Bộ tứ Mỹ, Úc, Nhật, Ấn nghĩ đến một "con đường tơ lụa" khác

Nhật báo tài chánh Australian Financial Review ngày hôm nay, 19/02/2018, trích dẫn một quan chức Mỹ cao cấp tiết lộ : Úc cùng với Mỹ, Nhật Bản và Ấn Độ đang có kế hoạch xây dựng một mạng lưới cơ sở hạ tầng để cạnh tranh với sáng kiến Con Đường Tơ Lụa của Trung Quốc và hạn chế ảnh hưởng của Bắc Kinh.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đọc thông cáo chung kết thúc thượng đỉnh "Con Đường Tơ Lụa Mới OBOR", Bắc Kinh, ngày 15/05/2017 (Ảnh minh họa REUTERS/Jason Lee

Theo quan chức này, xin giấu tên, dự án vẫn còn "phôi thai" và sẽ không được thông báo chính thức nhân chuyến thăm Mỹ của thủ tướng Úc Malcolm Turnbull vào tuần này. Tuy nhiên, kế hoạch đó sẽ được thảo luận giữa ông Turnbull và tổng thống Mỹ Donald Trump.

Quan chức Mỹ giải thích thêm: Lãnh đạo của bốn nước xem dự án này là một sáng kiến "khác" chứ không phải là "cạnh tranh" với Con Đường Tơ Lụa của Trung Quốc. Và "Trung Quốc có thể xây dựng một cảng không hiệu quả về mặt kinh tế, chúng tôi có thể làm cho cảng đó trở nên hiệu quả về mặt kinh tế bằng cách xây dựng thêm một tuyến đường bộ hoặc đường sắt."

Về phần Nhật Bản, theo một dự thảo tóm tắt bản Báo Cáo năm 2017 về Viện Trợ Phát Triển, Tokyo đang dự định sử dụng chương trình ODA để thúc đẩy chiến lược vùng "Ấn Độ-Thái Bình Dương tự do và mở cửa", bao gồm việc xây dựng các "cơ sở hạ tầng cấp cao".

Khi được hỏi về dự án của Bộ Tứ, tổng thư ký chính phủ Nhật Bản, Yoshihide Suga đã khẳng định trong một cuộc họp báo rằng "không hề có chuyện cạnh tranh với Con Đường Tơ Lụa Trung Quốc".

Theo hãng tin Anh Reuters, chiến lược này tuy nhiên đã nhận được sự ủng hộ của Washington, vì đây là một cách để phản ứng lại dự án đầy tham vọng do Bắc Kinh đẩy mạnh từ năm 2013, nhắm tới việc kết nối với khoảng sáu mươi quốc gia.

Tháng 5 năm 2017, tại Bắc Kinh, nhân lễ khởi động chính thức Con Đường Tơ Lụa Mới, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết chi ra 124 tỷ đô la cho các dự án cơ sở hạ tầng ở châu Á, châu Phi và châu Âu. Đến tháng 10 cùng năm, Bắc Kinh đã ghi tên sáng kiến đó vào hiến chương của đảng Cộng Sản cầm quyền. Mới đây, vào tháng Giêng vừa qua, Trung Quốc đề xuất ghi thêm tuyến đường đi qua Bắc Cực vào kế hoạch Con Đường Tơ Lụa của họ.

Tham vọng của Bắc Kinh đã thúc đẩy Hoa Kỳ, Nhật Bản, Ấn Độ và Úc, tăng cường hợp tác an ninh và phối hợp với nhau đề xuất các dự án cơ sở hạ tầng riêng. Vốn đã liên kết với nhau từ một thập kỷ nay trong nhóm gọi là «Bộ Tứ - Quad», các quốc gia này đã họp lại vào tháng 11/2017 bên lề hội nghị thượng đỉnh ASEAN tại Manila.