Mỹ : Bầu cử giữa kỳ, ai làm phe Cộng Hoà mất thế thượng phong ?

Liệu đảng Cộng Hoà sẽ mất đa số tại Hạ Viện ? Thứ Ba 06/11/2018, như thông lệ mỗi bốn năm một lần, cử tri Mỹ được mời tham gia tuyển cử giữa kỳ (Midterms) : Theo các kết quả thăm dò ý kiến, đối lập Dân Chủ có nhiều cơ may đánh bại phe Cộng Hoà ở Hạ Viện. Vì sao phe tổng thống Donald Trump mất thượng phong ?

Tổng thống Mỹ Donald Trump vận động tranh cử giữa kỳ tại Minnesota, ngày 04/10/2018. REUTERS/Leah Millis

RFI đặt câu hỏi với nhà báo Phạm Trần ở Washington :

Bầu cử « giữa kỳ » năm nay có thể sẽ tạo lại thế quân bình trên chính trường Hoa Kỳ. Thứ Ba 06/11, cử tri Mỹ sẽ bầu hàng loạt đại biểu : toàn bộ 435 ghế ở Hạ Viện, 35 thượng nghị sĩ trên tổng số 100 ở Thượng Viện, 36 thống đốc tiểu bang và hơn 6.000 ghế nghị viên địa phương… và nhiều cuộc trưng cầu dân ý khác liên quan trực tiếp đến sinh hoạt, đời sống tại địa phương.

Khác với bầu tổng thống, phải qua trung gian các đại cử tri, lần này, người dân Mỹ bỏ phiếu trực tiếp chọn người đại diện, với nhiệm kỳ mới bắt đầu từ ngày 01 tháng 01 năm 2019.

Hiện giờ, đảng Cộng Hoà kiểm soát hai viện lập pháp : đa số 2 ghế ở Thượng Viện (51/49) và đa số rộng rãi tại Hạ Viện (236/193 và 7 ghế trống).

Thật ra, ít có một viện thăm dò nào dám phiêu lưu dự báo kết quả. Năm 2016, mấy ai tiên đoán Donald Trump chiến thắng. Nhưng thống kê kết quả mỗi cuộc bầu cử giữa kỳ đã chứng minh « đảng của tổng thống đương nhiệm thường thua đậm ». Cuộc bầu cử giữa kỳ, mang ý nghĩa một cuộc trưng cầu dân ý về hai năm đầu nhiệm kỳ của chủ nhân Nhà Trắng. Trong cuộc thăm dò hồi tháng 9 của viện Pew : 67% cử tri Dân Chủ và 57% cử tri Cộng Hoà cho biết phấn khởi đi bầu hơn những lần trước.

Theo Vincent Michelot, giáo sư lịch sử chính trị Hoa Kỳ, đại học chính trị Lyon, Pháp, « trưng cầu dân ý » năm nay liên quan đến cá tính của tổng thống Donald Trump. Thế mà, uy tín của Donald Trump hiện xuống rất thấp so với những người tiền nhiệm.

Tình hình kinh tế khởi sắc hiện nay cho phép phe Cộng Hoà chinh phục được sự ủng hộ của nhiều người Mỹ, nhất là thành phần cử tri vô điều kiện của tổng thống Donald Trump, thì một số biến cố vừa xảy ra như bom thư, tấn công nhà thờ Do Thái Giáo, có thể làm cho một bộ phận cử tri bất bình sẽ dồn phiếu cho đảng Dân Chủ.

Theo mạng thăm dò dư luận FiveThirtyEight, xác suất phe Dân Chủ chiếm lại đa số tại Hạ viện là 6/7.

Vì sao phe tổng thống Donald Trump mất thượng phong ?

Từ Washington, nhà báo Phạm Trần phân tích : « Thứ nhất là trong cuộc bầu cử lần này có rất nhiều phụ nữ từng xuống đường chống ông Donald Trump bây giờ là ứng cử viên. Trong đảng Dân Chủ có 197 người, đảng Cộng Hoà 59 người… Phong trào phụ nữ nổi lên chống Donald Trump lúc Donald Trump vào Toà Bạch Ốc, giờ đây là lãnh đạo phong trào phụ nữ đòi nam nữ bình quyền. Người ta dự đoán các ứng cử viên phụ nữ, ở cả hai đảng, sẽ giành được số phiếu rất lớn. Hơn nữa thành phần phụ nữ cũng như giới trẻ nói là năm nay họ sẽ đi bầu đông hơn và tích cực hơn năm 2016. Bài học lịch sử năm 2016 là sở dĩ bà Hillary Clinton thất cử, vì nhiều người da màu cũng như thành phần trẻ cứ nghĩ là bà Clinton sẽ thắng ông Trump nên một số người trong số đó không đi bầu… ».

09:33

Tạp chí Tiêu điểm 01.11.2018