WHO báo động tình trạng sức khỏe tù nhân tại châu Âu

Ngày 21/11/2019, Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO/OMS) công bố một báo cáo chi trích tình trạng tù nhân ở châu Âu gặp khó khăn trong điều trị bệnh, khiến tình trạng sức khỏe thêm trầm trọng và gây nhiều tốn kém.

Bên trong nhà tù Les Baumettes ở Marseille, miền nam nước Pháp. Ảnh chụp tháng 11/2017. BORIS HORVAT / AFP

Định chế của Liên Hiệp Quốc cảnh báo việc các tù nhân phải « hứng chịu một cách bất bình đẳng các bệnh lý, không được chẩn đoán và không được điều trị, và điều này sẽ còn làm tăng thêm gánh nặng cho các cơ sở y tế công sau khi được thả ».

Sau khi đã nghiên cứu số tù nhân tại 39 trong số 53 nước châu Âu, đại diện của WHO tại châu Âu khuyến nghị các nước thành viên thiết lập một bảng tổng quan về tình trạng sức khỏe của các tù nhân – chủ yếu nhờ vào các xét nghiệm chẩn đoán bệnh lao, sức khỏe tâm thần và các chứng nghiện, cũng như là chứng bệnh lây nhiễm qua đường tình dục và viêm gan (theo sự tình nguyện).

Báo cáo của WHO chỉ trích tình trạng thiếu nhân viên y tế nghiêm trọng tại một số nước. Cụ thể, Pháp chỉ có 49,9 nhân viên chăm sóc sức khỏe, trong đó có 3,4 bác sĩ cho 1.000 tù nhân. Nga có 32,1 nhân viên y tế, trong đó có 11,5 bác sĩ cho 1.000 tù nhân. Thấp nhất là Bồ Đào Nha chỉ có 8,6 nhân viên y tế, bao gồm một bác sĩ, cho 1.000 người bị giam giữ.

WHO chú tâm nhiều đến sức khỏe tâm thần, do 14% ca tử vong đều do tự tử trong thời giam bị giam giữ. Hơn nữa, « tỷ lệ tử vong ở những người ra tù vượt quá mức tỷ lệ tử vong ở người dân bình thường, đặc biệt là ở giai đoạn một tháng sau khi ra tù ». Nguyên nhân chủ yếu có thể dự đoán được là do tự tử hay dùng thuốc quá liều.

Tỷ lệ tử vong tại những nước Đông Âu cao gấp hai lần so với tại những nước Tây Âu, đến mức 500 người chết trên 100 ngàn cựu tù nhân. Trong khi đó, theo WHO, mức trung bình thế giới là 10,5 cho 100 ngàn dân.

Hiện tượng nhà tù bị quá tải cũng là một tác nhân gây hại sức khỏe. Nếu số lượng tù nhân giảm đáng kể tại châu Âu trong giai đoạn 2016 – 2018, thì 8 nước, trong đó có Pháp, vẫn còn « nhiều vấn đề quá tải tù nhân nghiêm trọng », theo một nghiên cứu của Hội Đồng Châu Âu công bố hồi tháng 4/2019.

Với tỷ lệ 116 tù nhân cho 100 chỗ, nước Pháp có tỷ lệ tự tử cao nhất (12,6/10.000 tù nhân), đứng hàng thứ ba sau Rumani (120 người/100 chỗ) và Bắc Macedonia (122).

Cuối cùng, khả năng được chăm sóc răng hàm mặt cho thấy rõ sự bất bình đẳng giữa các nhà tù châu Âu. Nếu như mỗi nhà tù của Pháp đều có cơ sở chữa trị răng hàm mặt, tại Gruzia, không có một bác sĩ nha khoa nào và tại Bosnia chỉ có một bác sĩ nha.

AFP cho biết, năm 2017, các nước châu Âu chi ra 20,2 tỷ euro cho các trại tù. Trung bình chi phí cho mỗi tù nhân là 67 euro. Cả châu Âu có khoảng 1,5 triệu tù nhân, trong đó 94% là nam giới.