Hội Đồng Châu Âu: Khủng hoảng Tòa Án Bảo Hiến đe dọa dân chủ Ba Lan

Hôm qua, 11/03/2016, Ủy hội Venise, một cơ quan tham vấn của Hội Đồng Châu Âu, đã nêu ý kiến rằng cuộc khủng hoảng do luật mới về Tòa Án Bảo Hiến đe dọa Nhà nước pháp quyền, nền dân chủ và nhân quyền ở Ba Lan.

Andrzej Rzeplinski (P), chủ tịch Tòa Án Bảo Hiến, ngày 08/03/2016. REUTERS

Luật mới do Quốc Hội mà phe bảo thủ chiếm đa số thông qua vào cuối tháng 12/2015 nhằm cải tổ hoạt động của Tòa Án Bảo Hiến Ba Lan đã gây ra khủng hoảng giữa tòa án này với chính phủ Vacxava. Từ Strasbourg, nơi đặt trụ sở Hội Đồng Châu Âu, thông tín viên Anja Vogel cho biết cụ thể :

"Luật cải tổ Tòa Án Bảo Hiến gây cản trở định chế này và sẽ phá hủy nền tảng dân chủ, nhân quyền và Nhà nước pháp quyền. Ba Lan phải giải quyết cuộc khủng hoảng thể chế bằng cách tôn trọng các quyết định của tòa án này. Cho dù đặt ở thức điều kiện, câu nói trên thể hiện thái độ cứng rắn. Ủy hội Venise chỉ trích nặng nề luật mới này.

Luật mới buộc Tòa Án Bảo Hiến phải thông qua phần lớn các quyết định với đa số hai phần ba, đồng thời đề ra quy định rất khó thực hiện được, đó là hội đủ 13 trên 15 thẩm phán. Luật mới cũng buộc chủ tịch Tòa Án Bảo Hiến phải tính đến số phiếu của các thẩm phán do chính phủ chỉ định, đồng thời cấm vị này đề ra thứ tự ưu tiên của các hồ sơ. Tóm lại, luật này làm tê liệt hoạt động của Tòa Án Bảo Hiến, cho nên nó đã bị chính tòa án này bác bỏ cách đây vài ngày, khiến cho khủng hoảng với chính phủ thêm trầm trọng.

Thế nhưng, chính là chính phủ Ba Lan, do bị chỉ trích nặng nề, đã đưa vấn đề ra trước Ủy hội Venise cách đây khoảng hơn 2 tháng, hứa là sẽ tuân thủ ý kiến của cơ chế này. Nhưng ngay khi có thông tin về đánh giá của Ủy hội Venise, chính quyền Vacxava đã tuyên bố sẽ bác bỏ ý kiến đó. 

Dù sao ý kiến của Ủy hội Venise sẽ có tác động đến công luận. Ủy hội, tức là Liên Hiệp Châu Âu, sẽ đưa ý kiến này vào thủ tục giám sát việc tuân thủ Nhà nước pháp quyền ở Ba Lan và tất cả sẽ được công bố sau lễ Phục Sinh."