Armenia tưởng niệm các nạn nhân cuộc « diệt chủng » 1915

Hôm nay 24/04/2015, Armenia long trọng tưởng niệm các nạn nhân cuộc diệt chủng cách nay một thế kỷ, với sự tham dự của lãnh đạo nhiều nước trên thế giới, trong đó có các tổng thống Pháp và Nga.

Khu tưởng niệm cuộc diệt chủng người Arménia Tsitsernakaberd, Erevan, Arménia, ngày 24/04/2015 REUTERS

Ngày 24/04/1915, đế chế Ottoman đã ra lệnh bắt bớ hàng loạt trí thức Armenia, mở đầu cho một đợt thảm sát kéo dài 15 tháng, khiến 1,5 triệu người Armenia thiệt mạng. Cho đến nay, khoảng 20 nước đã chính thức thừa nhận cuộc « diệt chủng ». Thổ Nhĩ Kỳ - quốc gia kế thừa di sản của đế chế Ottoman trước đây – vẫn kiên quyết phủ nhận. Đây là điều khiến quan hệ giữa hai láng giềng bế tắc từ đó tới nay. 

Lễ tưởng niệm các nạn nhân cuộc diệt chủng đã được tổ chức sáng nay tại Erevan, thủ đô Armenia. Tổng thống Armenia Serge Sarkissian đặt hoa tại đài tưởng niệm, cùng với đại diện ngoại giao các nước. Sau một phút mặc niệm để tưởng nhớ các nạn nhân, nguyên thủ Armenia cảm ơn lãnh đạo các nước tham dự buổi lễ, và một lần nữa nhắc lại yêu cầu cuộc diệt chủng người Armenia (1915-1917) phải được công nhận. Ông nhấn mạnh « thừa nhận cuộc diệt chủng không phải là sự vinh danh của thế giới đối với nhân dân Armenia và những người đã hy sinh, mà việc thừa nhận thể hiện sự chiến thắng của lương tâm con người, chiến thắng của công lý trước bất công và hận thù ». 

Phát biểu tại buổi lễ, ghi nhận những thay đổi mới đây trong thái độ của chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Tổng thống Pháp François Hollande bày tỏ mong muốn Ankara thực sự nhìn nhận trách nhiệm của đế chế Ottoman, « tại Thổ Nhĩ Kỳ, đã có những lời nói, những lời quan trọng, nhưng chúng ta còn chờ đợi những lời nói khác, để giúp cho việc chia sẻ nỗi đau thương biến thành sự đồng hành của những người cùng chung vận mệnh ». Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng tuyên bố : nhân dân Nga « cùng mặc niệm với nhân dân Armenia » và « không gì có thể biện minh cho các cuộc thảm sát ». 

Sau nghi lễ chính thức, hàng trăm nghìn người Armenia tham gia cuộc tuần hành tại Đài tưởng niệm cuộc diệt chủng, địa điểm được thăm viếng nhiều nhất trên cả nước, nơi họ đặt nến và hoa cạnh ngọn lửa vĩnh cửu. 

Các cộng đồng Armenia hải ngoại cũng tổ chức nhiều cuộc tưởng niệm, từ Los Angeles đến Paris, Beyrouth hay Stockholm. 

Hôm qua, Giáo hội Chính thống giáo Armenia có nghi lễ phong thánh đối với 1.500.000 người Armenia chết trong các vụ thảm sát. Đây là nghi thức phong thánh lớn nhất đối với một giáo hội Thiên chúa giáo cho đến nay. 

Ngay trước thềm lễ tưởng niệm 100 năm, thêm một số quốc gia thừa nhận cuộc diệt chủng, đặc biệt đáng chú ý là sự công nhận lần đầu tiên của Đức. Tổng thống Đức thừa nhận vai trò « đồng phạm » của nước Đức thời đó trong các tội ác do đồng minh Ottoman gây ra.