Cuba – Mỹ : Hơn nửa thế kỷ sống trong thù hằn

Ngày 17/12 là một cái mốc lớn trong quan hệ Mỹ -Cuba. Nhân quan hệ hai nước đi vào bước ngoặt mới. Ngược dòng lịch sử để hiểu về cuộc chiến tranh lạnh kéo dài hơn hơn một nửa thế kỷ qua nay đang được khép lại.

Ảnh tư liệu chup tổng thống John F.Kennedy lên truyền hình ngày 22/10/1962 tuyên bố cấm vận phong tỏa Cuba do vụ khủng hoảng tên lửa. REUTERS/Brian Snyder

Ngày 3 tháng Giêng năm 1961, quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Cuba bị cắt đứt. Chủ tịch Fidel Castro trở thành đồng minh của Liên Xô, biến hoàn đảo chỉ cách Florida có 150 km thành tiền đồn chống Mỹ và chủ nghĩa tư bản.

Tháng Tư năm 1961, 1400 kiều dân Cuba lưu vong tại Mỹ, được CIA huấn luyện và đưa về đổ bộ lên hòn đảo để lật đổ chế độ Castro. Trong chiến dịch mang tên "Vịnh con heo" này, Mỹ đã thất bại thậm chí có thể nói đã bị hạ nhục. Cuộc khủng hoảng lên đến đỉnh điểm vào năm 1962 khi nhờ hệ thống không ảnh, người Mỹ đã phát hiện thấy các tên lửa của Liên Xô được đặt tại Cuba đang hướng về nước Mỹ. Nguy cơ của một cuộc chiến tranh hạt nhân có thể nổ ra chưa bao giờ cận kề như khi đó.

Đáp trả vụ khủng hoảng tên lửa này, Hoa Kỳ ra lệnh cấm vận toàn bộ: Phong tỏa mọi quan hệ thương mại kinh tế, tài chính và ngoại giao đối với Cuba. Chế độ cộng sản Fidel Castro được xây dựng trên tình thần chống Mỹ kịch liệt từ đó.

Thế nhưng, sau sự kiện bức Tường Berlin năm 1989 kéo theo cả hệ thống Xã hội chủ nghĩa sụp đổ, Cuba mất nguồn tài trợ từ Liên Xô và rơi vào tình thế cô lập hoàn toàn. Đảo quốc nhỏ bé Cuba tồn tại được từ những năm 1990 nhờ vào nền kinh tế tự cung tự cấp. Fidel Castro đổ cho Mỹ đã gây ra nỗi khốn khổ cho Cuba.

Hàng nghìn người Cuba đã vượt biển qua Florida trên những con thuyền tồi tàn. Dười thời của cha con tổng thống Bush, các biện pháp phong tỏa, cấm vận Cuba lại càng được thắt chặt hơn. Việc đi lại và chuyển tiền giữa Hoa Kỳ và Cuba hầu như bị cấm hoàn toàn.

Đến năm 2008, cùng lúc ông Raul Castro lên thay thế người anh Fidel nắm quyền ở Cuba và tại Mỹ, ông Barack Obama đắc cử tổng thống . Những thay đổi trong quan hệ hai nước bắt đầu chớm nở. Tân Chủ tịch Cuba tỏ ý muốn thiết lập đối thoại bình đẳng và cho đến năm ngoái, một cái bắt tay nhanh chóng tại lễ tang Nelson Mandela tại Nam Phi đã như một dự báo cho việc cải thiện quan hệ hai nước.