Vì sao các tổng thống Pháp không di chuyển bằng tàu tốc hành TGV?

Năm 2016, truyền thông Pháp phát đi hình ảnh Emmanuel Macron, khi ấy là ứng viên tranh cử tổng thống, dùng tầu siêu tốc TGV để di chuyển. Hình ảnh này sẽ không bao giờ được tái hiện trong suốt nhiệm kỳ của ông. Đơn giản là vì tất cả các đời tổng thống Pháp chẳng bao giờ hoặc gần như không bao giờ dùng tầu TGV. Nhật báo kinh tế Les Echos giải thích.

Chuẩn bị một chuyến đi cho tổng thống Pháp bằng tàu cao tốc TGV là một bài toán hóc búa và rất tốn kém cho điện Elysée. REUTERS/Charles Platiau

Nguyên nhân chính nghe có vẻ nghịch lý, trước hết là vì kinh tế. Nếu như đối với một công dân bình thường, tầu nhanh thường là một giải pháp ít tốn kém, sinh thái hơn, thậm chí còn nhanh hơn cả máy bay hay xe hơi, thì đối với tổng thống và bộ phận phụ trách an ninh, đây thật sự là một bài toán hóc búa, rất tốn kém cho điện Elysée.

“Kế hoạch S”

Từ những năm 1960, một quy định nội bộ của Hãng đường sắt Quốc gia Pháp (SNCF) cho kế hoạch nhân vật cao cấp, còn được gọi là “kế hoạch S”, đòi hỏi một sự chuẩn bị rất chu đáo, cẩn trọng và chỉ được kích hoạt theo yêu cầu của bộ Nội Vụ.

Nhưng kế hoạch này không vì thế mà làm đảo lộn hoạt động kinh doanh của SNCF. Tổng thống cũng phải dùng đến “tầu thương mại” như bao hành khách khác và trả bằng kinh phí của điện Elysée. Nếu như một toa tầu phải được dành riêng cho một nhân vật cao cấp và đội cận vệ, không một chiếc tầu nào bị trưng dụng toàn bộ và cũng không được lưu thông trống khách.

Giờ giấc cũng không được thay đổi để không làm đảo lộn toàn bộ hệ thống. “Kế hoạch nhân vật cao cấp” này liên quan đến không chỉ tổng thống mà cả thủ tướng và các lãnh đạo quốc tế. Các bộ trưởng được kêu gọi ưu tiên dùng tầu siêu tốc theo điều lệ nghĩa vụ được thiết lập dưới thời François Hollande.

Nếu như tổng thống thật sự muốn di chuyển bằng tầu TGV, thì ông cũng phải làm giống như tất cả mọi người. Chỉ có điều, tất cả các công trình cầu đường và đường sắt trước tiên phải được Hiến binh bảo đảm an ninh 5 phút trước khi tầu đi qua theo chỉ thị của tỉnh trưởng. Tại Pháp, có tổng cộng đến 100 ngàn cầu đường sắt.

Những quy định nghiêm ngặt

Khi ông Emmanuel Macron di chuyển bằng xe ô tô, quy định này cũng áp dụng tương tự. Các tổng thống tiền nhiệm Nicolas Sarkozy hay François Hollande hiếm khi di chuyển bằng ô tô nếu quãng đường dài trên 150 km. Với một đoàn hộ tống 10 - 15 xe, chở theo khoảng 50 nhân viên thuộc các bộ phận an ninh, hậu cần, cố vấn, khách mời v.v…, máy bay luôn là ưu tiên hàng đầu, cho dù chỉ là với một khoảng cách gần.

Hơn nữa, tổng thống Pháp phải tự chủ về chuyện di chuyển của mình. Khi đi tầu, nếu xảy ra một cuộc phản đối ở bộ phận bẻ ghi hay một vụ tự tử, việc đoàn tầu bị chận lại là điều không thể tránh khỏi. Mà về mặt biểu tượng hình ảnh, một tổng thống bị chận lại có lẽ sẽ không hay.

Ngay cả khi tổng thống có dùng tầu lửa để di chuyển, chuyện cầu đường hay bị ngăn chận chưa phải là những vấn đề duy nhất. Khi kế hoạch S được kích hoạt, một cuộc thanh tra đoàn tầu mà nguyên thủ Pháp dùng sẽ được tiến hành một cách tỉ mỉ trước ngày khởi hành.

Trước ngày xuất phát, việc dò mìn và kiểm tra kỹ thuật của SNCF phải được thực hiện từng ly một. Một khi đã tuyên bố là hợp chuẩn, không một người nào bên ngoài bộ phận phục vụ của SNCF và bộ Nội Vụ được phép bước lên tầu cho đến ngày tổng thống khởi hành. Một đội ngũ canh gác đặc biệt sẽ do SNCF đảm trách.

Mặt khác, đoàn tầu chính thức còn được dẫn đường bằng một chuyến tầu vét, cũng là “tầu chợ”, có hành khách, nhưng một hay nhiều toa tầu được dành cho các bộ phận an ninh, đi trước đoàn tầu của tổng thống và bảo đảm việc dò gỡ mìn. Cả hai đoàn tầu này phải giữ một khoảng cách tối thiểu là 10 phút.

Bất chấp những ràng buộc nghiêm ngặt, cựu tổng thống Pháp François Hollande, khi còn đương nhiệm, đã dùng tầu siêu tốc TGV từ nhà ga phía Bắc để đến họp ở Bruxelles. Dù rằng không có sự cố nghiêm trọng nào xảy ra, nhưng ông đã bị chỉ trích mạnh mẽ là “thiếu chuyên nghiệp” vì đã đặt bộ phận an ninh trong thế căng thẳng quá mức. Trải nghiệm này từ đó không bao giờ tái diễn.

Tóm lại, máy bay vẫn là phương tiện di chuyển nhanh nhất và an toàn nhất cho tổng thống và thủ tướng, bất kể đoạn đường đi ngắn hay dài. Để phục vụ cho việc đi lại của các nguyên thủ và người đứng đầu chính phủ, một đội bay gồm 6 chiếc Falcon, 3 chiếc Airbus cùng với ba chiếc trực thăng Super Puma luôn chực chờ sẵn.