mới, mở rộng ra rất nhiều từ việc thu hút các nhà đầu nước ngoài làm, ví dụ như nhóm sản phẩm điện, điện thoại của Samsung, hay các sản phẩm Việt Nam đang được phát triển mạnh. Ví dụ như trong các nông sản thì cacao là cây mà Việt Nam trong những năm gần đây trồng được rất tốt và có tiềm năng xuất khẩu rất tốt. Trong khi ở châu Âu tôi thấy có một số quốc gia rất nổi tiếng về các sản phẩm từ cacao như chocolat. Cho nên, có nhiều thứ mà hai bên có thể mở rộng hơn và phía Việt Nam có thể xuất khẩu nhiều hơn.

Mặt khác, về nhập khẩu, Việt Nam cũng đang có nhu cầu rất lớn qua việc tái cơ cấu nền kinh tế, hướng về phát triển các ngành công nghệ cao hơn, tiếp nhận các ngành công nghệ cao hơn, cũng như tiếp nhận các nhà đầu tư có chất lượng cao hơn, có thể chuyển giao các công nghệ cần thiết cho Việt Nam để thúc đẩy phát triển một nền kinh tế cao hơn, không phải như trước đây, dựa quá lâu vào lao động giá rẻ và công nghệ thấp.

Tôi nghĩ là giữa hai bên đều có lợi ích rất lớn và có thể coi đây là một thách thức đối với Việt Nam. Đó cũng là một minh chứng là nếu cố gắng, Việt Nam hoàn toàn có thể thay đổi thể chế của mình, hệ thống làm việc của mình để đáp ứng những yêu cầu cao hơn về thể chế, hoàn thiện thể chế thị trường. Chính sự hoàn thiện thể chế này sẽ thúc đẩy phát triển tốt đẹp hơn về mọi mặt, không chỉ về kinh tế, mà cả về xã hội, môi trường, về người lao động, thông qua những luật về lao động, gắn với các cam kết tham gia các công ước của Tổ chức Lao động Quốc tế ILO.

Tôi nghĩ tất cả những việc nâng cao chất lượng các thể chế cũng trực tiếp góp phần giúp cho Việt Nam phát triển được tốt hơn nhiều trong tương lai sau khi Việt Nam đã hoàn thành những năm đầu đổi mới. Quá trình đổi mới vừa qua đã cho thấy là một số biện pháp ban đầu không còn có hiệu lực được nữa, mà nó đòi hỏi là phải nâng cải cách thể chế lên một bước mới. Tôi cho là hiệp định EVFTA có thể đáp ứng những mặt đó và do đó đối với Việt Nam đây là hiệp định vô cùng quan trọng để giúp Việt Nam phát triển nhiều mặt trong tương lai.