Ngoại trưởng Mỹ yêu cầu Bắc Kinh trả tự do cho 2 công dân Canada

Bộ trưởng ngoại giao Mỹ Mike Pompeo khẳng định hôm qua, 14/12/2018, việc Trung Quốc bắt giữ hai công dân Canada là « bất hợp pháp » và « không thể chấp nhận được ». Việc hai công dân Canada bất ngờ bị bắt trong tuần này được nhiều nhà quan sát cho là hành động trả đũa của Bắc Kinh đối với vụ một lãnh đạo Hoa Vi bị tư pháp Canada bắt giam, theo yêu cầu của Hoa Kỳ.

Lãnh đạo ngoại giao Mỹ Mike Pompeo, Washington, 28/11/2018. REUTERS/Joshua Roberts

Theo Reuters, phát biểu nói trên của ngoại trưởng Mỹ được đưa ra trong một buổi họp báo tại Washington, sau buổi làm việc với đồng nhiệm Canada Chrystia Freeland. Vụ hai công dân Canada bị Trung Quốc bắt là một chủ đề chính của buổi làm việc. Lãnh đạo ngoại giao Mỹ khẳng định sẽ nỗ lực để hai người được trở về nước.

Về phần mình, bộ Ngoại Giao Canada hôm qua thông báo đại diện ngoại giao nước này đã tiếp xúc lãnh sự với ông Michael Kovrig, đại diện của tổ chức phi chính phủ International Crisis Group (ICG) quá cảnh tại Bắc Kinh, bị câu lưu hôm 10/12/2018. Cơ quan ngoại giao Canada cũng đang tìm cách tiếp xúc với người thứ hai, ông Michael Spavor, một doanh nhân thường trú tại Trung Quốc, bị bắt ngày 12/12. Cả hai người đều bị chính quyền Trung Quốc cáo buộc tội « xâm phạm an ninh quốc gia ».

Thứ Ba 11/12, tư pháp Canada đã chấp nhận để bà Mạnh Vãn Châu (Meng Wanzhou), giám đốc tài chính của tập đoàn Hoa Vi, được nộp tiền tại ngoại, tuy nhiên chính quyền Trung Quốc đe dọa « những hậu quả nghiêm trọng » với Canada, nếu Ottawa không trả tự do ngay lập tức cho nhân vật này.

Hiện tại bà Mạnh Vãn Châu bị cấm rời khỏi Canada, và chờ một phiên tòa, dự kiến diễn ra vào tháng 2/2019. Tòa sẽ ra quyết định có cho dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu sang Hoa Kỳ hay không. Lãnh đạo Hoa Vi bị cáo buộc đã vi phạm lệnh cấm vận đối với Iran, do Washington áp đặt. Nếu bị buộc tội, bà Mạnh có thể bị phạt đến 30 năm tù, theo một trong các tội danh.

Cũng trong buổi họp báo hôm qua, 14/12/2018, với đồng nhiệm Mỹ, ngoại trưởng Canada bảo đảm là Ottawa và Washington tuân thủ nguyên tắc Nhà nước pháp quyền trong vụ lãnh đạo Hoa Vi bị bắt, và vụ việc này là không hề « mang tính chất chính trị ».

Trả lời Reuters, hôm 11/12 tại Nhà Trắng, tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẵn sàng can thiệp với bộ Ngoại Giao, nếu cần, trong vụ này, để bảo đảm đạt được một thỏa thuận thương mại với Bắc Kinh. Hiện tại, Hoa Kỳ chưa gửi yêu cầu dẫn độ chính thức đến chính quyền Canada.