Hình ảnh nữ nông trang viên tay cầm lưỡi liềm sánh ngang vai cùng nam công nhân tay cầm búa, biểu tượng của sự bình đẳng nam - nữ mà chế độ Xô Viết từng hứa hẹn, giờ chắc còn xa mới thành hiện thực. Tại Nga, ngày Quốc Tế Phụ Nữ 8/3 là ngày nghỉ lễ lớn, được quy định từ thời Liên Xô. Vào ngày này, người ta chúc mừng « các bà, các cô » chứ không phải là « nữ quyền ».
Phụ nữ trong ngày này phải tỏ ra « nữ tính » hơn bao giờ hết và cánh mày râu đua nhau khen ngợi. Thế nhưng, theo thông tín viên RFI Muriel Pomponne tại Matxcơva, thì vẻ thanh thản bề ngoài đó không che giấu được những khó khăn mà phụ nữ Nga phải đương đầu hàng ngày.
« Nữ hoàng một ngày ! Đó chính là trường hợp của phụ nữ Nga trong ngày 8/3 này. Tất cả cánh đàn ông đều chúc bạn « một ngày lễ vui vẻ » và tặng bạn hoa ! Dưới thời Liên Xô, ngày Quốc Tế Phụ Nữ đã trở thành ngày nghỉ lễ. Từ thời cách mạng, người ta hô hào bình đẳng giới tính, như hình ảnh nữ nông trang viên tự hào giương cao lưỡi liềm đứng bên cạnh nam công nhân tay cầm búa.
Ngày nay, những bó hoa đó ngày càng khó mà che giấu được tình trạng xuống cấp về điều kiện sống và làm việc của phụ nữ. Bình đẳng nam nữ được quy định trong điều luật, nhưng lương của phụ nữ chỉ bằng khoảng từ 40-70% mức lương của nam giới. Đối với đại bộ phận nữ giới, khó khăn chính nằm ở chỗ phải cố gắng hài hòa công việc và giữ con.
Bởi vì chính phủ bỏ lơ hoàn toàn lĩnh vực này trong lúc mà 70% lao động tại Nga là phụ nữ. Nhưng tại một nước mà dân số đang suy giảm, chính quyền thì có xu hướng muốn phụ nữ ở nhà lo công việc gia đình, trong lúc có rất nhiều phụ nữ phải nuôi con một mình. Một nửa các cuộc hôn nhân kết thúc bằng một cuộc ly dị, và thường trong những trường hợp này, người phụ nữ không được hưởng khoản tiền trợ cấp nào.
Nguồn hỗ trợ chủ yếu đến từ bà ngoại và bà nội và ở thế hệ này, các bà thọ hơn các ông đến 10 năm. Do vậy, đến tuổi nghỉ hưu theo luật định, các bà vẫn tiếp tục làm việc hợp pháp, phần do thói quen và phần do nhu cầu.
Nhưng mối lo chính của phụ nữ Nga hiện nay liên quan đến quyền phá thai. Với sự trợ sức của giáo hội, phe bảo thủ đang tấn công để hạn chế quyền này, tại một đất nước không hề có chương trình giáo dục giới tính cũng như thông tin về các biện pháp ngừa thai. »
Nói tóm lại, mỗi năm phụ nữ Nga chỉ được quyền « lên ngôi » có một lần mà thôi.
Philippines sốc vì tổng thống bị bà « ngoại trưởng Mỹ » đấm vào mặt
Một điều chắc chắn là con đường đấu tranh cho bình quyền nam-nữ vẫn còn dài. Nhưng đâu đó vẫn có tín hiệu lạc quan cho phụ nữ, chí ít là trên phim ảnh. Tại Hoa Kỳ, từ ba năm nay, kênh truyền hình CBS phát sóng một bộ phim nhiều tập « Bà ngoại trưởng », mô tả cuộc sống thường nhật của một người phụ nữ lãnh đạo ngành ngoại giao Mỹ, gợi nhắc hình ảnh bà Hillary Clinton. Vấn đề là tập phim sắp phát vào Chủ Nhật này có lẽ khiến cho Manila, nhất là tổng thống Rodrigo Duterte không mấy hài lòng.
Bởi vì, trong một trích đoạn quảng cáo tập phim sắp chiếu, bà ngoại trưởng Mỹ, do nữ diễn viên Téa Loni thủ vai đã đấm thẳng vào mặt tổng thống Philippines khi người này gạ gẫm bà. « Hình ảnh cực kỳ tiêu cực về nhà lãnh đạo của chúng tôi cho thấy có sự thiếu tôn trọng về tổng thống », đó là những gì người ta có thể đọc thấy trong một thư ngỏ của đại sứ Philippines gởi đến kênh truyền hình CBS tại Washington, yêu cầu chỉnh sửa sớm nhất những gì nên làm.
Tuy là phim giả tưởng, nhưng những gì mô tả về vị tổng thống Philippines trong phim không làm hài lòng Manila. Bởi vì, những hình ảnh đó gợi nhắc đến ông Rodrigo Duterte, lên cầm quyền lãnh đạo từ 8 tháng qua, nổi tiếng với những lời bình phẩm được cho là phân biệt nam nữ và công kích phụ nữ.
RFI nhắc lại hôm thứ Ba (07/3/2017), trong lúc đang đọc một bài diễn văn trên truyền hình, tổng thống Philippines còn yêu cầu một người phụ nữ phải bắt chéo chân để tránh mọi sự sơ suất. Năm 2016, ông ấy còn bình luận vụ nhiều tù nhân Philippines hãm hiếp một nữ truyền giáo người Úc rằng đáng lẽ ra thị trưởng - lúc bấy giờ ông ấy là thị trưởng thành phố Davao - phải là người thực hiện đầu tiên. Giờ chúng ta chỉ chờ xem là tổng thống Philippines sẽ có phản ứng ra sao vào ngày Chủ Nhật này.
Paraguay : Xứ sở của nạn bạo hành phụ nữ
Còn tại Paraguay thì sao ? Trong khuôn khổ ngày Quốc Tế Phụ Nữ, một cuộc đình công « lịch sử » được tổ chức với sự tham gia của 64 đảng chính trị, nghiệp đoàn và hiệp hội. Theo tường thuật của thông tín viên Tony Robin từ thủ đô Asuncion, trong tháng 2/2017, đã có ba vụ việc đình đám, khiến công luận bất bình.
« Một em gái 12 tuổi, đã có thai sau khi bị một viên cảnh sát hãm hiếp, buộc phải sinh con bởi vì việc phá thai là bất hợp pháp và có thể bị án tù tại Paraguay. Một mục sư nhiều lần tái phạm, và bị thẩm phán kết án tù vì tội bạo hành tình dục, cuối cùng cũng thoát tù giam vì « những lý do sức khỏe ». Một công tố viên chà đạp trình tự tố tụng của mọi phiên xử, đưa ra bản cáo trạng không phải nhắm vào bị cáo mà chống lại nạn nhân, buộc tội một nữ sinh viên trong khi mà vị giáo sư đã thú nhận hành vi xâm hại tình dục.
Ba vụ việc trên đã trở thành chủ đề thời sự nóng bỏng tại Paraguay chỉ riêng trong ngày 02/02 vừa qua. Đối với Maccarena Chilavert, nếu như những vụ việc này rõ là nhớp nhúa, việc những trường hợp đó « được phổ biến rầm rộ trên truyền thông đã là một tiến bộ ». Bởi vì, theo nhà điều phối viên Phong Trào 08/03 ở Asuncion, « các vụ quấy rối tình dục, hãm hiếp các em gái vị thành niên, các vụ sát hại giống như thế càng được công chúng biết đến, người ta càng có thể nghĩ đến việc thay đổi xã hội, và ít ra là chúng tôi, những người phụ nữ sẽ không còn sợ hãi phải sống trong lòng xã hội này ».
Vẫn theo Tony Robin, tại một đất nước « trọng nam khinh nữ » và theo chế độ « phụ hệ », có đến 90% phụ nữ bị bạo hành về thể xác hay hành hạ tinh thần. Chỉ tính riêng trong hai tháng đầu năm 2017, có đến 11 phụ nữ bị chồng đánh chết. Năm 2016, cứ 5 ca mang thai thì có một trường hợp là các em gái trong độ tuổi từ 9-16.
Tuy nhiên, các nhà tổ chức biết rõ là cuộc đình công này không thể diễn ra rầm rộ như mong muốn, vì hai lý do : Thứ nhất, dù là được quy định rõ trong Luật Lao Động, việc tôn trọng quyền đình công, trên thực tế, rất hiếm khi được áp dụng. Kể từ 28 năm nay, khi chế độ độc tài chấm dứt (1954-1989), chỉ có hai lần tổng đình công được phép tổ chức. Lý do thứ hai, tại Paraguay, người lao động phải làm việc trong những điều kiện rất bấp bênh. Do đó, mỗi người tham gia theo cách riêng, trong những hoàn cảnh cho phép.
Dù ít hay đông đảo người tham gia, bà Maccarena Chilavert, cũng cảm thấy lạc quan hy vọng rằng lời kêu gọi đình công có thể giúp đánh động dư luận về tình trạng bất bình đẳng nam-nữ tại một xã hội mà « phụ nữ không được đối xử như một con người, mà là như những món đồ phó mặc số phận cho cánh đàn ông ».
Đánh Obamacare, Trump giúp Mêhicô làm giàu ?
Cuối cùng, xin mời quý vị hãy cùng với thông tín viên Patrick John Buffe đến với những bãi biển Mêhicô tươi đẹp tràn đầy nắng ấm. Không chỉ để tắm biển, tham quan các thắng cảnh, viếng thăm các khu di tích của người Maya hay Aztec cổ đại, du khách còn có thể kết hợp du lịch với chăm sóc sức khỏe.
Tuy thị trường dịch vụ này đã được hình thành từ nhiều năm nay, nhưng giờ đây chính phủ Mêhicô đang khấp khởi mừng thầm trước việc Hoa Kỳ của ông Donald Trump có thể xóa bỏ chương trình bảo hiểm y tế Obama.
« Nhưng đúng là từ nhiều năm nay, Mêhicô phát triển du lịch y tế, trước hết là nhắm vào nhu cầu của du khách Mỹ và có thể mang lại cho nước này khoảng 5 tỷ đô la trong năm nay. Nhờ vậy, Mêhicô hiện nay được xếp đứng hàng thứ hai trong số những địa điểm du lịch y tế. Chỉ trong vòng có vài năm, Mêhicô đã trở thành một địa điểm có danh tiếng không chỉ về giải phẫu thẩm mỹ và tái tạo, mà cả trong lĩnh vực chăm sóc, chữa bệnh ung thư, tim mạch và chỉnh hình.
Mỗi năm, hơn một triệu rưỡi người Mỹ tới Mêhicô để chăm sóc sức khỏe, chữa trị bệnh, bởi vì nước này nằm ngay sát cạnh, có cơ sở hạ tầng bệnh xá tuyệt vời, đội ngũ bác sĩ có trình độ cao, thường được đào tạo tại Hoa Kỳ, và nhất là vì giá rất rẻ. »
Theo thẩm định, chi phí tại Mêhicô rẻ hơn từ 35% đến 90% so với tại Hoa Kỳ. Một trong những ví dụ rõ ràng nhất là trường hợp giải phẫu xử lý tắc mạch tim, tạo mạch nhánh. Tại Mỹ, giá một cuộc phẫu thuật này là hơn 140 ngàn đô la, còn tại Mêhicô, chưa tới 30 ngàn đô la. Hơn nữa, trong thời gian gần đây, Mêhicô còn trở nên hấp dẫn hơn đối với du khách Mỹ vì hai lý do: chi phí y tế tại Mỹ ngày càng tăng và đồng peso Mêhicô giảm giá so với đô la Mỹ.
Được bắt đầu từ thành phố Tijuana, ở cửa ngõ California, những năm gần đây, các vùng khác cũng phát triển ngành công nghiệp này, nhất là ở thủ đô Mêhicô. Ngay cả khu nghỉ mát nổi tiếng Cancun cũng trở thành một trong những nơi phát triển du lịch y tế - kết hợp chữa bệnh và nghỉ ngơi, và được gọi là du lịch an-phước (well being – bien être). Một lĩnh vực mới đang phát triển mạnh với nhiều khách sạn có phòng tắm hơi, nơi tĩnh dưỡng tinh thần hoặc có trợ giúp cho người cao tuổi, và tất cả những dịch vụ đó đều có tại những bãi tắm biển tràn đầy ánh nắng.
Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí
Đăng ký