Du lịch, văn hóa: Nạn nhân bị "vạ lây" của phong trào Áo Vàng Pháp

Mặt tiền của những cửa hàng lớn trên đại lộ Champs-Elysées ẩn sau những tấm gỗ lớn hoặc rào thép được dựng lên để tránh bị đập phá trong những ngày Áo Vàng xuống đường. Khách du lịch không còn được thưởng thức cà phê vỉa hè đúng kiểu Paris trên đại lộ đẹp nhất thế giới.

Một người biểu tình Áo Vàng trên đại lộ Champs-Elysées, gần Khải Hoàn Môn (Arc de Triomphe), Paris, ngày 12/01/2019. REUTERS/Christian Hartmann

Hình ảnh Paris, kinh đô Ánh Sáng, như sống trong thời giới nghiêm ngày 08/12/2018 vẫn còn in đậm trong tâm trí của nhiều người.

Không chỉ thiệt hại cho nền kinh tế, ngành du lịch và văn hóa Pháp, đặc biệt là ở Paris, bị tác động nặng nề trong tháng 12/2018. Gần như trở thành thông lệ, mỗi ngày thứ Bẩy khi Áo Vàng xuống đường, hàng loạt bảo tàng, nhà hát và địa điểm văn hóa ở trung tâm các thành phố lớn lại đóng cửa để tránh bị những kẻ đập phá, trà trộn vào đoàn biểu tình Áo Vàng, tấn công.

Champs-Elysées : Từ đại lộ đẹp nhất thế giới thành bãi « chiến trường »

Quyết định lần đầu tiên được bộ trưởng Văn Hóa Pháp, Franck Riester, nêu lên ngày 06/12/2018 khi trả lời đài phát thanh RTL, nhằm đề phòng tình trạng đập phá thô bạo tái diễn như từng xảy ra ở Khải Hoàn Môn (Arc de Triomphe).

« Chúng ta phải bảo vệ các địa điểm văn hóa ở Paris, cũng như những nơi khác trên cả nước. Tại Paris, nhiều công trình bị đóng cửa, trong đó có những địa điểm nổi tiếng như bảo tàng Louvre, Orsay, hai nhà hát lớn Opéra Garnier và Bastille, bảo tàng Orangerie, Grand Palais (Đại điện).

Thứ Bẩy 01/12, chúng ta đã thấy Khải Hoàn Môn, công trình được xếp hạng di sản Pháp, bảo tàng Jeu de Paume, hàng rào vườn hoa Tuileries cạnh bảo tàng Louvre đã bị phá, một số chỗ rất nặng. Vì thế, chúng ta không được mạo hiểm vì biết có nguy cơ đe dọa cao vào thứ Bẩy 08/12 ».

Suốt ngày 08/12, tháp Eiffel bị đóng cửa. Khách du lịch mua vé tham quan ngày này trên mạng internet được hoàn tiền tự động. Tương tự, bẩy bảo tàng và khu di tích do thành phố Paris quản lý cũng kín cửa. Lâu đài Versailles, nằm trong tầm ngắm của phong trào Áo Vàng, đã không đón khách tham quan suốt ngày 22/12 để đề phòng bạo lực. Nhiều buổi trình diễn trong Tuần Lễ Thời Trang Paris (Paris Fashion Week 2019) đã phải dời lịch, từ ngày thứ Bẩy sang một ngày khác, để tránh bị kẹt trong phong trào Áo Vàng.

Hình ảnh một nhóm Áo Vàng vòng tay nhau ngồi quanh bảo vệ ngọn lửa thiêng được lan truyền rộng rãi trên các phương tiện đại chúng, bên cạnh đó là những nhóm người ngông cuồng đập phá, vẽ bậy lên công trình lịch sử và du lịch nổi tiếng của Paris. Bộ trưởng Văn Hóa Pháp cho biết thiệt hại vật chất không hề nhỏ :

« Thiệt hại vào khoảng 700.000 euro hoặc hơn một chút. Chưa có thống kê chính thức nhưng một khoản trợ cấp đặc biệt 500.000 euro đã được cấp cho Trung tâm các Công trình Quốc gia (Centre des monuments nationaux), cơ quan quản lý Khải Hoàn Môn. Ngoài thiệt hại về tài chính còn phải kể đến thiệt hại về tinh thần. Chúng ta đều biết đó là biểu tượng quốc gia và những người tấn công Khải Hoàn Môn đồng nghĩa với việc họ tấn công đất nước chúng ta ».

Theo ông Philippe Bélaval, chủ tịch Trung tâm các Công trình Quốc gia, bức tượng bán thân vua Louis Philippe bằng đá cẩm thạch bị sơn bẩn, một tấm ma-két bằng thạch cao có từ năm 1930 đã bị đập vụn, bức tượng bán thân hoàng đế Napoléon bị chặt đầu… Những kẻ đập phá còn đánh cắp nhiều bức tượng trong phòng triển lãm, cửa hàng lưu niệm, thậm chí cả nhà vệ sinh ở Khải Hoàn Môn. Công trình chỉ mở cửa đón khách trở lại hôm 12/12 sau 10 ngày trùng tu.

Ngoài ra, còn phải kể thiệt hại tài chính của rất nhiều nhà hát tư nhân nằm quanh đại lộ Champs-Elysées do phải đóng cửa. Theo nhật báo Le Monde (11/01/2019), vì đóng cửa liên tiếp bốn thứ Bẩy (24/11-15/12/18), nhà hát Espace Cardin (nằm gần điện Elysée và sứ quán Mỹ ở quận 8) bị thất thu 80.000 euro. Con số thiệt hại này tăng gấp đôi, 160.000 euro, đối với Nhà hát Rond-Point, nằm ở phía dưới đại lộ Champs-Elysées, do phải hoàn tiền vé cho khán giả. Tương tự, Nhà hát Madeleine bị thất thu 100.000 euro vì hủy 13 xuất diễn trong vòng bốn thứ Bẩy liên tiếp.

Bordeaux : Ngừng hoạt động văn hóa khi Áo Vàng biểu tình

Phong trào Áo Vàng rầm rộ ở Bordeaux cũng khiến hoạt động văn hóa đình trệ. Trả lời đài France Bleu (04/01/2019), ông Fabien Robert, trợ lý thị trưởng Bordeaux, phụ trách Văn Hóa, cho biết :

« Sau những gì xảy ra ở Khải Hoàn Môn, Paris, và vì các bảo tàng nằm ở trung tâm thành phố, nơi thường xảy ra các cuộc tuần hành Áo Vàng, chúng tôi muốn đóng cửa một vài tiếng hơn là vài tháng để khỏi trở thành nạn nhân của những kẻ chuyên đập phá. Nhưng với chúng tôi, điều này đã làm đảo lộn hoàn toàn công việc tổ chức. Phải nhanh chóng chấm dứt hiện tượng này. Chúng ta không thể sống mãi trong tình cảnh, cứ thứ Bẩy hàng tuần, thành phố lại phải đóng cửa bảo tàng, trong khi thứ Bẩy lại là ngày có số lượng khách tham quan rất đông.

Với chúng tôi, một ngày thứ Bẩy, trung bình có khoảng 1.000 người đến các địa điểm văn hóa. Thật sự, đây là sự lãng phí kinh khủng, lẽ ra chúng tôi có thể đã có kết quả tốt cho tháng 12.

Chúng tôi vừa lấy làm tiếc vừa buồn khi phải đưa ra quyết định đóng cửa ngày thứ Bẩy vì nhiệm vụ đầu tiên của một địa điểm văn hóa là mở cửa đón khách. Nhưng chúng tôi không muốn gặp rủi ro.

Những cuộc biểu tình này, ngoài hậu quả về kinh tế mà chúng ta thấy số liệu ngày càng đáng báo động, còn tác động đến hình ảnh của nước Pháp và các bảo tàng cũng trở thành nạn nhân ».

Nhà hát Quốc gia Bordeaux (Opéra Nationale de Bordeaux) cũng không phải là trường hợp ngoại lệ. Từ khi phong trào Áo Vàng xuống đường tuần hành vào mỗi thứ Bẩy, doanh thu của nhà hát bị giảm 30%. Nhưng điều đáng ngại nhất, theo bà Sophie Capbern, trợ lý giám đốc khi trả lời đài France Bleu, là nhà hát mất khán giả và khách tham quan :

« Có những buổi biểu diễn, hoặc chúng tôi buộc phải hủy, hoặc hoãn lại. Cửa hàng bán đồ lưu niệm cũng bị đóng cửa. Hiện rất khó để đưa ra con số cụ thể và phần nào đó còn phụ thuộc vào thái độ của công chúng, hoặc họ quyết định nhận tiền hoàn lại vé, hoặc chấp nhận được bù bằng một buổi biểu diễn khác.

Điều tồi tệ nhất với chúng tôi là phải hủy hai buổi biểu diễn hôm 29/12, doanh thu của hai buổi này được dự báo là 30.000 euro. Dĩ nhiên, đây là một thiệt hại quan trọng với chúng tôi.

Tôi hy vọng là những khán giả này sẽ trở lại vào thời điểm thuận lợi để có thể xem nhiều buổi biểu diễn thú vị, nhưng với chúng tôi, đây là sự thất vọng rất lớn ».

Du khách tránh đến Paris vào mùa Áo Vàng

Mới vực dậy sau loạt khủng bố năm 2015, ngành du lịch của Pháp lại chịu thêm loạt tổn thất mới. Hình ảnh Paris rực lửa vì thùng rác bị đốt, cửa hàng bị đập phá, hôi của, rào chắn ngổn ngang trên đường phố, đoàn người Áo Vàng rầm rộ khắp nơi được lan truyền trên khắp thế giới. Nhiều lãnh sự nước ngoài khuyến cáo công dân không nên đến Paris, hoặc tránh đến đại lộ Champs-Elysées nếu không cần thiết.

Dù là tháng 12 lễ hội cuối năm, ngành khách sạn Paris bị mất 10% doanh thu, tương đương với vài triệu euro. Số lượng du khách đến bằng đường hàng không quốc tế giảm 5-10%, theo thống kê mới nhất của Atout France ngày 14/01/2019.

Một điều đáng mừng là dù phong trào Áo Vàng tác động đến ngành du lịch trong tháng 12/2018, nhưng Pháp vẫn đạt mức phát triển chung khả quan trong suốt năm 2018 với khả năng lập được kỷ lục mới : đón 90 triệu du khách quốc tế.

Cũng nhờ lượng khách du lịch quốc tế đông đảo, số lượng khách tham quan các bảo tàng và khu du lịch tại Paris tăng đều trong năm 2018 : số khách tham quan bảo tàng Louvre tăng thêm 25%, vượt qua ngưỡng 10 triệu khách, Khải Hoàn Môn đón 1,6 triệu khách (tăng 6,36%), điện Panthéon đón gần 860.000 khách (tăng 19,7%), lâu đài Versailles đón 8,1 triệu (tăng 6%)…

Liệu tình hình sẽ yên ổn hơn sau cuộc thảo luận toàn quốc, được khởi động từ ngày 15/01/2019 ? Dù sao trong hai tháng thảo luận, hoạt động văn hóa và du lịch của Pháp sẽ còn tiếp tục bị xáo trộn.