Ngừng bắn miền Đông Ukraina tương đối được tôn trọng

Thỏa thuận ngừng bắn tại miền Đông Ukraina, có hiệu lực từ 22 giờ giờ quốc tế ngày 14/02/2015, về cơ bản được các bên tôn trọng. Tổng thống Ukraina Porochenko ra lệnh cho quân đội ngừng bắn đúng vào giờ quy định. Vài giây sau giờ thỏa thuận, tại Donesk, căn cứ địa của phe nổi dậy, không khí đột ngột im ắng. Tuy nhiên, riêng tại Debaltseve tình hình vẫn còn rất căng thẳng.

Đơn vị chiến xa của chính quyền Ukraina tại vùng Donetsk tôn trọng lệnh ngừng bắn - REUTERS /Alexei Chernyshev

Đặc phái viên Régis Genté tường trình từ Artemivsk (miền Đông Ukraina) :  

Đêm yên tĩnh tại vùng Donbass. Yên tĩnh nhưng căng thẳng. Quân đội Ukraina cho biết khoảng mười vị trí đã bị tấn công trong đêm, nhưng không đáng kể. Trong ngày thứ Bảy hôm qua đạn pháo hai bên bắn qua bắn lại đôi khi rất dữ dội, nhưng đúng 0 giờ giờ địa phương ngày 15/02, đột ngột im ắng, đúng như thỏa thuận tại Minsk.  

Cho đến phút cuối cùng, công luận vẫn lo ngại thỏa thuận ngừng bắn không được tôn trọng, nhưng rốt cục phe ly khai, cho dù được sự hậu thuẫn của Matxcơva, đã không chiếm được một số vị trí chiến lược trong những nỗ lực cuối cùng vào đêm hôm qua.  

Tại cuộc hội đàm Minsk vừa qua, Tổng thống Nga Putin rõ ràng đã cố gắng đẩy lùi thời hạn ngừng bắn để cho phép phe ly khai có thời gian chiếm thêm được một số vị trí, đặc biệt là tại vùng Debaltseve. Đây là một khu vực được đánh giá là mang tính chiến lược, vì nằm sâu trong vùng lãnh thổ do lực lượng ly khai thân Nga kiểm soát, và cũng vì Debaltseve nằm trên một nút đường sắt chính. Khoảng 5.000 đến 6.000 binh sĩ Ukraina hiện vẫn bị kẹt lại trong vòng vây của phe ly khai.  

Câu hỏi đặt ra là, liệu phe ly khai có dám xé bỏ thỏa thuận ngừng bắn để chiếm lấy khu vực này ?  

Vào lúc 7 giờ giờ quốc tế, một phóng viên của Reuters tại miền Đông Ukraina nghe thấy tiếng pháo bắn về hướng Debaltseve, nơi quân chính phủ đang bị phe ly khai bao vây. Theo một chỉ huy ly khai, đợt pháo kích là để trả đũa cho các vi phạm của phía Kiev tại khu vực này. Trong một phát biểu trên truyền hình, Tổng thống Ukraina khẳng định quân đội tại Debaltseve sẵn sàng đáp trả nếu bị tấn công. Còn theo người phát ngôn của điện Kremlin, mọi nỗ lực thoát ra khỏi « chảo lửa » Debaltseve của binh sĩ Ukraina sẽ bị coi như vi phạm thỏa thuận ngừng bắn. Một số chỉ huy quân ly khai còn tuyên bố lực lượng nổi dậy có quyền bắn vào Debaltseve vì đây là khu vực nằm trong "nội địa", cách xa đường chiến tuyến. 

Lãnh đạo tổ chức An ninh và Hợp tác Châu Âu (OSCE), Ertugrul Apakan (định chế bảo trợ cho thỏa thuận hưu chiến tại miền Đông Ukraina), cũng thừa nhận ngừng bắn về cơ bản được tôn trọng, ngoại trừ súng vẫn còn nổ tại vùng Debaltseve và căn cứ địa phe nổi dậy tại Luhansk. Bản tin hồi 12 giờ của Reuters cho biết, trong vòng 24 giờ qua, không có thêm binh sĩ nào thiệt mạng. Giai đoạn tiếp theo của Thỏa thuận Minsk 2 là rút các vũ khí hạng nặng ra khỏi vùng chiến tuyến trong vòng 48 giờ.

Sau cuộc điện đàm chiều nay giữa các lãnh đạo Nga, Ukraina, Pháp và Đức, Phủ Tổng thống Pháp ra thông cáo cho biết, trong cuộc trao đổi này, lãnh đạo bốn nước khẳng định ngừng bắn tại miền Đông Ukraina « nhìn chung là tốt, cho dù còn một số sự cố địa phương, cần được nhanh chóng giải quyết ». Kết thúc thông cáo, Điện Elysée khẳng định lãnh đạo bốn nước « hoàn toàn ủng hộ việc Hội đồng Bảo an thông qua một nghị quyết yêu cầu thực thi gói giải pháp được thông qua tại Minsk ngày 12/02 ».