Mỹ xem xét khả năng mở điều tra tổng thống Philippines giết người

Sau lời khai của một "sát thủ hối cải" tại Thượng Viện Philippines ngày 15/09/2016 là đích thân ông Rodrigo Duterte từng hạ sát một nhân viên điều tra và ra lệnh giết khoảng một ngàn người khác thời ông còn làm thị trưởng thành phố Davao (miền Nam Philippines), tổng thống Philippines Rodrigo Duterte vào hôm nay 16/09/2016 đã phải đối mặt với những lời kêu gọi từ Hoa Kỳ, yêu cầu mở điều tra về vụ việc.

Các nhà hoạt động nhân quyền tưởng niệm các nạn nhân trong cuộc chiến ma túy của chính phủ trước của một nhà thờ ở Manila, ngày 16/09/2016. TED ALJIBE / AFP

Phát biểu ngay vào ngày 15/09 tại Washington, phó phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Mark Toner xác định rằng Hoa Kỳ đánh giá là những lời cáo buộc nhắm vào tổng thống Philippines rất « nghiêm trọng », được Mỹ « xem xét một cách nghiêm túc » và sẽ cho mở điều tra.

Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch còn yêu cầu Liên Hiệp Quốc đứng ra điều tra. Theo ông Brad Adams, giám đốc khu vực châu Á của tổ chức có trụ sở ở Mỹ này thì : « Không thể hy vọng là tổng thống Duterte cho mở điều tra về chính mình. Do đó, điều thiết yếu là Liên Hiệp Quốc phải đứng ra tiến hành việc đó ».

Trong cuộc điều trần vào ngày 15/09 trước một ủy ban của Thượng Viện Philippines đặc trách điều tra về cái chết của hơn 3.000 nạn nhân trong chiến dịch chống tội phạm mà ông Duterte tung ra từ ngày nhậm chức tổng thống vào cuối tháng Sáu, Edgar Matobato, 57 tuổi, một nhân chứng tự nhận là « sát thủ hối cải » đã khai rằng đích thân ông Duterte đã bắn chết một điều tra viên của bộ Tư Pháp, và ra lệnh hạ sát khoảng 1.000 người ở thành phố Davao từ năm 1988 đến năm 2013.

Nhân chứng này còn thú nhận rằng ông là thành viên một đạo quân tử thần, trong đó có cảnh sát, được giao nhiệm vụ tiến hành chiến dịch giết người đó.

Chính quyền Philippines dĩ nhiên là phủ nhận các cáo buộc. Bộ trưởng Tư Pháp Philippines Vitaliano Aguirre đã cho rằng những cáo buộc của nhân chứng nói trên hoàn toàn « dối trá » và « bịa đặt ».

Chủ tịch Thượng viện Aquilino Pimentel, một đồng minh của tổng thống Duterte, cũng tuyên bố với hãng tin Pháp AFP rằng lời khai của nhân chứng đó không liên quan gì tới nhiệm vụ của ủy ban điều tra thượng viện là xem xét những vụ giết người mới đây mà thôi.

Tuy nhiên, cũng có những tiếng nói đòi điều tra. Thượng nghị sĩ Leila de Lima, chủ tịch ủy ban điều tra của Thượng Viện Philippines thì cho rằng : « Cần phải cho cả nước Philippines biết rõ là các vụ giết người hiện nay giống với những gì đã xảy ra trước đây ở Davao ».

Một nghị sĩ khác, dân biểu Edcel Lagman vào hôm nay cũng kêu gọi tổng thống Duterte bổ nhiệm một ủy ban độc lập để « thiết lập danh sách thủ phạm cũng như nạn nhân » của các vụ giết người bị cáo buộc.