Tuyển tập Adamo hát nhạc Bécaud

Trong làng nhạc Pháp, Gilbert Bécaud vào nghề và nổi danh vào giữa những năm 1950, hầu như cùng thời với Charles Aznavour. Trong suốt sự nghiệp kéo dài gần nửa thế kỷ, Gilbert Bécaud đã sáng tác hơn 400 bài hát, 25 đoạn nhạc phim, hai vở ca nhạc kịch (Opéra d’Aran và Madame Rosa). Gần đây, nam danh ca Adamo đã ghi âm lại 15 ca khúc của Gilbert Bécaud để vinh danh bậc đàn anh.

Salvatore Adamo (C. Gassian)

Lần đầu tiên, hai nghệ sĩ này gặp nhau là vào năm 1965, nhân đợt biểu diễn của Gilbert Bécaud tại nhà hát Olympia. Adamo lúc ây mới vào nghề ca hát, thành danh nhờ hai nhạc phẩm La Nuit (Màn đêm) và Tombe la Neige (Tuyết rơi). Ngồi ở hàng ghế đầu, Adamo bị cuốn hút bởi tài nghệ biểu diễn của bậc đàn anh trên sân khấu. Không phải ngẫu nhiên mà sinh thời, Gilbert Bécaud được mệnh danh là giọng ca ‘’một trăm ngàn volt’’ : một lối hát cường điệu dũng mãnh, tràn đầy sức sống khỏe khoắn nội lực, như thể giọng ca chập điện cao thế, ánh mắt sấm sét tia chớp …

Từ cuộc gặp gỡ ban đầu này, nảy sinh lòng kính trọng quý mến. Adamo nhỏ hơn Bécaud 17 tuổi, nhưng họ vẫn kết bạn với nhau. Sự quen biết lui tới giữa đồng nghiệp, nhường chỗ lại cho tình bằng hữu ngoài đời. Sau này, khi sáng tác lời cho ca khúc (nhạc phẩm Hi haï ho), Gilbert Bécaud mới đưa hai cái tên Aznavour và Adamo, mà ông xem như là bạn, vào trong bài hát của mình.

Khi bắt tay thực hiện dự án ghi âm album mang tựa đề Adamo chante Bécaud (Adamo hát nhạc Bécaud), ca sĩ người Bỉ cho biết anh đã nghe lại toàn bộ các ca khúc của Gilbert Bécaud, để rồi từ đó chọn lựa ra 15 nhạc phẩm mà Adamo cho là ưng ý và nhất là hợp với giọng ca của mình. Điều đó giải thích vì sao một số ca khúc rất ăn khách của Bécaud cuối cùng không được đưa vào danh sách.

Chẳng hạn như nhạc phẩm L’Orange (Quả Cam) hay là bài Petit Oiseau de toutes les couleurs (Cánh chim muôn màu) không được tuyển chọn vì theo Adamo, cách sáng tác của Bécaud có một lối tách câu ngắt nhịp rất đặc biệt, không dễ gì mà chuyển thể phóng tác. Một cách khiêm tốn và thành thật, Adamo nói rằng có một số bài (như trường hợp của bản nhạc "Le Pianiste de Varsovie") anh không dám đụng đến vì sợ làm chưa tới, vì ngại bóp méo ý tứ của nguyên tác, làm lệch nhịp điệu của bản gốc.

Album đề tựa Adamo hát nhạc Bécaud có thể được chia thành hai phần, một bên là những ca khúc rất nổi tiếng và một bên là những bản nhạc ít quen thuộc hơn trong bộ vựng tập của Gilbert Bécaud. Sợi chỉ đỏ xuyên suốt tập nhạc này là cách hoà âm phối khí theo dòng nhạc country folk, kết hợp tiếng đệm mộc mạc của đàn ghi ta thùng với làn điệu thướt tha dạt dào của bộ đàn dây. Các phiên bản của Adamo, do có chủ ý làm khác hẳn đi so với bản gốc, thiên về những tình cảm sâu lắng nhẹ nhàng, nhiều hơn là dồn dập sóng ngầm, vũ bão nội tâm.

Cách thể hiện của Adamo ăn khớp với một số bài như trong nhạc phẩm Ngày mưa đến (Le jour où la pluie viendra), Một chút tình thương và tình bạn (Un peu d’amour et d’amitié) nhưng trong một vài trường hợp lại phản tác dụng như trong bản nhạc Và giờ đây (Et Maintenant phóng tác theo nhịp điệu Bolero của Ravel) hay là bản Sao sáng lẻ loi (Seul sur son étoile).

Nhịp điệu chầm chậm đều đều, theo cách phối của dòng nhạc country coi vậy mà làm vơi nhẹ đi cái tâm trạng cay đắng của một con người không còn gì để mất, trong khúc nhạc Et Maintenant, tiếng nhạc đấm vào bụng, nện vào ngực tựa như nhịp đậm thình thịch trái tim, nó đang lớn mạnh dần để đạt tới đỉnh cao, biến thành tiếng sóng gào thét nội tâm, tới mức vỡ đê ngập bờ lúc cao trào.

Sinh trưởng tại thành phố Toulon miền nam nước Pháp, Gilbert Bécaud (tên thật là François Silly 1927-2001) tốt nghiệp khoa dương cầm tại nhạc viện thành phố Nice. Thời thanh niên, ông vào nghề bằng cách soạn nhạc phim (từ năm 1947 đến năm 1959), rồi từ đó ông mới chuyển qua sáng tác ca khúc, ban đầu là cho các ca sĩ khác, sau đó là cho chính mình. Vào đầu những năm 1950, sau khi gặp tác giả Pierre Delanoë và nhà thơ Louis Amade, ông mới lấy nghệ danh là Gilbert Bécaud để tự ghi âm các sáng tác.

Gilbert Bécaud thành danh từ năm 1955 trở đi sau khi sáng tác hai ca khúc ăn khách trên thế giới nhờ các phiên bản chuyển ngữ. Nhạc phẩm Je t'appartiens trở thành Let It Be Me, từng được nhiều nghệ sĩ Anh Mỹ ghi âm lại kể cả Elvis, Lobo, Bob Dylan hay là Everly Brothers …. Bản nhạc thứ nhì là bài The Day the Rains Came Down trong nguyên tác tiếng Pháp là bài Le Jour où la Pluie viendra (sáng tác vào năm 1957).

Từ đầu những năm 1960 trở đi, nhờ vào sự thành công của tình khúc Và giờ đây (Et Maintenant), Bécaud trở thành một trong những tên tuổi lớn của trường phái hiện thực, một ngôi sao sáng của làng nhạc Pháp. Thành công trong nhiều thập niên liên tục, tên tuổi của ông gắn liền với nhà hát Olympia, vì ông biểu diễn 33 lần trên sân khấu này trong suốt sự nghiệp của ông.

Tên tuổi của Bécaud cũng gắn liền với nhiều ca khúc nổi tiếng trên thế giới vì có ít nhất là 10 ca khúc của ông từng được chuyển dịch sang nhiều thứ tiếng (tiếng Đức, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Ý, tiếng Anh) và ăn khách qua nhiều giọng ca khác nhau. Chẳng hạn như bài Et Maintenant trở thành What Now My Love (1961), mà tính đến nay đã có trên dưới cả ngàn phiên bản khác nhau …

Một cách tương tự, bài hát Seul Sur Son Étoile của Gilbert Bécaud trở thành It Must Be Him (1966), A Little Love and Understanding là phiên bản tiếng Anh của bài Un peu d'amour et d'amitié (1972). Vào năm 1979, Gilbert Bécaud lập kỷ lục số bán khi hợp tác với Neil Diamond để sáng tác cho bộ phim The Jazz Singer, hai ca khúc September Morn (C'est en Septembre) và Love on the rocks (L’Amour Est Mort) đều trở thành những bài hát tủ … phiên bản gần đây nhất là của danh ca tenor người Ý Andrea Bocelli …

Do bộ vựng tập Gilbert Bécaud đã được nhiều nghệ sĩ trên thế giới ghi âm đi ghi âm lại, cho nên tập nhạc Adamo hát nhạc Bécaud, nếu có một ưu điểm thì nó nằm ở chỗ giúp cho người nghe khám phá lại các bài hát ít quen thuộc của Bécaud. Đó là trường hợp của bài Je reviens te chercher (Trở lại tìm em) hay là nhạc phẩm L’Absent (Kẻ vắng mặt) … Trong những bài hát này, lối diễn đạt của Adamo mới thật sự phát huy tác dụng : một cách hát trầm buồn, tựa như lời nhắn nhủ tri ân, nhè nhẹ mà u uất : cung đàn trầm tưởng kẻ vắng mặt, âm thanh gọi hồn người đã khuất.