2015 : Thế giới trước nhiều thách thức

Thế giới đã bước sang năm 2015 với rất nhiều hy vọng nhưng cũng không ít thách thức ở phía trước. Cuộc khủng hoảng kinh tế tại Nga và hơi hướng của một cuộc Chiến tranh lạnh vẫn còn vảng vất xung quanh khủng hoảng Ukraina, sự trỗi dậy của lực lượng thánh chiến Hồi giáo ở Irak và Syria, dịch sốt kinh hoàng Ebola ở tây Phi cướp đi sinh mạng của 8000 đến nay.. ... những vấn đề tồn đọng đó của năm 2014 sẽ còn kéo sang năm 2015 đặt nhân loại trước không ít thách thức gay go.

REUTERS

« Bình thường, kết thúc một năm mà chúng ta vừa trải qua, chúng ta có thể hy vọng mọi việc sẽ dịu xuống, thế nhưng không một vấn đề nào được giải quyết triệt để và căn nguyên của nó vẫn còn đó », ông John Bassett nhà nghiên cứu thuộc Đại học Oxford nhấn mạnh.  Trong một báo cáo công bố hồi tháng Sáu năm ngoái, Viện nghiên cứu kinh tế và hòa bình trong cố gắng đo mức cân bằng giữa chiến tranh hòa bình, đã chỉ ra rằng tình hình thế giới sẽ còn tồi tệ đi nhiều trong vòng bảy năm liên tiếp tới đây. Cũng trong tháng 11 vừa qua, cơ quan nghiên cứu này đã nêu con số theo đó số người chết liên quan đến các nhóm vũ trang sẽ tăng vọt tới 60% Đây là điều chưa từng thấy bao giờ.

Chuyên gia Kathleen Hicks của Trung tâm chiến lược và nghiên cứu quốc tế Mỹ (Center for Strategic and International Stadies) cũng nhận định : « Viễn ảnh những thách thức đặt ra cho chúng ta đang mở rộng một cách bất thường ». Sự gia tăng số lượng nạn nhân của các nhóm vũ trang và khủng bố nói trên được lý giải bằng các cuộc xung đột đẫm máu, chủ yếu đang diễn ra trong khu vực Trung cận đông hay tây Á.

Tại khu vực châu Âu, mọi cái nhìn đều hướng về nước Nga, thủ phạm của vụ sáp nhập Crimée sau một cuộc trưng cầu dân ý đòi tự trị được dàn dựng chóng vánh hồi tháng 3 năm ngoái giữa lúc cuộc khủng hoảng Ukraina trở nên hỗn loạn. Kiev cũng như cộng đồng quốc tế tố cáo Nga đã khơi mào, kích động các cuộc nổi dậy đòi ly khai của các vùng miền đông Ukraina. Nếu như một số trong giới chính trị quốc tế hy vọng những khó khăn kinh tế của nước Nga lúc này sẽ hãm bớt tham vọng của tổng thống Vladimir Putin thì cũng có không ít người nghi ngại chính tình hình kinh tế nguy ngập đó lại càng khiến cho ông Putin trở nên là người không thể lường trước được.

Ở khu vực châu Á, Trung Quốc tiếp tục khẳng định vị thế cường quốc quân sự. Bắc Kinh vẫn khăng khăng bám giữ các đòi hỏi chủ quyền ở hầu hết vùng biển phía nam của họ, tức Biển Đông, bất chấp tham vọng đó đang vấp phải sự phản đối cùng với lo ngại của nhiều nước trong khu vực như Brunei, Malaysia, Philippines, Việt Nam và Đài Loan. Chưa hết, trên vùng biển Hoa Đông, cuộc tranh giành chủ quyền giữa Bắc Kinh và Tokyo xung quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư vẫn còn tiếp tục không có hồi kết và không ai đoán trước được điều gì sẽ bùng phát trong tương lai. Còn tiếp tục với những tham vọng bá quyền, thì việc Trung Quốc vươn lên thành một cường quốc thế giới chỉ có thể gây thêm lo ngại với nhiều nước đặc biệt là các quốc gia láng giềng.

Giới ngoại giao và quan sát tình hình quốc tế sẽ không thể bỏ qua điểm nóng Bắc Triều Tiên. Quốc gia khép kín nhưng lại gây nhiều chú ý cho thế giới này trong những ngày tháng cuối năm 2014 lại một lần nữa trở thành tâm điểm thời sự sau khi bị Washington tố cáo là thủ phạm của vụ tin tặc tấn công vào hãng phim Sony Pictures Entertainment.
Nhà phân tích chính trị Alastair Newton nhận định : « Vụ tin tặc mới đây tại Sony Pictures đã bộc lộ rõ những điểm yếu của phương tây trước các đe dọa ngày càng tăng của các vụ tấn công mạng ». Chế độ Bình Nhưỡng vẫn chối bỏ mọi cáo buộc có can dự vào vụ tin tặc này. Chỉ có một tia sáng le lói này đầu năm này là lãnh đạo Kim Jong Un hôm nay đã ngỏ thiện chí muốn nối lại đối thoại với Hàn Quốc.

Tại Trung Cận Đông, hồ sơ hạt nhân Iran các cuộc đàm phán vẫn tiếp tục giằng co nhau và kéo dài ít nhất cho đến giữa năm nay may ra mới đi đến được thỏa thuận giữa 6 cường quốc và Teheran. Người ta đã hy vọng có sự đột phá để giải quyết dứt điểm hồ sơ hạt nhân Iran, nhưng chưa có dấu hiệu nào cho thấy có kết quả bởi các bên đàm phán vẫn chưa chịu nhau trên vấn đề « quyền » của Teheran và « lợi » của các cường quốc hạt nhân liên quan.
Còn tại Irak và Siria, liên quân do Hoa Kỳ dẫn đầu vẫn miệt mài với các cuộc không kích vào quân thánh chiến Hồi giáo mà chưa biết đến khi nào thì kết thúc chiến dịch.

Chuyển qua khu vực Tây Phi với mặt trận khác, cũng là cuộc chiến giữa cái sống và cái chết của con người. Những tháng đầu năm 2015 này sẽ là thời điểm bản lề cho cuộc chiến chống dịch Ebola. Theo thống kế của Tổ chức y tế thế giới, đợt dịch hoành hành từ một năm qua ở các nước Guinée, Liberia, Sierra Leon đã làm gần 8000 người thiệt mạng trong tổng số 20 nghìn ca nhiễm virus. Cả thế giới trong năm qua đã phải giật mình trước nguy cơ căn bệnh chết người này có thể lây lan đến bất kỳ đâu. Trước nỗ lực chung của quốc tế, trận dịch có vẻ đã tạm lắng xuống nhưng vẫn đòi hỏi cả thế giới tiếp tục nỗ lực ngăn chặn căn bệnh dịch cho đến khi tìm ra và đưa vào sử dụng vaccin phòng ngừa virus Ebola.

Một sự kiện diễn ra cuối năm 2014 có thể mang lại nhiều hy vọng chuyển biến cho năm 2015. Đó là việc Hoa Kỳ và Cuba thông báo bình thường hóa qua hệ. 2015 sẽ là năm ghi nhận những chuyển biến cụ thể từ những tuyên bố thiện chí xích lại gần nhau của người đứng đầu hai cựu thù. Khép lại hơn nửa thế kỷ bị phong tỏa để bắt tay với Hoa Kỳ và mở cửa rộng rãi với bên ngoài, đó sẽ lại là một thách thức mới cho chế độ cộng sản La Habana.