Đại hội Đảng 12 qua cái nhìn của The Economist

Trong số ra ngày 30/01/2016, tuần báo The Economist của Anh có bài nhận định về Đại hội đảng Cộng Sản Việt Nam lần thứ 12, với hàng tựa : « Những thủ đoạn của loài bò sát ».

Ông Nguyễn Phú Trọng họp báo ngày 28/01/2016 sau khi bế mạc Đại hội Đảng. REUTERS/Luong Thai Linh/Pool

Tờ báo viết: Khi Cụ Rùa Hồ Gươm chết đúng vào trước ngày khai mạc Đại hội Đảng, nhiều người ở Việt Nam đã nghĩ rằng đây là một điềm gở cho đảng cầm quyền. Một số người tự hỏi là không biết các lãnh đạo Đảng, vẫn tôn thờ chủ nghĩa Mác-Lênin lỗi thời, cũng có sẽ ra đi hay không.

Nhưng rốt cuộc Đại hội Đảng đã kết thúc với việc ủng hộ một con bò sát trẻ hơn chút ít. Sau tám ngày đấu đá kịch liệt hơn bao giờ hết, Đảng đã buộc vị thủ tướng rất được mến mộ và thân doanh nghiệp phải rời khỏi chính quyền khi mãn nhiệm kỳ trong vài tháng tới. Ông Nguyễn Phú Trọng, hơn 70 tuổi, được bầu lại làm tổng bí thư.

Các nhà phân tích trước đây đã nghĩ rằng ông Dũng có thể giành được chức tổng bí thư, vì ông có vây cánh rất rộng, và được sự ủng hộ của giới doanh nghiệp. Giới trẻ thì rất tán đồng lập trường thân Mỹ của ông Dũng, cũng như thái độ kiên quyết của ông trong việc bảo vệ chủ quyền Việt Nam trong tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc. Tuy dưới thời ông Nguyễn Tấn Dũng có những tai tiếng về tham nhũng và vụ hai tập đoàn lớn bị phá sản, nhưng, như lời anh Phạm Khắc Quang, một nhà phân phối phụ tùng máy móc ở Sài Gòn, dẫu sao chính ông Dũng đã cải thiện quan hệ với Hoa Kỳ.

Nhưng theo The Economist, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã thua phe ông Trọng, vì những người chống ôn Dũng cho rằng cái cách tự đề cao mình và thái độ chống Trung Quốc để lấy lòng dân của ông là trái với đường lối lãnh đạo thận trọng, dựa trên đồng thuận của Đảng.

Theo tuần báo Anh, ban lãnh đạo mới của Việt Nam có thể sẽ làm chậm lại tiến trình tự do hóa kinh tế, nhưng sẽ không đảo ngược tiến trình này, cũng như cũng không đẩy lùi quan hệ với Mỹ. Hội nghị cuối cùng Ban Chấp Hành Trung Ương khóa cũ cũng đã tái khẳng định sự ủng hộ đối với hiệp định Đối Tác Xuyên Thái Bình Dương TPP.

The Economist cũng dự báo là phải chờ đến Đại hội lần tới vào năm 2021, mới có thể có những thay đổi sâu rộng hơn. Lúc đó, hàng loạt các đảng viên chỉ biết tiếng Nga, được nuôi dưỡng với lòng căm thù Mỹ, sẽ về hưu. Những người kế nhiệm có thể sẽ là các nhà kỹ trị được đào tạo ở phương Tây. Họ hiểu rằng sự tồn vong của Đảng là dựa trên việc nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, cũng như dựa trên việc thuyết phục giới trẻ Việt Nam rằng Đảng bảo vệ quyền lợi của họ.

Nhưng hiện giờ, các khẩu hiệu với cờ đỏ búa liềm vẫn bao phủ thủ đô và đa số người dân, giống như các thần dân của một vương quốc thế kỷ 15, vẫn không có quyền gì đối với những người lãnh đạo mình.