Vào năm 37 tuổi, nhà biên đạo múa Benjamin Millepied được bổ nhiệm làm giám đốc đoàn múa Ballet của Opéra (National) de Paris. Cơ quan này nằm dưới sự bảo trợ của Bộ Văn hóa Pháp, có nhiệm vụ giới thiệu các vở múa kinh điển với công chúng, đồng thời sáng tạo và biểu diễn các tác phẩm múa ballet đương đại.
Cũng như đạo diễn Olvier Py của làng sân khấu kịch nghệ, Benjamin Millepied được công nhận khá sớm nhờ vào tài năng múa cũng như nghệ thuật biên đạo của anh. L'Opéra National de Paris là hậu thân của Viện hàn lâm Hoàng gia âm nhạc (Académie Royale de Musique) được thành lập từ năm 1669, dưới thời vua Louis XIV (1638-1715).
Bản thân nhà vua là một người yêu chuộng nghệ thuật, dùng âm nhạc, kịch opera và múa balê (ballet) để biểu hiện cho uy quyền của vương triều. Thừa hưởng truyền thống này, cơ quan Opéra National de Paris hiện điều hành quản lý hai nhà hát lớn của Paris là Opéra Garnier (múa ballet) và Opéra Bastille (kịch hát).
Khi lên làm giám đốc đoàn múa Ballet của l'Opéra de Paris, Benjamin Millepied nối bước nhiều tên tuổi lớn của làng múa ballet, trong đó có Serge Lifar (giám đốc từ 1947-1958), Rudolf Noureev (từ 1983-1989) hay Patrick Dupont (từ 1990-1994).
Tuy Benjamin Millepied không phải là gương mặt trẻ tuổi nhất được bổ nhiệm ở chức vụ quan trọng này, người nhỏ tuổi nhất đến nay vẫn là Patrick Dupont lên làm giám đốc đoàn múa vào năm 31 tuổi. Thế nhưng, Benjamin lại là người có nhiều năm kinh nghiệm trong lãnh vực biên đạo múa. Vở múa đầu tiên do chính anh sáng tác là vào 2001, năm anh mới 24 tuổi.
Sinh trưởng trong một gia đình khá giả ở thành phố Bordeaux, Benjamin Millepied từ nhỏ đã thừa hưởng năng khiếu nghệ thuật từ người mẹ. Mẹ anh là một giáo sư chuyên dạy múa ballet đương đại, còn bố anh là một huấn luyện viên thể thao. Trong những năm tháng đầu đời, Benjamin lớn lên tại Senegal khi bố mẹ anh sang công tác tại thủ đô Dakar. Đến năm 7 tuổi, khi gia đình anh trở về Pháp, anh bắt đầu học múa với mẹ và được đào tạo bài bản ở trường lớp từ năm lên 10.
Nhờ có năng khiếu, cho nên Benjamin vào năm 13 tuổi thi đỗ vào Trường Cao đẳng nghệ thuật thành phố Lyon, theo học khoa múa ballet cổ điển và đương đại, cho dù theo quy tắc, học sinh phải đủ 16 tuổi và phải được đào tạo trước đó 4 năm tại trường này. Sau khi vừa tốt nghiệp tại thành phố Lyon, Benjamin sang Mỹ tầm sư học đạo. Sau hai lần thi múa, anh được tuyển vào trường School of American Ballet. Trường này rất nổi tiếng vì do vũ sư người Mỹ gốc Nga George Balanchine sáng lập vào năm 1934. Nằm ở Lincoln Center (for the Performing Arts) ở góc phố Colombus Avenue và đường 65th Street tại Manhattan, New York, School of American Ballet chuyên đào tạo chính thức các diễn viên của đoàn múa New York City Ballet.
Gia nhập trường múa của Mỹ vào năm 16 tuổi, chỉ hai năm sau Benjamin lọt vào mắt của hai nhà biên đạo múa Peter Martins và Jerome Robbins (1918-1998). Tác giả Jerome Robbins rất nổi tiếng ở Mỹ, từng đoạt giải Oscar nhờ biên đạo múa và cùng thực hiện bộ phim West Side Story với đạo diễn Robert Wise. Nhờ sự dìu dắt của Jerome Robbins mà Benjamin được giao vai chính trong một vở múa quan trọng (2&3 Parts Invention) của đoàn New York City Ballet. Nhờ sự chỉ bảo của thầy, mà Benjamin vào năm 17 tuổi đoạt giải nhất trong kỳ thi quốc tế tổ chức tại thành phố Lausane ở Thụy Sĩ.
Tên tuổi của Benjamin Millepied lên như diều gặp gió bởi vì chỉ vài năm sau, anh được phong làm diễn viên ngôi sao của đoàn múa New York City Ballet. Người khác thì có thể an phận, tự hào với sự nghiệp của một ngôi sao, nhưng Benjamin thừa hiểu rằng đỉnh cao sự nghiệp của một diễn viên múa khá là ngắn ngủi, dù có chịu đựng bền bỉ cách mấy, thì vầng hào quang cũng chỉ tỏa sáng trong vòng 10 năm.
Có lẽ cũng vì thế mà song song với các vai diễn trong các vở múa ballet hàng đầu, Benjamin Millepied bắt đầu sáng tác từ năm 2002. Các vở múa đương đại do chính anh biên đạo được diễn tại Luân Đôn, Genève, Saint Petersbourg, hay thành phố Lyon. Anh hợp tác với nhiều đoàn múa và nhà hát nổi tiếng như nhà hát Mariinsky của Nga, đoàn múa Ballet của Opera de Paris, trung tâm nghệ thụât múa đương đại Morriss Center tại Bridgehampton (New York).
Sự nghiệp của Benjamin Millepied cất cánh tungbay vào năm 2010, khi anh được đạo diễn Darren Aronofsky mời hợp tác trong bộ phim "Black Swan". Ngoài việc biên đạo múa, anh còn là người tư vấn và huấn luyện các diễn viên giúp họ vào các vai múa. Tại phim trường, anh đã gặp nữ diễn viên Natalie Portman . Đến năm 2012, hai người kết hôn, lập gia đình và sinh con. Có lẽ cũng vì thế mà trong số các diễn viên xuất thân từ làng múa ballet, anh là một trong những gương mặt nổi tiếng nhất.
Ca nhạc, điện ảnh, thời trang hay phim quảng cáo, tên tuổi của anh được đề nghị cho hàng loạt hợp đồng trong đó có hợp đồng với hãng hàng không Air France và thương hiệu nước hoa Yves Saint Laurent, nhưng Benjamin cho biết anh chỉ nhận lời khi các hợp đồng ấy không ảnh hưởng gì đến đời sống gia đình cũng như công việc sáng tác và biên đạo của mình.
Trong số các vở múa đương đại khá độc đáo của Benjamin Millepied, có tác phẩm Amoveo sáng tác cho hai ngôi sao Nicolas Le Riche và Aurelie Dupont, vở múa Triade cho Marie-Agnès Gillot, tác phẩm Three Movements cho đoàn múa Pacific Northwest Ballet cũng như vở múa Years Later Solo cho ông Mikhaïl Baryshnikov, vào lúc mà ngôi sao này đã gần 60 tuổi.
Benjamin Millepied chính thức nhậm chức giám đốc vào mùa thu 2014, sau khi được bổ nhiệm làm người điều hành đoàn múa Ballet của l'Opéra de Paris. Vào năm 37 tuổi, anh sẽ tiếp nối nỗ lực của các bậc đàn anh, trong cách đào tạo các diễn viên múa ballet, đi tìm dấu gạch nối giữa truyền thống kinh điển và biên đạo đương đại.
Ngôi sao Rudolf Noureev (từ 1983-1989) đã thực hiện điều này khi đem nhiều ảnh hưởng của trường phái Nga vào trong ballet của Pháp. Thầy của Rudolf Noureev là hai vũ sư Anna Oudeltsova và Elena Vaïtovitch, đều xuất thân từ đoàn ballet của ông Serge de Diaghilev. Patrick Dupont vào những năm 1990 thì đề cao phong cách của Pháp qua hai gương mặt tiêu biểu là Roland Petit và Maurice Béjart. Đến lượt Benjamin Millepied, thì anh nổi tiếng là người chuyên kết hợp nhiều luồng ảnh hưởng khác nhau kể cả Mỹ, Nga và Pháp.
Ngôn ngữ múa của anh kết hợp kỹ thuật hàn lâm với phong cách đương đại. Mỗi động tác hay tư thế mang tính biểu tượng hay trừu tượng chứ không nhất thiết phải có cốt truyện hay để dẫn dắt một câu chuyện. Nơi Benjamin Millepied, thường có những biến tấu ngẫu hứng, khiến cho người xem khó thể đoán trước được sự tiếp nối biến đổi của các động tác.
Bên cạnh đó, còn có tư tưởng phá cách trong lối chuyển động trong không gian, đôi khi lược bỏ quan điểm cân xứng đồng đều trong cách nhìn toàn cảnh, phá vỡ khuôn thước của hệ thống thứ bậc, hậu cảnh quan trọng cũng như tiền cảnh, vở múa không nhất thiết phải diễn ra ở vị trí trung tâm hay ở phía trước của sân khấu.
Millepied trong tiếng Pháp có nghĩa là ‘‘Ngàn chân’’. Nhiều người thường nói đùa rằng : với một cái tên gọi như vậy, Benjamin hẳn chắc là có duyên tiền định với múa ballet. Khu vườn nghệ thuật có trăm ngàn sắc thái, biết bao đoá hoa kỳ tài. Benjamin Millepied vẫn ngàn chân một trụ, tìm được cho mình một góc đứng riêng, đưa chân vào chốn vũ điệu muôn vàn, trong hành trình rủ bỏ lớp bụi thời gian.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký