Mêhicô hoàn toàn có khả năng gây hại cho Mỹ nếu bị thúc ép

Khi công khai gây hấn với nước láng giềng Mêhicô, tổng thống Mỹ Donald Trump đã làm mếch lòng một đối tác chiến lược quan trọng. Dù trong thế yếu, nhưng theo nhiều nhà phân tích, quốc gia châu Mỹ La Tinh này hoàn toàn có thể gây hại cho Mỹ bằng một cuộc chiến tranh thương mại và chính sách không hợp tác trong việc kềm chế nạn nhập cư bất hợp pháp vào Hoa Kỳ.

Biên giới mêhicô - Hoa Kỳ nhìn từ trên không ngày 26/01/2017. REUTERS/Jose Luis Gonzalez

Nguyên nhân gây bất hòa giữa hai bên là ý định được nhắc đi nhắc lại của tân tổng thống Mỹ rằng Mêhicô sẽ phải trả chi phí xây dựng bức tường ngăn cách hai nước. Ý định đe dọa đánh thuế trên hàng nhập khẩu Mêhicô đưa ra hôm qua là làm quan hệ hai bên căng thẳng hẳn lên.

Đây không phải là lần đầu tiên mà hai bên cơm không lành canh không ngọt. Theo ông Jesus Velasco, một chuyên gia về quan hệ Mỹ-Mêhicô tại Đại học Tarleton ở Texas, cuộc khủng hoảng lớn cuối cùng xẩy ra vào năm 1985, khi một cartel ma túy Mêhicô tra tấn và hạ sát một nhân viên cơ quan bài trừ ma túy DEA của Mỹ, khiến Washington đóng cửa biên giới hai nước trong một thời gian ngắn.

Tuy nhiên, lần này, theo ông Velasco, « tình hình tồi tệ hơn nhiều ». Trả lời hãng tin Pháp AFP, chuyên gia này thẩm định : « Trump đang dồn ép chính quyền của tổng thống Mêhicô Pena Nieto đến mức không có chỗ nào cho đàm phán ».

Đối với ông Velasco, Mêhicô có thể đáp trả bằng cách cho phép người di cư Trung Mỹ vượt qua biên giới của mình để vào Mỹ, và cho chính quyền Trump rằng họ sẽ không có bất kỳ một sự hợp tác nào với Mỹ trên vấn đề biên giới.
Theo chuyên gia Velasco, trái hẳn với những lời chỉ trích của Trump, Mêhicô và Hoa Kỳ có « một trong những hợp tác (biên giới) thành công nhất trên thế giới ».

Dưới áp lực của chính quyền cựu tổng thống Barack Obama, Mêhicô đã phát động một chiến dịch truy quét người nhập cư bất hợp pháp tại vùng biên giới với Guatemala. Vào năm ngoái 2016, Mêhicô đã trục xuất 147.370 người nhập cư trái phép, so với 80.900 vào năm 2013, theo số liệu của Bộ Nội Vụ Mêhicô.

Ngoài ra, trong khi Donald Trump muốn Mêhicô chi trả cho bức tường nhằm ngăn không cho người từ Mêhicô tràn vào nước Mỹ, thì thực tế đang diễn ra ngược lại : Ngày càng có nhiều người Mêhicô từ Mỹ hồi hương hơn là từ Mêhicô qua Mỹ.

Vũ khí thứ hai mà Mêhicô có thể sử dụng nhắm vào Mỹ, theo ông Luis de la Calle, kinh tế gia, nguyên là một trong những nhà đàm phán Hiệp Định Tự do Mậu Dịch Bắc Mỹ vào những năm 1990, là áp thuế trên hàng nhập từ Hoa Kỳ tương đương với mức mà chính quyền Trump muốn đánh vào hàng Mêhicô.

Cho dù vậy, ông de la Calle cho rằng Quốc Hội Mỹ - nơi có rất nhiều nhà lập pháp chủ trương thương mại tự do - khó có thể thông qua luật đánh thuế trên hàng Mêhicô của chính quyền Trump.

Đó là chưa kể đến thái độ chống đối của các tiểu bang quan trọng đối với tổng thống Mỹ, như Texas chẳng hạn. Tiểu bang này sẽ bị thiệt hại cực lớn nếu chiến tranh thương mại nổ ra với Mêhicô. Theo số liệu chính thức, 33% hàng nhập khẩu từ Mêhicô vào Mỹ quá cảnh Texas, và 37% xuất khẩu của Mỹ sang nước láng giềng đến từ bang này.

Sau cùng, Mêhicô và Hoa Kỳ cũng là đối tác lớn trong cuộc chiến chống ma túy. Bất kỳ một thái độ thiếu hợp tác nào của Mêhicô trong lãnh vực này đều sẽ là một mối đe dọa cho an ninh nước Mỹ.