Pháp: Liên hoan "Opéra ngoài trời" tròn 20 tuổi

Đi xem các vở kịch opéra nổi tiếng tại những địa điểm lịch sử trứ danh, thuộc vào hàng di sản quốc gia : đó là tham vọng của Liên hoan thường niên "Opéra en Plein Air" tại Pháp. Được tổ chức lần đầu tiên vào mùa hè năm 2001, liên hoan "Opéra ngoài trời" năm nay vừa tròn 20 tuổi, ban tổ chức không bỏ lỡ cơ hội đánh dấu sự kiện với "Madame Buttefly", một trong những kiệt tác của Puccini. 

Bích chương giới thiệu vở opéra "Madame Butterfly" được biểu diễn ngoài trời. Ảnh chụp màn hình. © Copie écran

Kể từ khi được thành lập cho tới nay, liên hoan "Opéra ngoài trời" đã thu hút trên 800.000 lượt khán giả. Mỗi năm ban điều hành liên hoan chọn ra một tác phẩm kinh điển, tuyển lựa dàn diễn viên và sau đó cả đoàn nghệ sĩ được đưa đi trình diễn tại khuôn viên các đền đài dinh thự, mặt tiền các di sản kiến trúc. Trong vòng hai thập niên liền, giới yêu chuộng opéra nói riêng cũng như khán giả Pháp nói chung đã được dịp xem các tác phẩm nổi tiếng như vở kịch opéra "La Traviata" do Verdi phóng tác theo quyển tiểu thuyết Trà Hoa Nữ (La dame aux Camélias) của nhà văn Alexandre Dumas con, tác phẩm "Carmen" của Bizet, Le Barbier de Séville của Rossini hay là "La Flûte Enchantée" (Cây sáo thần diệu) của Mozart ....

Sinh nhật lần thứ 20 sau một năm tai biến

Riêng cho mùa hè năm nay, ban tổ chức liên hoan "Opéra en Plein Air" đã chọn "Madame Buttefly", một vở kịch opéra khá dài nhưng chỉ có hai màn. Đây không phải là lần đầu tiên "Opéra ngoài trời" trình diễn các vở kịch ăn khách của Puccini. Vào mùa hè năm 2016 và sau đó nữa là năm 2019, hai tác phẩm "La Bohème" và "Tosca" của cùng tác giả người Ý đã thành công rực rỡ nhân vòng lưu diễn của đoàn kịch trên khắp nước Pháp, giúp cho liên hoan lưu động này lập kỷ lục mới với hơn 50.000 lượt khán giả chỉ sau 10 đêm biểu diễn.

Được tổ chức năm nay với sự bảo trợ của tác giả Franck Ferrand, làm việc cho đài phát thanh Pháp chuyên về nhạc cổ điển Radio Classique và đồng thời là người giới thiệu chương trình "l'Ombre d'un doute" trên kênh truyền hình France 3, liên hoan "Opéra ngoài trời" đã tìm thấy một gương mặt đại diện lý tưởng, do tác giả Franck Ferrand kết hợp cùng lúc cả hai lãnh vực : âm nhạc cổ điển và giai thoại lịch sử.

Một sự hợp tác được cho là cần thiết do thời điểm kỷ niệm 20 năm ngày thành lập liên hoan diễn ra trong một bối cảnh không mấy thuận lợi. Thật vậy, "Madame Buttefly" đã từng được lên chương trình biểu diễn với một dàn diễn viên quốc tế vào mùa hè năm ngoái, thế nhưng dịch Covid-19 đã buộc các nhà tổ chức ban đầu quyết định dời lại nhưng sau đó đành phải hủy bỏ luôn, do thành phần nghệ sĩ nước ngoài không còn khả năng đến Pháp, khi biên giới giữa các nước bị khóa lại.

Vòng lưu diễn tại 5 địa điểm quen thuộc gần Paris

Tác phẩm "Madame Butterfly" dựa trên một câu chuyện có thật, đã được trình diễn lần đầu tiên vào năm 1904 tại nhà hát lớn La Scala của thành phố Milano. Tác phẩm này từng được chính tác giả Puccini chỉnh sửa lại nhiều lần. Được biểu diễn tại Pháp trong khuôn khổ liên hoan "Opéra ngoài trời", phiên bản cuối cùng của "Madame Butterfly" cũng là phiên bản hoàn chỉnh nhất. Phần dàn dựng, chỉ đạo được giao cho ông Olivier Desbordes, người đã từng hợp tác trước đây với Tina Tuner và đã dựng các hoạt cảnh sân khấu hoành tráng nhân các đợt biểu diễn thời trang của nhà thiết kế Karl Lagerfeld. Về phía thành phần diễn viên, đoàn kịch tập hợp nhiều nghệ sĩ đến từ Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraina, Pháp hay Thụy Sĩ qua các giọng ca Serenad Burcu Uyar (soprano), Denis Pivnitskyi (tenor), Irina de Baghy (mezzo-soprano) hay là Kristian Paul (baryton) .....

Nếu như trong những năm trước, liên hoan "Opéra ngoài trời" đã từng ghé thăm nhiều điạ điểm nổi tiếng như lâu đài Gerbéviller có từ thế kỷ XVII ở vùng Moselle, cổ thành Carcassonne với quần thể  kiến trúc còn đứng vững kể từ thời Trung Cổ (thế kỷ XI), vòng lưu diễn mùa hè năm 2021 bao gồm tổng cộng 12 đêm diễn và chủ yếu được tập trung ở Paris và các vùng phụ cận (vùng Île de France). Để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho khán giả tham gia, các đêm diễn chủ yếu được tổ chức nhân dịp cuối tuần, thường là vào mỗi đêm thứ Sáu và thứ Bảy. 

Vào trung tuần tháng 6, khán giả có thể xem tác phẩm "Madame Butterfly" tại công viên Parc des Sceaux (11 và 12/06) và công viên Champs sur Marne (18 và 19/06), sân khấu lộ thiên được dựng trong khuôn viên nằm đối diện với lâu đài. Đến đầu tháng 7, đoàn nghệ sĩ lưu diễn sẽ ghé thăm trong hai ngày Saint Germain en Laye, trước mặt viện Bảo tàng Khảo cổ Quốc gia có từ thế kỷ XIX (02 và 03/7) và ngay trong khuôn viên lâu đài Vincennes xây dựng vào thế kỷ XVII (09 và 10/07).

Các đêm biểu diễn hoành tráng tại Điện Invalides 

Trong đợt lưu diễn mùa hè năm 221, 4 đêm cuối cùng dự trù diễn ra từ 01/09 đến 04/09 tại sân chính của điện Invalides, trong cùng khuôn viên với Viện bảo tàng quân đội, nơi an nghỉ cuối cùng của hoàng đế Napoléon Bonaparte với khung cảnh nguy nga hoành tráng của mái vòm đồ sộ dát vàng, những trong những thắng cảnh của Paris được chụp ảnh nhiều nhất, nhìn từ phía cây cầu Alexandre Đệ Tam. 

Ra đời cách đây đúng 20 năm, liên hoan "Opéra ngoài trời" đã thành công trong việc đem dòng nhạc hàn lâm cổ điển ra bên ngoài  bức tường của các nhà hát lớn, để phổ biến rộng rãi hơn nữa với nhiều thành phần khán giả khác nhau trong công chúng. Bản thân họ chưa chắc gì sẽ tự mua vé để đi xem kịch opéra tại nhà hát lớn, nhưng trải nghiệm sân khấu opéra trong khuôn viên của một lâu đài hay một viện bảo tàng là điều đem lại cho họ nhiều thích thú bất ngờ.

Về phía ban tổ chức, việc hủy bỏ phiên bản năm 2020 đã khiến cho tương lai của liên hoan lưu động này càng trở nên bấp bênh hơn về mặt tài chính. Điều đó giải thích vì sao kể từ đầu tháng 05/2021, liên hoan "Opéra ngoài trời" đã phát động chiến dịch "gọi vốn cộng đồng". Khán giả dĩ nhiên có thể đặt mua vé trước, đồnt thời họ có thể tặng thêm một chút tiền cho liên hoan.

Bằng hình thức quyên góp này, số tiền thu được tạo điều kiện thuận lợi dễ dàng hơn cho ban tổ chức sự kiện, huy động 130 người gồm cả nghệ sĩ trên sân khấu và nhân viên trong hậu trường. Đối với giới yêu nhạc opéra, việc quyên góp cũng là một cách để hỗ trợ giới hoạt động văn hóa đã bị Covid-19 tác hại nặng nề. Tình đoàn kết nhân sinh nhật lần thứ 20 ấy cũng là một món quà mang đầy ý nghĩa tình cảm.