Châu Âu điều tra Ba Lan vi phạm nguyên tắc Nhà nước pháp quyền

Vài ngày sau khi Tổng thống Ba Lan phê chuẩn luật thâu tóm quyền tự do báo chí, và ba tuần lễ sau khi đảng bảo thủ cầm quyền thông qua luật cho phép chính phủ bổ nhiệm thẩm phán trong Tòa Bảo Hiến, Bruxelles chính thức cho mở điều tra sơ bộ, bước đầu dẫn tới khả năng trừng phạt Vacxava vi phạm các nguyên tắc cơ bản của Liên Hiệp Châu Âu.

Thủ tướng Ba Lan Beata Szydlo phát biểu trong buổi họp báo, tại Vacxava ngày 13/01/2016. REUTERS/Kacper Pempel

Ngày 13/01/2016 Phó chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Frans Timmermans chính thức thông báo về quyết định nói trên của Liên Hiệp Châu Âu. Đây là bước thứ nhất trong số ba nấc thang để tiến tới việc trừng phạt Ba Lan vi phạm những “nguyên tắc cơ bản” của Liên Hiệp Châu Âu.

Trong trường hợp bị khiển trách Ba Lan sẽ là quốc gia đầu tiên trong Liên Hiệp bị trừng phạt kể từ khi biện pháp trừng phạt này có hiệu lực năm 2014. Hình phạt nặng nhất có thể dẫn tới khả năng Ba Lan mất quyền biểu quyết trong Hội đồng Châu Âu.

Trước mắt theo như giải thích của Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, đây mới chỉ là thủ tục để Bruxelles “tìm hiểu và đánh giá tình hình một cách khách quan” xem Vacxava có vi phạm các nguyên tắc của một Nhà nước pháp quyền hay không. Theo phân tích của thông tín viên đài RFI từ Vacxava, Damien Simonart, trước mắt đe dọa bị Châu Âu trừng phạt không làm các nhà cầm quyền ở Ba Lan nao núng :

“ Trái với chờ đợi, quyết định của Châu Âu không làm chính quyền Ba Lan lo âu. Thậm chí Thủ tướng Beata Szydlo còn tỏ ra hài lòng trước viễn cảnh một cuộc đối thoại sắp được mở ra với Bruxelles. Bà cũng nhấn mạnh rằng, Ba Lan không bị đặt trong tầm ngắm của Liên Hiệp Châu Âu, và đây mới chỉ là thủ tục điều tra sơ khởi. Đồng thời Thủ tướng Szydlo mời các Ủy viên Châu Âu đến Vacxava để tận mắt đánh giá xem Ba Lan có phải là một Nhà nước pháp quyền hay không.

Tổng thống Ba Lan cũng đưa ra quan điểm tương tự. Hôm qua phát ngôn viên Phủ Tổng thống tuyên bố là ông Andrzeij Duda không có gì phải che giấu và Ba Lan là một nền dân chủ đang hoạt động rất tốt.

Nếu như đảng bảo thủ cầm quền tìm cách giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng của vụ việc, thì ngược lại, đảng đối lập thuộc khuynh hướng tự do coi quyết định của Liên Hiệp Châu Âu là điềm không hay. Đảng đối lập lấy làm xấu hổ khi Liên Hiệp Châu Âu phải thảo luận về trường hợp của Ba Lan. Một cựu Bộ trưởng trong chính quyền trước nhắc lại là mới chỉ cách nay hai tháng, Ba Lan còn được xem làm một tấm gương sáng trong Liên Hiệp Châu Âu. Nay thì Vacxava đang trở thành con vịt xấu xí trong đại gia đình Châu Âu ”.