Nhóm 6 nước đồng ý tái lập cấm vận nếu Iran vi phạm thỏa thuận hạt nhân

Theo Reuters, hôm nay, 31/05/2015, các nhà ngoại giao phương Tây cho biết, nhóm sáu cường quốc đã đạt được đồng thuận về những điều kiện tái lập các trừng phạt của Liên Hiệp Quốc nếu Teheran vi phạm các cam kết ghi trong thỏa thuận cuối cùng về chương trình hạt nhân của Iran. Thỏa thuận này đang được đàm phán và trên nguyên tắc, phải được ký kết trước ngày 30/06.

Ngoại trưởng Mohammad Javad Zarif thảo luận với đồng nhiệm Mỹ tại Geneve - REUTERS /Lucas Jackson

Việc nhóm 6 cường quốc (bao gồm 5 thành viên thường trực Hội Đồng Bảo An và Đức) có được lập trường chung về cơ chế tái lập trừng phạt của Liên Hiệp Quốc, đã cho phép gạt bỏ được một trở ngại lớn trong cuộc đàm phán về thỏa thuận cuối cùng liên quan đến chương trình hạt nhân của Iran.

Trước đó, Hoa Kỳ và Châu Âu muốn có một cơ chế tái áp dụng tự động các biện pháp trừng phạt của Liên Hiệp Quốc nhắm vào Iran nếu chính quyền Teheran vi phạm thỏa thuận. Trong khi đó, Nga, Trung Quốc – hai thành viên thường trực Hội Đồng Bảo An và có quyền phủ quyết – chống lại đề nghị này.

Theo thỏa hiệp đạt được trong nhóm 6 cường quốc, thì mọi vi phạm của Iran sẽ được đưa ra xem xét tại một định chế giải quyết tranh chấp, trong đó có đại diện của nhóm 6 cường quốc và Iran. Ý kiến của định chế này không mang tính ràng buộc.

Đồng thời, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (AIEA) vẫn tiếp tục hoạt động thanh tra chương trình hạt nhân Iran và sẽ thông báo tình hình cho nhóm 6 cường quốc cũng như Hội Đồng Bảo An để các cường quốc có thể đánh giá được mức độ tôn trọng cam kết của Iran.

Nếu nhóm 6 cường quốc và Hội Đồng Bảo An nhận thấy có hiện tượng vi phạm thì các trừng phạt của Liên Hiệp Quốc nhắm vào Iran sẽ được tái lập.

Do lo ngại Nga và Trung Quốc dùng quyền phủ quyết, các nước phương Tây đã nhấn mạnh là việc tái lập trừng phạt không cần phải thông qua một cuộc bỏ phiếu của Hội Đồng Bảo An. Theo một quan chức phương Tây, thì Matxcơva và Bắc Kinh đã chấp nhận điều này. Hiện nay, còn phải chờ xem phản ứng của Iran.

Hôm qua, tại Geneve, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã gặp đồng nhiệm Iran Javad Zarif, để thảo luận về các tiến bộ và những vấn đề còn tại trong tiến trình đàm phán về một thỏa thuận cuối cùng.

Tin giờ chót, hôm nay, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry bị ngã xe đạp ở vùng Haute Savoie và gãy chân. Ông đã được đưa vào bệnh viện ở Geneve. Tình trạng sức khỏe của Ngoại trưởng Mỹ ổn định.

Chưa rõ sự cố này có ảnh hưởng gì tới cuộc đàm phán để đạt được thỏa thuận cuối cùng về chương trình hạt nhân Iran hay không.