Sự cố ngoại giao sau vụ hải quan Pháp kiểm tra hành khách trên đất Ý

Vụ nhân viên hải quan Pháp kiểm tra một nghi phạm buôn ma túy tại một nhà ga biên giới trên đất Ý, hôm 30/03/2018, có nguy cơ khiến quan hệ song phương căng thẳng. Chính quyền Ý tố cáo phía Pháp gây tổn hại cho quan hệ xuyên biên giới vốn tốt đẹp, trong lúc Paris khẳng định hành động hợp pháp, theo một thỏa thuận giữa hai nước từ những năm 1990.

Cảnh sát biên phòng Pháp tại nhà ga Bardonecchia, vùng Piémont, Ý (Ảnh chụp ngày 12/01/2018) Piero CRUCIATTI / AFP

Thông tín viên Anne Le Nir tường trình từ Roma:

« Theo mô tả của phía Ý, năm nhân viên hải quan Pháp trang bị vũ khí, nhưng không có giấy phép, đã xâm nhập vào một cơ sở được giao cho một tổ chức phi chính phủ quản lý. Tổ chức này có nhiệm vụ hỗ trợ và chăm sóc sức khỏe cho người nhập cư. Tại đây, các nhân viên Pháp đã thô bạo đòi dẫn một hành khách người Nigeria vào một nhà vệ sinh để làm xét nghiệm nước tiểu và kết quả xét nghiệm là âm tính.

Trong vòng vài tiếng đồng hồ, vụ việc này biến thành một sự cố ngoại giao Pháp – Ý. Chính giới Ý đồng thanh lên án việc xâm phạm nhân quyền và chủ quyền quốc gia của Ý, không thể chấp nhận được. Bộ Ngoại Giao Ý đã triệu đại sứ Pháp lên và sau đó ra thông cáo khẳng định : Hành động nghiêm trọng này làm tổn hại  cho các hợp tác xuyên biên giới giữa hai nước vốn rất tốt đẹp cho đến nay ».

Bất đồng trong vụ việc nói trên, trên thực tế, xoay xung quanh quyền sử dụng các nhà ga biên giới làm nơi thi hành nhiệm vụ của hải quan hai nước. Theo Paris, các nhân viên hải quan chỉ đơn giản là thực thi theo thỏa thuận song phương lâu nay. Tuy nhiên, chính quyền Ý phản đối khi cho rằng nhà ga cũ Bardoneccia đã được chuyển cho tổ chức phi chính phủ Rainbow for Africa (hỗ trợ người nhập cư) sử dụng từ nhiều tháng nay, vì vậy, nhân viên hải quan Pháp muốn tiếp tục ra vào như trước phải xin phép.

Đại diện Pháp và Ý đã dự kiến gặp nhau tại Turin ngày 16/04, để bàn về các vấn đề biên giới ở cấp độ kỹ thuật.

Vụ việc nói trên xảy ra trong bối cảnh làn sóng cực hữu dâng cao tại Ý. Chủ tịch đảng Liên Đoàn Phương Bắc Matteo Salvini thậm chí, trước khi có các thông tin cụ thể về vụ việc, đã lên tiếng khẳng định « thay vì trục xuất các nhân viên ngoại giao Nga, đây là dịp đưa các nhà ngoại giao Pháp đi chỗ khác ».