Vào nội dung chính
Tạp chí đặc biệt

Ba Lan-Israel: Căng thẳng ngoại giao vì quá khứ lịch sử

Đăng ngày:

Căng thẳng ngoại giao giữa Ba Lan và Israel vì quá khứ lịch sử ; Bảo tàng KGB – cơ quan tình báo Liên Xô - tại New York ; Dịch vụ tải ứng dụng tại Bắc Triều Tiên – một nghề hái ra tiền và một công cụ kiểm soát của chế độ và Nhật Bản hứa hẹn những chiếc huy chương «sinh thái» đầu tiên tại Thế Vận Hội Mùa Hè 2020.

Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki và đồng nhiệm Israel Benjamin Netanyahu tại Hội nghị an ninh về Trung Đông, Vacxava, Ba Lan, ngày 14/02/2019.
Thủ tướng Ba Lan Mateusz Morawiecki và đồng nhiệm Israel Benjamin Netanyahu tại Hội nghị an ninh về Trung Đông, Vacxava, Ba Lan, ngày 14/02/2019. REUTERS/Kacper Pempel/File Photo
Quảng cáo

Ba Lan và Israel lại một nữa căng thẳng ngoại giao mà nguyên nhân chính vẫn là chủ đề quá khứ lịch sử : Nạn thảm sát người Do Thái trong Đệ Nhị Thế Chiến. Những tuyên bố của thủ tướng Benyamin Netanyahu về vai trò của Ba Lan trong vụ tiêu diệt người Do Thái đã châm ngòi nổ, nhưng chính các lời lẽ của ngoại trưởng Israel Katz mới gây ra những phản đối dữ dội từ phía chính quyền Vacxava.

Thông tín viên Damien Simonart tại Vacxava giải thích :

« Trong một lần trả lời phỏng vấn truyền hình, ông Israel Katz đã nhắc lại một câu nói của cựu thủ tướng Israel Yitzhak Shamir phát biểu trong những năm 1990 nói rằng ʺNgười Ba Lan thấm nhuần tư tưởng bài Do Thái khi còn bú sữa mẹʺ. Tuyên bố cực đoan này ngay lập tức đã làm dấy lên tranh cãi đầu tiên giữa Vacxava và Jerusalem.

Trở về từ hội nghị an ninh cho Trung Đông vừa được tổ chức ở Vacxava, thủ tướng Israel Benyamin Netanyahu cũng có những phát biểu về vai trò của Ba Lan trong việc thảm sát người Do Thái trong suốt thời gian Đệ Nhị Thế Chiến.

Câu nói trên còn được thuật lại nguyên văn trên tờ Jerusalem Post và đã khiến chính phủ Ba Lan nổi dóa. Thủ tướng Israel sau đó có giải thích là ông chỉ muốn nói đến những trường hợp cá biệt và chứ không nhắm vào người dân Ba Lan nói chung. Dù vậy, từ hôm Chủ Nhật 17/02, người dân tại Ba Lan vẫn không ngớt cơn giận ».

Trước những phát biểu trên của thủ tướng và ngoại trưởng Israel, thủ tướng Ba Lan đã có những phản ứng mạnh mẽ, quyết định « tẩy chay » thượng đỉnh Visegrad (nhóm các nước Đông Âu – Hungary, Ba Lan, Slovakia và Cộng hòa Séc) được tổ chức tại Israel ngày 19/02/2019.

Vẫn theo thông tín viên Damien Simonart, chủ đề « nạn diệt chủng người Do Thái » vẫn luôn là chiếc gai trong quan hệ giữa hai nước :

« Lịch sử Chiến Tranh Thế Giới lần 2 là một nỗi đau đớn cho cả hai dân tộc. Hơn một triệu người Do Thái đã bị quân phát xít giết chết trên vùng lãnh thổ Ba Lan bị chiếm đóng, nhất là tại trại tập trung Auschwitz-Birkenau. Trong số những người tố giác, có cả những người Ba Lan, nhưng cũng có hàng nghìn người Ba Lan khác đã cứu sống người Do Thái trước mối họa diệt vong.

Ngày nay, Ba Lan phải đấu tranh để bảo vệ danh dự của mình và đưa ra một thông điệp rằng chính phủ Ba Lan chưa bao giờ cộng tác với quân phát xít để tiêu diệt người Do Thái. Năm 2018, chính phủ bảo thủ Ba Lan đã thông qua một đạo luật để phạt tù tất cả những ai muốn quy bất cứ trách nhiệm nào trong hồ sơ Shoah cho nhà nước Ba Lan.

Israel và Hoa Kỳ đã phản đối mạnh mẽ và dự luật cuối cùng cũng phải hiệu chỉnh. Nhưng chủ đề này vẫn luôn nóng bỏng và nhất là hiện nay khi mà Ba Lan và Israel đang trong chiến dịch vận động tranh cử ».

Một bảo tàng KGB tại New York

« Komitet Gossoudarstvennoï Bezopasnosti hay KGB, tên rút ngắn của Ủy Ban An Ninh Nhà Nước ». Chào mừng quý vị đến với bảo tàng KGB, cơ quan tình báo nổi tiếng nhất thời Liên Xô. Thông tín viên Marie Bourreau tại New York mời quý vị cùng dạo một vòng tham quan, khám phá hơn 3.500 vật dụng được nhiều điệp viên Liên Xô thời ấy sử dụng. Xin lưu ý : Không có chuyện tiết lộ hết các bí mật của chúng đâu nhé !

Trước hết, ông Daniil Putov, giám đốc bảo tàng giải thích: « Tất cả những món đồ này đều đến từ Liên Xô cũ… Rất có thể chúng được thu giữ lại từ các cựu điệp viên hay cũng có thể là những vật dụng bị đánh cắp cách nay 20, 30 năm… ».

Ở đây khách tham quan được khám phá từ chiếc máy điện tín, bản sao chép « cây dù bulgari » cho phép loại bỏ một người ly khai tại Luân Đôn nhờ vào chiếc kim châm chứa đầy chất độc cực mạnh ricin, chiếc máy đánh chữ mã hóa Enigma, hay nhiều thiết bị dọ thám vidéo khác… Và đương nhiên, không thể nào thiếu được một loại vũ khí nổi tiếng nhất của KGB.

Ông Daniil Putov nói tiếp: « Chiếc son môi … nụ hôn của tử thần. Đây quả thật là loại vũ khí độc đáo của KGB : Một đầu cây son dùng để tấn công và đầu kia là để tự vệ. Vũ khí này có hình dáng rất giống cây son môi cổ điển nhưng khi bạn mở nó ra, vặn cây son, một phát súng nổ ».

Kể từ ngày mở cửa, bảo tàng đã đón tiếp 2.000 lượt khách đến tìm hiểu các phương thức hoạt động của gián điệp Liên Xô. Phải nói là bối cảnh chính trị căng thẳng hiện nay giữa Mỹ và Nga đang tạo lợi thế cho bảo tàng, theo như nhận xét của sử gia Kelly.

Ban lãnh đạo bảo tàng tuyên bố cuộc triển lãm không mang tính chính trị. Cụm từ « Chiến tranh lạnh » hầu như không được nhắc đến một lần. Dấu hiệu cho thấy căng thẳng giữa hai nước vẫn luôn gay gắt : Bảo tàng gián điệp ở Washington quyết định kiện bảo tàng KGB ở New York với lý do « sao chép ».

Bắc Triều Tiên: Tải ứng dụng, một dịch vụ hái ra tiền

Phần mềm « Appstore » có dáng dấp ra sao tại Bắc Triều Tiên ? Người dân xứ này tải các ứng dụng về điện thoại thông minh bằng cách nào, trong khi mà các giao diện trên mạng kiểu Google Play hay App Store không được chế độ cho phép?

Alek Sigley, một sinh viên người Úc đang theo học tại trường đại học Bình Nhưỡng đã thuật lại những trải nghiệm của mình trên trang mạng NK News. Để tải các ứng dụng, Alek Sigley phải đi đến một « cửa hàng ứng dụng », đúng hơn là một quầy hàng, trên tường dán đầy những tấm bích chương và quảng cáo hàng chục các ứng dụng.

Một khi đã chọn xong chương trình, người bán hàng trao cho Sigley một tấm phiếu để đến quầy trả tiền, rồi sau đó, quay trở lại quầy hàng cùng với biên nhận có đóng dấu « đã thanh toán ». Người bán hàng sẽ cầm điện thoại của bạn nối với máy vi tính, tải ứng dụng về, nhập mã kích hoạt bằng cách kết nối với mạng nội bộ.

Thông tín viên Frédéric Ojardias tại Seoul cho biết dù thời gian tải lâu, 10 ứng dụng mất hết một giờ, nhưng điều đó không ngăn cản những ứng dụng đó trở nên phổ biến tại Bắc Triều Tiên.

« Alek Sigley khẳng định thường xuyên thấy những hàng khách dài dằng dặc đợi đến phiên mình. Anh cho biết là những cửa hàng này ʺmọc lên như nấmʺ ở Bình Nhưỡng, và anh khẳng định chỉ cần năm phút đi bộ cách nơi anh trọ đã có ít nhất 5 cửa hàng như thế.

Những cửa hàng này trở nên phổ biến là nhờ vào sự đa dạng các ứng dụng có sẵn: Trò chơi, phần mềm chụp ảnh selfie hay nấu ăn, số khác là để học tiếng Anh hay tiếng Hoa, tự điển, cửa hàng trên mạng… Những phần mềm này là do các doanh nghiệp Bắc Triều Tiên phát triển và kinh doanh. Nhiều ứng dụng khác cho phép chuyển tiền giữa các cá nhân với nhau, hay để xem tỷ giá hối đoái theo thời gian thực tại.

Đây quả thật là những công cụ quý giá tại một đất nước Bắc Triều Tiên nơi mà thị trường tư nhân đang phát triển nhanh và thường xuyên diễn ra các giao dịch bằng euro, đô la, đồng won Bắc Triều Tiên và đồng nhân dân tệ của Trung Quốc. »

Thông tín viên Frédéric Ojardias lưu ý là các ứng dụng và điện thoại thông minh tại Bắc Triều Tiên không thể kết nối với Internet.

« Đương nhiên là Không. Điện thoại thông minh và các ứng dụng chỉ có thể được kết nối vào mạng nội địa vốn dĩ hạn chế rất nghiêm ngặt tại Bắc Triều Tiên. Một một mạng lưới quốc tế nào tồn tại. Nhưng mạng kết nối nội địa phát triển rất nhanh.

Sau khi những chiếc điện thoại di động đầu tiên được phép đưa ra thị trường cách nay 10 năm, người ta ước tính hiện nay khoảng 40% người dân Bắc Triều Tiên là có điện thoại thông minh, và chừng năm triệu người dân có thuê bao một dịch vụ điện thoại di động.

Chế độ đang khuyến khích xu hướng này, vì họ muốn dựa vào công nghệ mới để phát triển nền kinh tế. Nhưng chính quyền Bình Nhưỡng cũng muốn giữ quyền kiểm soát nghiêm ngặt lên người dân, họ cấm truy cập các thông tin đến từ nước ngoài hay các mạng xã hội cho phép người dân Triều Tiên thảo luận và tổ chức tự do. Nhu cầu kiểm soát này giải thích sự hiện hữu của những cửa hàng ứng dụng đó ».

Thế Vận Hội Tokyo 2020 : Những chiếc huy chương « sinh thái »

Để chuẩn bị cho Thế Vận Hội Mùa Hè 2020, Nhật Bản tuyên bố sẽ trao những chiếc huy chương « sinh thái » đầu tiên trong lịch sử Thế Vận Hội, nghĩa là những chiếc huy chương được chế tạo từ các loại kim loại tái chế. Và kế hoạch này sắp được hoàn thành. Làm thế nào Nhật Bản có thể thực hiện được điều kỳ diệu đó ? Thông tín viên Bruno Duval tại Tokyo giải thích :

« Để sản xuất 5.000 chiếc huy chương cho Thế Vận Hội, người ta cần đến 30 kg vàng, 4000 kg bạc và 3000 kg đồng. Tại Nhật Bản, 230 triệu máy vi tính cũ và điện thoại bị xếp xó trong các ngăn tủ. Và đương nhiên, các chủ sở hữu rất vui mừng vứt bỏ được chúng như tại khu trung tâm thương mại này.

Một người cho biết : ʺTôi tự nhủ là sẽ là ngốc nếu cứ giữ thiết bị đã qua sử dụng trong ngăn tủ trong khi mà chúng ta có thể góp phần làm nên một Thế Vận Hội tuyệt vời. Do vậy, tôi quyết định tham gia vào chiến dịchʺ

Người khác thì tỏ ra nóng lòng : ʺĐây là một dự án hay, và tôi rất sốt ruột : Sau Thế Vận Hội năm 1964, tôi sắp được chứng kiến Thế Vận Hội thứ hai của tôiʺ

Hiện tại, chỉ còn thiếu hơn 2 kg vàng và 500 kg bạc để đạt được cuộc cược. Đó là nhờ vào 50 ngàn tấn thiết bị điện tử và hơn 5 triệu chiếc điện thoại đã được thu nhặt. Tại Tokyo cũng như nhiều nơi khác, tổng cộng có 1500 địa phương trên khắp cả nước đã tham gia vào chiến dịch này ».

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Xem các tập khác
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.