Hạt nhân : Đàm phán trực tiếp Mỹ - Iran

Lần đầu tiên, phái đoàn Mỹ và Iran trực tiếp đối thoại trong hai ngày 9 và 10/06/2014 tại Genève. Xóa bỏ trừng phạt quốc tế nhắm vào chính quyền Teheran trong trường hợp các bên đạt được thỏa thuận toàn bộ về hạt nhân Iran là trọng tâm cuộc họp.

Abbas Araghchi, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran. Reuters

Thông tín viên đài RFI từ Washington, Anne Marie Capomaccio nhắc lại Washington và Teheran không vượt ra ngoài khuôn khổ đàm phán của nhóm 5+1 và phân tích vì sao cả Iran lẫn Hoa Kỳ đều muốn nhanh chóng đạt được những kết quả cụ thể trên hồ sơ hạt nhân Iran.

« Về mặt chính thức, thì đây là cuộc họp song phương đầu tiên giữa Washington với Teheran. Thế nhưng theo tiết lộ của báo chí Mỹ trong quá khứ Hoa Kỳ và Iran đã trực tiếp liên lạc với nhau trong nhiều tháng liền mãi cho tới năm 2012 và các cuộc gặp gỡ đó thường diễn ra tại Oman. Nói cách khác cuộc họp hôm nay và ngày mai ở Genève chỉ là một sự tiếp nối của các buổi tiếp xúc không chính thức đã từng diễn ra trong quá khứ.

Tất cả các bên liên quan đều nhấn mạnh Mỹ và Iran không xé lẻ để đàm phán trực tiếp với nhau bên ngoài khuôn khổ của các vòng đàm phán 5+1. Hơn nữa có nhiều khả năng, Mỹ và Iran gặp riêng nhau tại Genève nhưng với sự có mặt của một cộng tác viên thân cận đại diện cho bà Catherine Ashton, người đứng đầu ngành ngoại giao châu Âu.

Theo một số các nhà quan sát, Washington tại Genève lần này sẽ tìm cách tháo gỡ bế tắc. Cụ thể là trên nguyên tắc Iran và cộng đồng quốc tế phải đạt được thỏa thuận toàn diện về nguyên tử Iran trước ngày 20/07/2014. Dù vậy Hoa Kỳ có thể đàm phán để kéo dời lại hạn chót đó thêm sau tháng. Có điều, việc gia hạn thêm 6 tháng cho Iran để đạt tới thỏa thuận toàn diện về hạt nhân thì sẽ bất lợi cho tổng thống Obama. Vì như vậy Nhà Trắng không thể khoe thành tích ngoại giao của mình vào lúc nước Mỹ chuẩn bị bầu cử giữa nhiệm kỳ. Đa số tại Hạ viện Mỹ đang trong tay đảng đối lập Cộng Hòa và đảng Dân chủ thì không muốn bị đe dọa mất đa số ở Thượng viện.

Trở lại cuộc họp Mỹ - Iran mở ra hôm nay ở Genève, đứng đầu phái đoàn Mỹ là trợ lý Ngoại trưởng William Burns. Ông đã tranh thủ được niềm tin của Teheran trong các vòng đàm phán không chính thức trước đây. Sau cùng có một lý do khác để Washington và Teheran cùng muốn khai thông hồ sơ hạt nhân Iran : một phần công luận và nhất là các phe đối lập đều đang phản đối tiến trình đàm phán. Đừng quên là cả hai tổng thống Obama và Hassan Rohani đều đã hứa với cử tri là sẽ làm tất cả để xoa dịu căng thẳng trong quan hệ giữa Hoa Kỳ với Iran ».