HD-981: Việt Nam tố cáo Trung Quốc nhân hội nghị Quốc phòng ASEAN

Trong hai ngày 19-20/05/2014, các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN đã họp hội nghị thường niên (ADMM) tại Miến Điện. Vào lúc quan hệ với Trung Quốc căng thẳng hẳn lên sau vụ Bắc Kinh đưa giàn khoan HD-981 vào vùng biển Việt Nam, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh đã nhân dịp này tố cáo hành vi « đơn phương » của Trung Quốc trước diễn đàn ASEAN cũng như trong Hội nghị không chính thức ASEAN-Trung Quốc, và nhấn mạnh lập trường phản đối của Việt Nam trong cuộc họp song phương với đồng nhiệm Trung Quốc.

Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh phát biểu với báo chí - REUTERS /Kham

Theo ghi nhận của hãng tin Pháp AFP, hai Bộ trưởng Việt Nam và Trung Quốc đã đấu khẩu với nhau trong cuộc họp song phương – ngày 19/05 - và Tướng Phùng Quang Thanh cho biết rằng hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận xuống thang nào. 

Phát biểu với báo chí, Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Phùng Quang Thanh xác nhận là hai bên đã thảo luận về vị trí của giàn khoan khổng lồ của Trung Quốc trong vùng tranh chấp và nhấn mạnh đến sự cần thiết của một « giải pháp hòa bình » nhằm chấm dứt khủng hoảng. Tuy nhiên, ông cho biết : « Chúng tôi (tức là Việt Nam và Trung Quốc) vẫn có quan điểm khác biệt ». 

Lời thừa nhận của Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam cho thấy là Hà Nội vẫn cố gắng bảo vệ quan điểm của mình trong vụ giàn khoan HD-981 bất chấp sức ép ngày càng mạnh của Bắc Kinh. 

Bản tin của AFP đã đi ngược hẳn với cách tường trình của Tân Hoa Xã trước đó về cuộc gặp, nhấn mạnh đến lập trường cố hữu của Bắc Kinh được Bộ trưởng Quốc phòng Thường Vạn Toàn khẳng định, và cho biết là phía Việt Nam đã nhắc lại việc coi trọng tình hữu nghị giữa hai nước và quân đội Việt Nam sẽ không có những hành động nào làm phức tạp tình hình … 

Trả lời báo chí Việt Nam, Tướng Phùng Quang Thanh đã nói rõ thêm về một số nội dung trao đổi với đồng nhiệm Trung Quốc. 

« Quan điểm của Việt Nam là đấu tranh bảo vệ chủ quyền bằng biện pháp hòa bình, tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982 (UNCLOS) và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) nhằm duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không ở Biển Đông. 

Việt Nam chỉ dùng các tàu chấp pháp của lực lượng Cảnh sát biển và Kiểm ngư, phối hợp với tàu cá của ngư dân hoạt động tại khu vực này để bảo vệ chủ quyền... Không sử dụng lực lượng chiến đấu như máy bay, tàu tên lửa, tàu pháo, lực lượng đặc công người nhái để phá hủy giàn khoan của Trung Quốc. » 

Việt Nam, theo Tướng Phùng Quang Thanh đã đề nghị phía Trung Quốc « hết sức kiềm chế, không sử dụng tàu pháo, tàu tên lửa, máy bay, không nên đâm va và phun vòi rồng vào các tàu làm nhiệm vụ của Việt Nam, gây hư hỏng tàu và thương vong cho các kiểm ngư viên, tạo bức xúc trong dư luận, làm tổn thương tình cảm hữu nghị của nhân dân hai nước ». 

Ngoài các phát biểu như nói trên trong cuộc gặp song phương với Trung Quốc, Bộ trưởng Phùng Quang Thanh cũng đã nêu bật vụ giàn khoan HD-981 tại cuộc họp riêng của 10 Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN, cũng như cuộc họp giữa ASEAN và Trung Quốc. 

Trong một bản thông cáo công bố hôm qua, các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN công nhận rằng họ đã có những trao đổi quan điểm « thẳng thắn » về tình hình an ninh khu vực và quốc tế. 

Phát biểu với báo chí, Bộ trưởng Quốc phòng nước chủ nhà là Miến Điện, Wai Lwin cũng cho biết là giữa Việt Nam, Trung Quốc và Philippines đã có những cuộc thảo luận « xây dựng ». 

Theo ông Wai Lwin : « Chính quyền Việt Nam hiểu rằng tình hình có thể ảnh hưởng đến nền kinh tế của mình », và Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam đã nhấn mạnh rằng « họ có thể kiểm soát được tình hình ».