Bầu cử tổng thống Mỹ : Cách ghi điểm thắng cử

Trước ngày bỏ phiếu ở Mỹ, hãng tin AFP đã bỏ công giải thích bài toán ghi điểm phức tạp hơn ở Pháp, không tính tỷ lệ phiếu trên bình diện quốc gia, như kiểu bầu trực tiếp thường thấy, mà lại tính ở mức tiểu bang, với người giành được chiếc ghế ở Nhà Trắng phải giành được số 270 đại cử tri. Hãng tin Pháp hóm hỉnh cho là : Đối với các ứng viên, ngoài tài năng chính trị, còn phải khéo biết cộng trừ nhân chia để tập trung sức vận động theo trọng điểm để giành phiếu.

Một cách tổng quát, phiếu cử tri bỏ vào thùng ngày 08/11 ở mỗi tiểu bang sẽ được quy ra thành phiếu đại cử tri. Số đại cử tri thay đổi tùy theo dân số ở tiểu bang. Người về đầu ở một tiểu bang thâu tóm hết số đại cử tri của bang - theo nguyên tắc The Winner Takes All, gọi nôm na là Được ăn cả - ngoại trừ ở Maine và Nebraska, nơi số đại cử tri được phân bổ theo tỷ lệ phiếu bầu.

Hai ví dụ cụ thể: Nếu về đầu ở California – 38,8 triệu dân, theo AFP - thì sẽ được 55 đại cử tri, còn nếu thắng ở Montana – 1 triệu dân - thì chỉ được 3 đại cử tri mà thôi.

Trên toàn quốc, tổng cộng có 538 đại cử tri, con số tương đương với 435 dân biểu ở Hạ Viện và 100 thượng nghị sĩ, cộng thêm 3 đại cử tri cho riêng thủ đô Washington, không thuộc về bất kỳ bang nào.

Chính các đại cử tri này, trên bình diện thuần kỹ thuật và thủ tục sẽ bầu tổng thống và phó tổng thống vào ngày 19/12.

Tóm lại, để chiến thắng một ứng viên tổng thống phải giành được đa số đại cử tri tức là 270. Theo AFP, nếu căn cứ kết quả trong quá khứ thì công việc có vẻ dễ dàng hơn đối với Hillary Clinton.

Từ năm 1992, 18 bang luôn bầu cho đảng Dân Chủ, với tổng số 242 đại cử tri. Trong cùng thời kỳ, 13 tiểu bang khác luôn bầu cho phía Cộng Hòa, nhưng chỉ tập trung 102 đại cử tri. Hiện nay, theo các kết quả thăm dò, có khoảng nửa chục bang, cho dù trong quá khứ thiên về bên nào, thì có vẻ dứt khoát dồn phiếu cho Donald Trump.

Còn lại khoảng một chục tiểu bang gọi là "chưa ngã ngũ" (swing states) mà kết quả vẫn khó lường. Đây chính là những nơi mà hai ứng viên Trump và Hillary đều tập trung sức lực. Số đại cử tri càng lớn thì các bang này càng có tính cách quyết định, như Florida với 29 đại cử tri, Ohio, 18, hay Bắc Carolina với 15 đại cử tri. Cho nên cả hai ứng viên đều luôn quay trở lại các bang này.

Nhưng việc giành được số 270 đại cử tri có khi lại phụ thuộc vào những bang nhỏ như Nevada, Iowa, hay New Hampshire, cho nên không thể lơ là, vì có khả năng là một tiểu bang trong quá khứ trung thành với một đảng, năm nay lại có thể đổi hướng.

Cho nên các chuyên gia phải khéo tính toán. Nhưng theo AFP, trước mắt, mấu chốt cuộc bầu cử lần này có vẻ là Florida, một bang trong số các tiểu bang có thể làm thay đổi kết quả. Trưởng ban vận động của Donald Trump, Kellyanne Kelly đã công nhận là không được Florrida, Donald Trump khó thắng cuộc.

Theo kết quả một cuộc thăm dò về ý định bầu công bố thứ Sáu tuần qua, 04/11, thì bà Clinton dẫn đầu ở Florida trong lúc ông Trump qua mặt bà ở Ohio. Ohio là trường hợp một bang đã bầu cho Obama năm 2008 và 2012, nay lại nghiêng về Donald Trump.

AFP cũng đã thử lập ra danh sách các tiểu bang "chưa ngã ngũ" dựa trên kết quả thăm dò ngày 04/11.

Florida – 29 đại cử tri : Clinton 47, 4% dự định bầu, Trump 46,2%

Pennsylvania: 20 đại cử tri : Clinton - 46.8%, Trump 43 %

Michigan: 16 đại cử tri : Clinton - 46 %, Trump - 40.3 %

Virginia: 13 đại cử tri : Clinton - 46.6 %, Trump - 41.4 %

Colorado: 9 đại cử tri : Clinton - 42.8 %, Trump - 40.2 %

Ohio: 18 đại cử tri : Trump 46.3 %, Clinton 43 %

Georgia: 16 đại cử tri : Trump at 48.3 %, Clinton 42.7%

North Carolina: 15 đại cử tri : Trump - 46.8 %, Clinton – 46%

Arizona: 11 đại cử tri : Trump - 46.3 %, Clinton - 42.3 %

Iowa: 6 đại cử tri : Trump - 41.7 %, Clinton - 40.3 %

Nevada: 6 đại cử tri : Trump- 46 %, Clinton - 44 %

New Hampshire: 4 đại cử tri: Trump - 43.5 %, Clinton - 42 %.