Washington và Teheran : căng thẳng xoay quanh thỏa thuận hạt nhân Iran

Theo AFP, Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên Hiệp Quốc, Nikki Haley, ngày 28/09/2017 cho biết, Washington muốn Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế AIEA thúc đẩy những cuộc thanh sát hạt nhân ở Iran.

Đại sứ Mỹ Nikki Haley trong phiên họp tại Đại Hội Đồng Liên Hiệp Quốc ở New York ngày 21/09/2017. REUTERS/Stephanie Keith

Trong thông cáo này, Mỹ đòi hỏi các bên liên quan phải có cách hiểu giống nhau về các điều khoản trong thỏa thuận hạt nhân được ký kết giữa Mỹ và Iran năm 2015. Nữ đại sứ Mỹ lên tiếng chỉ trích khi « lãnh đạo Iran nói rằng họ từ chối những cuộc điều tra trong khu vực quân sự, trong khi AIEA khẳng định rằng không có sự phân biệt giữa khu vực quân sự và phi quân sự ». Đồng thời, bà cũng ngầm ám chỉ Nga can thiệp để Iran tránh bị điều tra thêm.

Động thái này của Hoa Kỳ nhằm đáp trả cáo buộc của Ali Akbar Salehi, giám đốc chương trình hạt nhân Iran được đưa ra cách nay 10 ngày cho rằng Mỹ đã tìm cách phá hoại thỏa thuận, đồng thời Teheran kêu gọi AIEA bác bỏ những « đòi hỏi không thể chấp nhận được » của chính quyền Washington.

Ngoài ra, ông Salehi đặc biệt công kích bà Nikki Haley, vì đã lập ra « một bản danh sách những yêu cầu vô lý và bất thường » liên quan tới việc kiểm tra việc thực thi thỏa thuận hạt nhân. Lời cáo buộc này của Teheran được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây liên tục chỉ trích thỏa thuận hạt nhân với Iran, và từng hứa sẽ « xé nát » nó.

Về phần mình, theo Reuters, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif, hôm qua 28/09/2017, trên tài khoản Twitter cá nhân, tuyên bố, nếu Washington quyết định rút khỏi thỏa thuận Vienne, Téhéran cũng sẵn sàng làm điều tương tự. Trong cuộc tranh luận diễn ra ở New York tối thứ 4 27/09/2017, Ngoại trưởng Zarif cảnh báo sự rút khỏi thỏa thuận hạt nhân của Hoa Kỳ có thể sẽ là « một sai lầm chiến lược ». Ông cho rằng, trong tình huống này, Washington sẽ không còn là một « đối tác tin cậy » nữa.

Thỏa thuận hạt nhân Iran được ký vào tháng 7/2015, giữa Iran và 6 cường quốc Đức, Trung Quốc, Mỹ, Pháp, Anh và Nga, đặt Iran dưới sự giám sát nghiêm ngặt, để bảo đảm rằng chương trình hạt nhân của nước này chỉ nhằm mục đích hòa bình, đổi lại bằng việc dỡ bỏ dần lệnh cấm vận của cộng đồng quốc tế đối với Iran.