Thổ Nhĩ Kỳ cho dẫn độ người Duy Ngô Nhĩ về Trung Quốc ?

Ngày 27/12/2020, Bắc Kinh thông báo đã phê chuẩn hiệp định dẫn độ được ký kết với Ankara năm 2017. Văn bản này sẽ cho phép thúc đẩy nhanh hơn nữa thủ tục cho hồi hương một số người Duy Ngô Nhĩ bị nghi ngờ là « khủng bố ».

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan, lâu nay đã dịu giọng hơn với Bắc Kinh về hồ sơ người Duy Ngô Nhĩ. Presidential Press Office/Handout via REUTERS

Giới quan sát cho rằng đây là cách thức Trung Quốc gây áp lực với Thổ Nhĩ Kỳ, cho đến giờ được xem là vùng đất tị nạn an toàn cho hàng ngàn người Duy Ngô Nhĩ. Câu hỏi đặt ra : Vốn dĩ bị lệ thuộc nhiều vào đầu tư từ Trung Quốc, liệu Thổ Nhĩ Kỳ có cho dẫn độ người Duy Ngô Nhĩ về Trung Quốc hay không ?

Thông tín viên đài RFI, Cerise Sudrey-Le Dû? từ Istanbul nhận định :

« Họ gồm khoảng 50.000 người. Tất cả đều có nhiều chuyện thương tâm để kể về các trại tập trung hay những cuộc chạy trốn cùng cực. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, người Duy Ngô Nhĩ đã tìm được nơi lánh nạn và có được sự ủng hộ vững chắc của người dân. Bởi vì, sắc dân Duy Ngô Nhĩ cũng là người Hồi Giáo, họ chia sẻ cùng một ngôn ngữ có nguồn gốc chung với tiếng Thổ Nhĩ Kỳ.

Nhưng hiệp định mới, mà Trung Quốc vừa phê chuẩn cuối tuần qua, rất có thể lại làm dấy lên nỗi sợ hãi của cộng đồng này vì văn bản dường như sẽ cho phép dẫn độ một số người Duy Ngô Nhĩ, bị tình nghi là "khủng bố".

Thổ Nhĩ Kỳ hiện vẫn chưa phê chuẩn văn bản vì còn phải đợi Nghị Viện thông qua trước tiên. Nhưng Recep Tayyip Erdogan, tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, nếu như cách nay sáu năm có nói đến nạn diệt chủng để nhắc đến số phận người Duy Ngô Nhĩ, thì giờ tỏ ra dịu giọng hơn.

Phe đối lập tố cáo chính phủ bất lực trước Bắc Kinh. Bởi vì, phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế lâu dài, hơn bao giờ hết Thổ Nhĩ Kỳ cần đến các nhà đầu tư Trung Quốc. Một số báo cáo thậm chí cáo buộc Ankara đã bắt tay thực hiện hiệp định và âm thầm cho dẫn độ người Duy Ngô Nhĩ về Trung Quốc ».