Donald Trump có ý định gì khi thông báo rút quân Mỹ khỏi Syria ?

Ngày 29/03/2018 tổng thống Donald Trump bất ngờ thông báo Hoa Kỳ sẽ nhanh chóng rút quân khỏi Syria. Sự việc đã khiến các nước thành viên trong liên quân quốc tế và đồng minh khu vực lo âu. Nhiều câu hỏi đang được đặt ra là : Phải chăng tuyên bố này là một « chiêu mặc cả » của tổng thống Mỹ với các nước đồng minh ? Liệu cách thức hành động này của Donald Trump có làm đảo lộn chiến lược của Mỹ tại Trung Đông ?

Phương tiện quân sự Mỹ tại Manbij, Syria (Ảnh chụp ngày 03/04/2018) Delil SOULEIMAN / AFP

« Tôi muốn đưa các binh sĩ trở về nhà, chúng ta đã giành được thắng lợi lớn trong cuộc chiến chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo », tổng thống Mỹ đã tuyên bố như trên trong bài phát biểu tại bang Ohio.

Đây chắc chắn không phải là một sự nhầm lẫn hay sai lầm, theo như nhận định của nhiều quan chức Mỹ với AFP. Bởi vì từ nhiều tuần nay, ông Donald Trump đã giận dữ phản đối việc duy trì lính Mỹ tại phía đông Syria trong trung hạn và dài hạn.

Tuyên bố của ông Trump khiến các đồng minh châu Âu lo lắng vì theo họ, việc Mỹ rút quân là đi ngược lại với chiến lược « bình ổn » Syria, và phương Tây chưa thể rời Syria chừng nào Daech chưa bị tiêu diệt hoàn toàn. Trước áp lực của các nước đồng minh, tổng thống Mỹ đã có một cử chỉ trấn an nhưng vẫn duy trì ý định rút quân, như tường thuật của thông tín viên Eric de Salve từ San Francisco.

« Thực vậy, có rất nhiều người nhắc lại rằng cuộc chiến chống tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo chưa giành được thắng lợi hoàn toàn. Do vậy, sau các tuyên bố rút quân, Donald Trump đã điện đàm với nguyên thủ Pháp Emmanuel Macron và theo thông báo của điện Elysée, hai đồng minh vẫn tỏ quyết tâm tiếp tục các hoạt động của mình trong liên minh chống quân thánh chiến.

Hôm qua, 04/04, Nhà Trắng đã khẳng định lại những phát biểu của Donald Trump và giải thích rằng hoạt động quân sự nhằm diệt trừ tổ chức Nhà Nước Hồi Giáo kết thúc. Thế nhưng, Washington lại không đưa ra lịch trình rút quân trong tương lai. Thông cáo của Nhà Trắng cho biết là liên minh phải tiếp tục diệt trừ các nhóm tàn quân của Daech tại Syria. »

Theo nhận định của AFP, ngoài cuộc chiến chống Daech, sự hiện diện của lính Mỹ ở Syria còn nhằm mục đích ngăn cản đà bành trướng ảnh hưởng của Iran, như thông báo của ông Rex Tillerson hồi tháng Giêng năm 2018, khi còn là ngoại trưởng.

Việc Teheran có ý định thiết lập các cơ sở quân sự thường trực trên lãnh thổ Syria đã khiến cho Israel và Ả Rập Xê Út lo ngại. Cả hai quốc gia Trung Đông đồng minh này đều muốn Hoa Kỳ duy trì lính Mỹ tại Syria.

Theo quan điểm của tờ L’Orient-Le Jour, Hoa Kỳ giờ trong thế « tiến thoái lưỡng nan ». Nếu rút quân, xem như Mỹ sẽ tặng không cho Nga và Iran cả vùng phía đông Syria mà Hoa Kỳ đang kiểm soát. Nếu ở lại, Hoa Kỳ có nguy cơ sa lầy, đối đầu với Iran.

Tuy nhiên, tờ nhật báo Liban này có để ý đến một chi tiết trong bài phát biểu của ông Donald Trump khi có đề nghị với Riyad rằng : « Nếu quý vị muốn chúng tôi ở lại nên chăng quý vị phải chi thêm ? ».

Bởi vì theo báo Le Monde, nguyên thủ Mỹ đã từng phàn nàn là cuộc chiến ở Syria gây tốn kém đến 7.000 tỷ đô la cho Hoa Kỳ trong những năm gần đây, mà không mang lại lợi lộc gì, « ngoài chết chóc và tàn phá ».

Nếu như chuyện tiền nong được xem như là động lực chính của chiến tranh, thì đây có lẽ không phải là lần đầu tiên và là lần duy nhất tổng thống Mỹ có những đề xuất như vậy, mà NATO chính là ví dụ điển hình gần đây nhất.

Bên cạnh đó, còn có một chi tiết đáng suy nghĩ khác : vào lúc Hoa Kỳ và đồng minh tuyên bố đã đánh thắng khủng bố về mặt quân sự thì phải chăng đó cũng là thời điểm thuận lợi để rút quân trong chiến thắng vẻ vang, thay vì ở lại với nguy cơ bị sa lầy.