Mỹ loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình F-35

Sau nhiều lần đe dọa, ngày 17/07/2019, Nhà Trắng chính thức thông báo đình chỉ mọi hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ liên quan đến các hợp đồng mua bán và sản xuất chiến đấu cơ tối tân của Mỹ F-35, vì lý do Ankara mua tên lửa của Nga. Washington lo ngại tình báo Nga đánh cắp thông tin về công nghệ vũ khí tối tân của Hoa Kỳ.

Một chiến đấu cơ Lockheed Martin F-35 tại triển lãm hàng không ở Berlin, Đức, ngày 25/04/2018. REUTERS/Axel Schmidt/File Photo

Tuy nhiên, bộ Quốc Phòng Mỹ gia hạn cho Thổ Nhĩ Kỳ đến ngày 31/07/2019 để từ bỏ hợp đồng mua tên lửa S-400 của Nga. Vấn đề đặt ra là từ một tuần qua, Ankara đã bắt đầu nhận được những lô hàng đầu tiên từ Matxcơva chở qua.

Thông tín viên đài RFI từ Istanbul, Anne Andlauer, cho biết thêm về thất vọng và những thiệt hại đối với kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ trên hồ sơ này.

"Việc bị loại ra khỏi chương trình chế tạo máy bay tàng hình F-35 là một vố đau đối với Thổ Nhĩ Kỳ, cho dù đây là điều đã được dự báo trước. Ankara đặt mua 100 chiếc F-35, nhiều công ty Thổ Nhĩ Kỳ đang sản xuất phụ tùng loại máy bay này. Bộ Ngoại Giao lên án một quyết định "đơn phương", "bất công" và "không tôn trọng tinh thần của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương". Ankara kêu gọi Washington "chuẩn bị đối phó với hậu quả từ sai lầm này, bởi quyết định đó sẽ làm xấu đi quan hệ chiến lược giữa hai nước".

Một cách cụ thể, việc Mỹ loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chương trình phát triển F-35 khiến các phi công Thổ Nhĩ Kỳ đang được đào tạo tại Hoa Kỳ sẽ bị trục xuất. Hoa Kỳ hủy kế hoạch giao bốn chiếc F-35 mà Ankara đã mua và có thể là hủy luôn cả hợp đồng gia công đã ký kết với các đối tác Thổ Nhĩ Kỳ. Một số người lao động tại Thổ Nhĩ Kỳ sẽ bị mất việc, kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ bị thiệt hại.

Ankara đã đầu tư hơn một tỷ đô la cho dự án hợp tác này. Theo một số dự phóng, Thổ Nhĩ Kỳ đang hy vọng thu về một khoản tiền cao gấp chín lần so với vốn bỏ ra. Từ đầu tháng, tổng thống Recep Tayyip Erdogan đã coi việc Mỹ hủy hợp đồng với Thổ Nhĩ Kỳ không hơn không kém là một vụ "lừa đảo" và ông đã dự trù kiện Washington ra trước một tòa án trọng tài quốc tế".