Vào nội dung chính
Tạp chí âm nhạc

50 năm giai thoại bài Il est mort le Soleil

Đăng ngày:

Tuy nổi tiếng vào giữa những năm 1960, nhưng so với các thần tượng nhạc trẻ khác, Nicoletta lại ít quen thuộc hơn đối với những người Việt yêu nhạc Pháp. Dù vậy, có hai bài hát của cô từng được đặt thêm lời Việt. Bài Mưa trên biển vắng của tác giả Nhật Ngân (Je ne pourrai jamais t'oublier) và bài Nắng đã tắt do tác giả Phạm Duy phóng tác từ nhạc phẩm Il est mort le Soleil.

Nicoletta ăn mừng 50 năm sự nghiệp ca hát.
Nicoletta ăn mừng 50 năm sự nghiệp ca hát. Mehdi Fedouach / AFP
Quảng cáo

Được phát hành vào năm 1968, tức cách đây đúng nửa thế kỷ, bản nhạc Il est mort le Soleil do Hubert Giraud soạn nhạc và do Pierre Delanoë đặt lời. Nữ ca sĩ Nicoletta ghi âm bài này năm cô 24 tuổi, sau khi thành công với hai đĩa hát đầu tay (trong đó có bài La Musique phóng tác từ nhạc phẩm Angelica).

Bản nhạc Il est mort le Soleil cũng đánh dấu cuộc gặp gỡ giữa ca sĩ Nicoletta và thiên tài nhạc jazz Ray Charles. Hai người gặp nhau lần đầu tiên vào mùa hè năm 1967, nhân một kỳ liên hoan ca nhạc ở thành phố Montréal, Canada. Khi được biết ca sĩ Ray Charles có mặt trong cùng đêm diễn, Nicoletta đề nghị ban tổ chức sắp xếp cho đôi bên gặp nhau sau giờ biểu diễn, do cô rất ngưỡng mộ bậc đàn anh.

Đến buổi hẹn đêm hôm ấy, Ray Charles mới mời Nicoletta đi ăn tối chưa. Vào giữa những năm 1960, Ray Charles đã là một tên tuổi lớn trong làng nhạc, trong khi Nicoletta chỉ mới bước chân tập tễnh vào nghề. Về vai vế, Ray Charles lớn hơn Nicoletta 14 tuổi, thế nhưng ông không hề ra vẻ ta đây, mà lại đối xử rất đàng hoàng với đồng nghiệp, dù họ còn non tay nghề.

Tuy chỉ gặp nhau một lần, nhưng buổi hẹn hôm ấy để lại cho Nicoletta nhiều kỷ niệm đẹp, mà cô sau đó cô có kể lại chi tiết cho báo Paris Match. Điều gây ấn tượng đối với cô là tuy ông khiếm thị, nhưng Ray Charles lại kể vanh vách cho cô nghe những bộ phim mà ông từng ‘‘được xem’’, như thể chỉ cần nghe các phần đối thoại cũng như các âm thanh tiếng động trong phim, ông có thể nhờ vào sức tưởng tượng hình dung ra toàn bộ câu chuyện một cách mạch lạc rõ ràng, chi tiết.

Sau cái lần gặp gỡ ấy, Nicoletta tưởng chừng như cô không còn cơ hội trở lại Bắc Mỹ. Thế nhưng chưa đầy một năm sau, cô nhận được một cú điện thoại từ bang Ohio, Hoa Kỳ. Khi bắt máy, cô vui mừng nhận ra ngay giọng nói của Ray Charles. Trong buổi nói chuyện, Ray Charles cho biết ông vừa được nghe bản nhạc Il est mort le Soleil do cô ghi âm, ông rất thích giai điệu bài hát này, nhưng ông lại không nắm bắt được hết ý tứ của bài hát do ông không thành thạo tiếng Pháp.

Sau khi nghe Nicoletta giải thích thêm về ý nghĩa bài ca, Ray Charles mới ngỏ ý ông muốn ghi âm bản nhạc này bằng tiếng Anh với điều kiện là lời dịch gần với nguyên tác, một điều mà có lẽ vượt qua ngoài sự chờ đợi của Nicoletta. Tác giả Ann Gregory người đã từng phóng tác thành công nhạc phẩm La Musique cho Nicoletta, lần này phải làm công việc ngược lại, đặt toàn bộ lời tiếng Anh dựa vào nguyên tác tiếng Pháp.

48 tiếng đồng hồ sau cú điện thoại, Nicoletta nhận được trong hộp thư một vé máy bay khứ hồi hạng nhất Paris New York. Cô liền bay sang Mỹ gặp lại Ray Charles, vừa đi chơi, vừa bàn thêm về chuyện ghi âm. Trong nguyên tác, Il est mort le Soleil là một ca khúc ăn khách tiếng Pháp, nhờ có thêm phiên bản tiếng Anh của Ray Charles, bản nhạc này được đi vòng quanh thế giới. Sau Ray Charles sẽ có nhiều phiên bản khác nữa qua các giọng ca lẫy lừng như Shirley Horn, Tom Jones hay Peter Campbell ...

Lúc sinh tiền, bản thân Ray Charles cho biết ông rất thích bài hát này, hình tượng của mặt trời đã chết, ánh nắng đã tắt gợi lại cho ông một biến cố đau thương trong cuộc đời, thời ấu thơ ông bị mù năm lên 7, gia đình ông lúc đó quá nghèo không có tiền chữa trị dù biết rằng ông mắc bệnh. Có lẽ vì vậy mà trong tâm trí của mình, Ray Charles luôn nhớ mãi hình ảnh của những buổi chiều hè muộn, hoàng hôn trước khi tắt nắng phản chiếu muôn sắc rực rỡ trên mặt nước hồ buông.

Còn trong nguyên tác tiếng Pháp, bản nhạc Il est mort le Soleil là một trong những ca khúc đẹp nhất nói về một mối tình tan vỡ. Trên giai điệu da diết (của Hubert Giraud), tác giả Pierre Delanoë đặt thêm những lời lãng mạn tha thiết kết hợp cùng lúc nhiều giác quan : ánh sáng ban ngày không còn về bên song cửa, cho bóng tối thêm mịt mù, cho đời lạnh lẽo âm u. Vắng một người mà cả vũ trụ đìu hiu, khi mặt trời đã chết lúc tình yêu vừa hết, u ám cõi nhân gian tắt lịm ánh dương quang...

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Xem các tập khác
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.