Rumani xử 1 cựu giám thị trại giam cộng sản vì tội ác chống nhân loại

Hôm nay 24/09/2014, tòa án Bucarest bắt đầu phiên xử lãnh đạo một trong những nhà tù khét tiếng tàn bạo của chế độ cộng sản. Nhân vật này bị cáo buộc phạm tội ác chống nhân loại.

Cựu giám thị trại giam thời cộng sản ở Rumani, Alexandru Visinescu. DR

Gần một phần tư thế kỷ sau khi chế độ toàn trị bị xóa sổ, lần đầu tiên tư pháp Rumani đưa ra xét xử một giám thị nhà tù hoặc trại lao động khổ sai dưới thời cộng sản, nơi có hơn 600 ngàn người bao gồm trí thức, đối lập chính trị, sĩ quan hoặc giới chức tôn giáo,đã bị giam cầm, tù đầy, trong giai đoạn từ 1947 đến 1989.

Ra trước vành móng ngựa hôm nay là Alexandru Visinescu, 89 tuổi, bị cáo buộc đã thiết lập « một chế độ hủy diệt » tù nhân, tại trại tù Ramnicu Sarat, phía đông Rumani, nơi mà nhân vật này làm giám thị trong thời gian từ 1956 đến 1963. Nhà tù này nổi tiếng với chế độ biệt giam tàn bạo, tù nhân bị bỏ đói và rét. Visinescu có thể bị kết án tù chung thân.

Theo cáo trạng, với tư cách là lãnh đạo nhà tù, bị cáo đã giam cầm các tù chính trị trong những điều kiện khắc nghiệt nhằm hủy hoại thể xác của họ, tù nhân không được chăm sóc y tế, thiếu ăn, không được sưởi và bị đối xử tàn tệ. Có ít nhất 14 tù nhân đã chết.

Nhiều nạn nhân tố cáo Visinescu là một kẻ tàn bạo, nhưng trước tòa, bị cáo khẳng định mình vô tội và đổ trách nhiệm cho cấp trên. Trả lời AFP, Visinescu nói : « Tôi không chịu trách nhiệm về các quy định của nhà tù. Tôi chấp hành các mệnh lệnh của lãnh đạo ».

Phiên tòa xét xử Visinescu có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Luật sư của Visinescu viện dẫn lý do sức khỏe thể xác và tinh thần của bị cáo để đề nghị trắng án.

Trong thời gian tới, Rumani sẽ còn đưa ra xét xử nhiều vụ tương tự. Hiện có ít nhất 35 nhân vật bị cáo buộc tra tấn tù nhân dưới thời cộng sản, nằm trong tầm ngắm của tư pháp.

Theo ông Radu Preda, phụ trách Viện nghiên cứu tội ác của chủ nghĩa cộng sản Rumani, phiên tòa ngày hôm nay có tầm quan trọng đặc biệt, bởi vì lần đầu tiên một công cụ khủng bố cộng sản phải ra trước vành móng ngựa. Một số cựu tù chính trị hoặc người thân của họ cho rằng phiên tòa diễn ra quá muộn, đa số các cựu giám thị nhà tù, trại lao động khổ sai dưới thời cộng sản hiện nay đều hơn 80 tuổi, và như vậy có thể sẽ không phải ở tù một ngày nào. Tuy nhiên theo ông Preda, không có gì quá muộn để trả lời cho câu hỏi : « Ai là kẻ phải chịu trách nhiệm về những tội ác của chủ nghĩa cộng sản ? ».

Rumani, thành viên của Liên Hiệp Châu Âu từ năm 2007, là một trường hợp ngoại lệ. Tại nhiều nước Trung và Đông Âu, những kẻ bị cáo buộc phạm tội dưới chế độ cộng sản hầu như không bị kết án tù. Tại Ba Lan, vụ xét xử cựu lãnh đạo Wojciech Jaruselski đã bị hủy bỏ sau khi nhân vật này qua đời. Cựu lãnh đạo độc tài Bulgari Todov Jivkov thì được xử trắng án.