Trong tháng 6 này, Tòa án Trọng tài Thường trực sẽ ra phán quyết về vụ Philippines kiện Trung Quốc về bản đồ đường “lưỡi bò”. Theo dự đoán của nhiều chuyên gia về luật pháp quốc tế, đây sẽ là một phán quyết có lợi cho Manila. Mặc dù Bắc Kinh đã nhiều lần nói là họ không thi hành phán quyết của tòa án mà họ không công nhận thẩm quyền xét xử, nhưng kết quả vụ kiện này chắn chắn sẽ có ảnh hưởng đến tranh chấp chủ quyền Biển Đông nói chung và đến việc đấu tranh giành chủ quyền của Việt Nam nói riêng.
Philipines đã chính thức nộp đơn kiện Trung Quốc từ tháng Giêng năm 2013 chiếu theo một điều khoản của Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển ( UNCLOS). Mặc dù Bắc Kinh phản đối đơn kiện, Tòa án Trọng Tài Thường trực vẫn thụ lý hồ sơ, vì UNCLOS cho phép hồ sơ kiện được tiến hành dù phía bị đơn tư chối và không tham gia vụ kiện.
Sau đó, đến tháng 12/2014, Trung Quốc ra một văn bản phủ nhận thẩm quyền xét xử của Tòa án Trọng tài. Nhưng trong hai phiên xử tháng 10/2015 và tháng 11/2015, Tòa án Trọng tài ra phán quyết là tòa có thẩm quyền xét xử 15 luận điềm của phía Philippines.
Nói một cách khái quát thì các luận điểm của Philippines chủ yếu nhằm chứng minh rằng yêu sách của quyền của Đường 9 Đoạn của Trung Quốc vi phạm UNCLOS và vì vậy không có giá trị pháp lý. Mặt khác, theo Philippines, một số thực thể mà Trung Quốc đang chiếm đóng không phải là “đảo” theo định nghĩa của UNCLOS mà chỉ là “đá” hoặc là “đất nổi” khi thủy triều xuống. Do đó, không có thực thể nào được hưởng quy chế vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa. Đá chỉ hưởng quy chế lãnh hải 12 hải lý. Còn đất nổi khi thủy triều xuống không có quy chế nào cũng như không có bất cứ quốc gia nào có thể đặt ra yêu sách chủ quyền đối với chúng.
Như vậy, phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực về những luận điểm của Philippines sẽ có ảnh hưởng như thế nào đối với Việt Nam, quốc gia có lãnh thổ bị bản đồ đường “lưỡi bò” của Trung Quốc xâm lấn nhiều nhất? Sau đây mời quý vị nghe ý kiến của giáo sư Tạ Văn Tài, cựu giáo sư Đại học Luật ở Havard, trả lời phỏng vấn RFI từ Boston:
Giáo sư Tạ Văn Tài, Boston
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký