Vào nội dung chính
Tạp chí âm nhạc

Roberto Carlos, ông hoàng dòng nhạc trữ tình Brazil

Đăng ngày:

Được mệnh danh là ông hoàng dòng nhạc trữ tình Brazil, Roberto Carlos là một ca sĩ kiêm tác giả cực kỳ nổi tiếng. Ông là thần tượng của nhiều thế hệ khán thính giả Brazil, do sự nghiệp của ông trải dài trên sáu thập niên, từ năm 1959 cho đến bây giờ.

Ca sĩ kiêm tác giả Roberto Carlos nhân đợt lưu diễn tại Nam Mỹ 2010
Ca sĩ kiêm tác giả Roberto Carlos nhân đợt lưu diễn tại Nam Mỹ 2010 REUTERS/Jorge Adorno
Quảng cáo

Để đánh dấu sự kiện này, Roberto Carlos dù năm nay đã gần 80 tuổi, lại bắt đầu một vòng lưu diễn châu Âu. Sau buổi biểu diễn tại Paris (hôm 30/05/2019), ông sẽ ghé Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha và nhất là nước Ý, nơi ông có một lượng khách hâm mộ trung thành kể từ cái thời ông đoạt giải nhất liên hoan ca nhạc San Remo. Vào năm 1968, Roberto Carlos là nghệ sĩ Brazil đầu tiên và duy nhất giành chiến thắng tại liên hoan ca nhạc San Remo của Ý với bài hát "Canzone Per Te" (Ca khúc cho em) sáng tác cùng với Sergio Endrigo.

Tuy là một nghệ sĩ cực kỳ nổi tiếng ở Nam Mỹ, nhưng Roberto Carlos lại ít khi nào đến Pháp biểu diễn, cho dù ông đã ghi âm nhiều bài hát bằng tiếng Pháp. Trong làng nhạc nhẹ, Richard Anthony cũng đã chuyển thể phóng tác nhiều tình khúc của Roberto Carlos. Đối với một nghệ sĩ sống ở Brazil, Pháp vẫn là một vùng đất quá xa, không dễ gì lui tới thường xuyên để quảng bá các tập nhạc. Thị trường Pháp bị bỏ ngỏ, điều dó tạo cơ hội cho Julio Iglesias (ở nước Tây Ban Nha láng giềng) dễ dàng soán ngôi.

Sinh truởng tại thành phố Cachoeiro de Itapemirim, thuộc bang Espírito Santo, ở miền đông nam Brazil, Roberto Carlos Braga xuất thân từ một gia đình nghèo, bố làm nghề thợ sửa đồng hồ, còn mẹ là thợ may. Gia đình ông có bốn người con, ông là con út. Năm lên 6 tuổi, Roberto Carlos bị tai nạn giao thông nghiêm trọng, chân phải của ông bị nghiền nát nên buộc phải cắt bỏ ngay ở dưới đầu gối. Thời còn nhỏ, ông buộc phải chống nạng gỗ để cắp sách đến trường, đến khi lớn lên ông sử dụng chân giả nhưng ít khi nào ông nhắc tới chuyện này.

Đam mê âm nhạc từ thuở thiếu thời, Roberto Carlos học đàn guitar và piano. Năm 9 tuổi, ông đoạt giải nhất một cuộc thi hát tổ chức trên đài phát thanh địa phương (Rádio Cachoeiro). Cũng từ đó, ông được mời biểu diễn thường xuyên trong các chương trình phát thanh hàng tuần. Đến khi tốt nghiệp nhạc viện thành phố Cachoeiro, ông chọn hẳn nghề ca hát và giữ nguyên tên thật của mình.

Đầu thập niên 1960, Roberto Carlos trở thành cách chim đầu đàn của phong trào nhạc trẻ Jovem Guarda. Một chương trình truyền hình cùng tên giúp quảng bá các tên tuổi xuất thân từ phong trào này, làn sóng nhạc trẻ của Brazil chủ yếu là pop rock nhờ vậy càng được phổ biến. Trong giai đoạn đầu, cung cách biểu diễn của Roberto Carlos mang nhiều ảnh hưởng của Elvis Presley, có lẽ cũng vì vậy mà ông thường được so sánh rồi mệnh danh là "O Rei" (Ông Vua) theo ông hoàng nhạc rock (Elvis).

Roberto Carlos phát hành album đầu tay vào đầu những năm 1960 (Louco por você, năm 1961) nhưng ông chỉ gặt hái thành công vài năm sau đó. Ngoài ca hát và sáng tác, Roberto Carlos còn đóng vai chính trong một số bộ phim ca nhạc (của đạo diễn Roberto Farias), với nội dung gợi hứng khá nhiều từ các bộ phim của nhóm Tứ Quái The Beatles.

Trong thập niên đầu sự nghiệp, Roberto Carlos chủ yếu hát nhạc rock, nhờ vào chương trình truyền hình Jovem Guarda thực hiện với sự hợp tác của Erasmo Carlos và Wanderléa, Roberto Carlos trở thành một trong những thần tượng đầu tiên của dòng nhạc trẻ Brazil. Cũng trong năm 1965, ông đã phát hành tập nhạc mang chủ đề Hát cho tuổi trẻ"(Roberto Carlos canta para a Juventude).

Thành công trong sự nghiệp Roberto Carlos phần lớn cũng nhờ vào sự hợp tác với Erasmo Carlos. Tuy quan hệ làm việc giữa đôi bên cũng có lúc gặp căng thẳng do bất đồng quan điểm & tranh chấp quyền lợi, nhưng nhìn chung cặp bài trùng này rất thành công về mặt sáng tác. Họ đã cho ra đời nhiều bản nhạc ăn khách trên hơn bốn thập niên. Có người từng mệnh danh họ là cặp bài trùng Lennon & McCartney của Brazil. Về sáng tác, Roberto Carlos & Erasmo Carlos gần gũi hơn với hai tác giả Elton John và Bernie Taupin, vì trong những thập niên về sau, những sáng tác của họ thiên về nhạc pop nhiều hơn là nhạc rock.

Thập niên 1970 tại Brazil được đánh dấu bằng sự thoái trào của làn sóng nhạc trẻ (Jovem Guarda), sau thời gian bùng phát mạnh mẻ, nhạc rock Brazil vẫn tiếp tục nhưng dần dần lắng xuống. Roberto Carlos thay đổi phong cách của mình kể từ những năm 1969-1970 trở đi, lối sáng tác của ông trở nên lãng mạn hơn thay vì đơn thuần hát nhạc rock như vào thời nẩy sinh phong trào Jovem Guarda.

Trong suốt thập niên 1970, Roberto Carlos trở thành nghệ sĩ hàng đầu, hầu hết các album phát hành trong giai đoạn này đều lập kỷ lục số bán (bao gồm các bản nhạc nổi tiếng như Detalhes, Amada Amante, Amigo, Todos Estão Surdos và sau này Mulher de 40 ….) cán mốc tiêu biểu, bán từ một triệu bản trở lên. Nhân mùa lễ cuối năm 1974, đài truyền hình quốc gia TV Globo đã phát sóng một chương trình đặc biệt với Roberto Carlos. Từ đó trở đi, chương trình Roberto Carlos và các vị khách mời được phát sóng thường niên, luôn luôn vào mùa lễ cuối năm. Roberto Carlos củng cố uy tín của mình như một nghệ sĩ chuyên hát nhạc trữ tình ở Brazil cũng như ở nước ngoài (Hoa Kỳ, Châu Âu và Nam Mỹ).

Tương tự như trường hợp của Julio Iglesias từ Tây Ban Nha lên đường chinh phục toàn cầu, thập niên 1980 là giai đoạn Roberto Carlos ghi âm trong khá nhiều thứ tiếng, kể cả tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý và tiếng Pháp. Roberto Carlos cũng thực hiện các chuyến lưu diễn châu Âu và quốc tế hầu quảng bá các album của mình. Ông giành được giải thưởng ‘‘Quả cầu Pha lê’’ (Globo de Cristal), thường được trao tặng cho các nghệ sĩ Brazil bán hơn năm triệu album ở nước ngoài.

Từ những năm 1990 trở đi, Roberto Carlos dần dần hướng tới một lối sáng tác nghiêm túc hơn không còn là nhạc nhẹ mà là một loại nhạc folk hòa quyện với world music, ông ít còn hát "nhạc trẻ" mà lại chọn những chủ đề phổ quát hơn như tình thương gia đình, quan hệ con người, nhân loại và hòa bình. Bên cạnh các chương trình biểu diễn từ thiện cùng với Plácido Domingo, Julio Iglesias, Gloria Estefan, José Feliciano cũng như nhiều nghệ sĩ khác, ông còn tích cực tham gia gây gũy giúp đỡ trẻ em cơ nhỡ và các gia đình nghèo ….. Vào năm 1992, Roberto Carlos rất hãnh diện khi nhìn thấy tên của mình được gắn trên Đại lộ Danh vọng Latinh tại thành phố Miami, Hoa Kỳ.

Tuy nhiên đang trên tột đỉnh thành công, ông buộc phải tạm ngưng biểu diễn trong vòng hai năm vì vợ ông (Maria Rita) lâm bệnh nặng và qua đời một thời gian sau ở São Paulo. Dù vậy, Roberto Carlos cho biết ông không có ý định giải nghệ vì lý do gia đình hoặc là sớm rút lui khỏi ngành âm nhạc. Năm 2004, Roberto Carlos được trao giải Thành tựu trọn đời tại buổi lễ Latin Grammy. Quan trọng hơn nữa, vào năm 2008, ông thực hiện được giấc mơ ấp ủ trong nhiều thập niên qua, Roberto Carlos và Caetano Veloso cùng thực hiện một chương trình tưởng nhớ tài năng của nghệ sĩ Antonio Carlos Jobim. Chương trình được ghi âm trên đĩa nhạc và đĩa hình hoà quyện thế giới âm nhạc của ba tên tuổi nổi tiếng nhất làng nhạc Brazil.

Trong suốt 60 năm sự nghiệp, Roberto Carlos đã ghi âm trên dưới 200 album và tuyển tập đủ loại, trong đó có 70 album dành riêng cho thị trường Brazil. Ông cũng đã đoạt hơn 35 giải thưởng quóc gia và quốc tế trong đó có 6 giải Grammy dành cho nghệ sĩ La Tinh. Vào năm 2009, ông từng được tạp chí Times bình chọn trong số 20 nhân vật tên tuổi người Brazil có tầm ảnh hưởng mạnh nhất. Đối với Roberto Carlos, đây là một món quà đầy ý nghĩa vì rơi đúng vào thời điểm ông ăn mừng 50 năm sự nghiệp.

Nếu như các tác giả Antonio Carlos Jobim và João Gilberto rất nổi tiếng ở nước ngoài do họ đã đem dòng nhạc bossa nova ra phổ biến khắp thế giới, một cách tương tự Roberto Carlos có tầm ảnh hưởng lớn với các nghệ sĩ ở trong nước. Đối với dân Brazil, tác giả này rất thân thiện gần gũi, ít nhất là hai thế hệ đã sống và lớn lên với dòng nhạc của ông, những giai điệu ông viết đã đi vào đời sống của họ.

Đối với thế hệ các tác giả trẻ, trong đó có nhà thơ kiêm nhạc sĩ Gabriel Ataide Lima, tuy Roberto Carlos không bao giờ nhắc đến tai nạn làm ông bị cụt chân thời còn nhỏ, nhưng ông đã biến vết thương tuổi thơ này thành một sức mạnh, chọn niềm tin và hy vọng làm động lực cuộc sống. Dòng nhạc của Roberto Carlos vì thế rất mộc mạc chân tình, dòng suối con tim cuồn cuộn chảy siết, lãng mạn tha thiết, ngọt ngào thuần khiết.

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Xem các tập khác
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.