Nga khánh thành đài tưởng niệm các nạn nhân đàn áp chính trị thời Liên Xô

Ngày 30/10/2017, nước Nga khánh thành một đài tưởng niệm các nạn nhân những vụ đàn áp chính trị thời Liên Xô, với sự hiện diện của tổng thống Vladimir Putin.

Người dân Matxcơva đặt hoa và nến trên Đá Solovetsky, trước trụ sở của FSB, Matxcơva, ngày 29/10/2017. Yuri KADOBNOV / AFP

Đài tưởng niệm, dưới dạng một bức tường, được khánh thành trong khuôn khổ Ngày tưởng niệm các nạn nhân đàn áp chính trị, được tổ chức lần đầu tiên vào năm 1991, năm mà Liên Xô tan rã. Theo điện Kremlin, tổng thống Putin dự lễ khánh thành đài tưởng niệm sau khi họp với Hội đồng Xã hội Dân sự và Nhân quyền, bàn về chính sách của Nhà nước về tưởng niệm các nạn nhân đàn áp chính trị.

Trong khi đó, ngày 29/10, nhiều người dân Nga đã tập trung tại thủ đô Matxcơva để tưởng niệm hàng triệu nạn nhân trong loạt thanh trừng dưới thời Stalin.

Trong buổi lễ tưởng niệm thường niên theo khởi xướng của Memorial, tổ chức bảo vệ nhân quyền lâu năm nhất tại Nga, vài trăm người đã thay nhau lên đọc danh tính của các nạn nhân của cuộc Đại Thanh Trừng trong thập niên 1930. Theo tổ chức Memorial, chỉ riêng ở Matxcơva đã có hơn 40.000 người bị hành quyết trong giai đoạn đó.

Lễ tưởng niệm được tổ chức gần tảng đá Solovetski, được chuyển từ đảo Solovki (trại cải tạo lao động Xô Viết đầu tiên) về Matxcơva, và được đặt tại quảng trường Loubianka, trước trụ sở của cơ quan tình báo FSB (trước là KGB).

Nhân lễ tưởng niệm này, những người tham dự đã kêu gọi trả tự do cho nhà sử học Iouri Dmitriev, chuyên gia về thời Stalin và là thành viên của Memorial, hiện đang bị giam vì các bài nghiên cứu của ông về những người mất tích trong giai đoạn Đại Thanh Trừng.

Ông Dmitriev, 61 tuổi, điều hành một chi nhánh của tổ chức Memorial ở Carelia (vùng biên giới với Phần Lan), đã bị bắt ngày 13/12/2016 tại Petrozavodsk (bắc Nga), với cáo buộc « sáng tác tranh ảnh ấu dâm » và có nguy cơ bị kết án 15 năm tù. Tuy nhiên, tổ chức Memorial tố cáo vụ án này bị dàn dựng đến « từng chi tiết ». Nhà sử học Dmitriev luôn bác bỏ mọi cáo buộc của chính quyền.

Các nhà đấu tranh bảo vệ nhân quyền vẫn lên án tổng thống Vladimir Putin tìm cách xóa bỏ ký ức về các tội ác của Stalin bằng cách đề cao tinh thần yêu nước thông qua các kênh tuyên truyền nhà nước.

Lễ tưởng niệm năm 2017 còn diễn ra vào đúng dịp 100 năm Cách Mạng Tháng Mười Nga (07/11) với nhiều cuộc triển lãm và hội thảo được tổ chức.