Tổng thống Macron cải tổ nội các ở thế chẳng đặng đừng

Không đầy 16 tháng từ khi đắc cử, tổng thống trẻ tuổi nhất của Đệ Ngũ Cộng Hoà phải sắp xếp, bổ sung nội các sau ba lần điều chỉnh. Trong bối cảnh phải chuẩn bị bầu cử Nghị viện châu Âu năm 2019, lại mất một số bộ trưởng cột trụ và điểm tín nhiệm xuống thấp, chủ nhân Điện Elysée không còn phương thức nào khác ngoài lá chủ bài cuối cùng : cải tổ để tạo luồng sinh khí mới .

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chờ đón khách tại điện Élysée ngày 9/10/2018. REUTERS/Pascal Rossignol

Công luận Pháp đang chờ danh sách nội các mới vào hôm nay 09/10/2018.

Tất cả các nhà phân tích chính trị đều cùng một nhận định : tổng thống Emmanuel Macron đang trải qua một giai đoạn phức tạp, phải sang trang. Vụ cận vệ Benalla, một cộng sự viên 25 tuổi thẳng tay đánh một người bộ hành vô tình đi ngang một cuộc biểu tình, tỷ lệ cử tri tin tưởng xuống dần, ba bộ trưởng, trong đó hai bộ trưởng quốc vụ, từ chức trong vòng một tháng đã làm công luận kinh ngạc. Ngay trong phe đa số cũng thấy nhu cầu phải thay đổi lớn.

Tại sao vào lúc này ?

Sự kiện bộ trưởng Nội Vụ Gérard Collomb từ chức hôm 02/10/2018 để trở về Lyon làm thị trưởng, tiếp theo sự ra đi của Nicolas Hulot, một bộ trưởng quốc vụ khác, đã gây ra một cơn địa chấn chính trị. Tổng thống và thủ tướng Pháp bắt buộc phải « tạo luồng sinh khí mới » cho nhiệm kỳ 5 năm, theo nhận định của chủ tịch quốc hội Richard Ferrand, một trong các kiến trúc sư của đảng Cộng Hoà Tiến Bước.

Trong nội bộ đảng cầm quyền, một dân biểu xin ẩn danh nhưng không dấu bất bình : chúng ta đã liên tục gây ra những điều phiền nhiễu, đã đến lúc chấm dứt tình trạng giả vờ không thấy sự thật. Báo chí Pháp, trích một nguồn tin thân cận của Điện Elysée, cho biết ngay phu nhân tổng thống cũng khuyến cáo « ngưng những trò rồ dại » những tuyên bố không đúng lúc, đúng người, những chuyện không đáng nhưng làm mất lòng người và mất uy tín (37% theo Oxada).

Thời gian không cho phép chờ đợi

Tuy chỉ lãnh đạo nước Pháp mới một phần ba nhiệm kỳ, nhưng tổng thống Macron không còn nhiều thời gian trước mặt. Theo nhà chính trị Bruno Cautrès, lúc này là thời điểm thuận lợi nhất để « tạo xung lực mới » gửi tín hiệu « thông hiểu nguyện vọng cử tri ». Từ phe hữu đến phe tả, mọi người đều yêu cầu tổng thống thay đổi chính sách, quan tâm đến dân nghèo và thành phần thu nhập thấp đặc biệt là người về hưu. Đây là thành phần cử tri siêng năng đi bầu nhất nhưng cũng bị thiệt thòi nhất vì chính sách cởi trói doanh nghiệp bị xem là « ưu tiên cho người giàu ». Trong bối cảnh phe cực hữu bài ngoại lên như diều gặp gió ở khắp châu Âu, hai cuộc bầu cử quan trọng đang chờ các đảng trong hai năm liền : bầu Nghị viện châu Âu năm 2019, bầu thị trưởng năm 2020.

Liệu tổng thống Macron nghe theo các nhà bình luận và công luận, đồng nghĩa với hy sinh thế chủ động ?

Điện Elysée cam kết « cải tổ sâu rộng », nhưng một cộng sự viên thân tín cho biết không có gì chắc chắn. Nhân sự cũng là một vấn đề tế nhị. Ngoài năng lực, tổng thống Pháp còn đặt ra hai chỉ tiêu : không có vấn đề với pháp luật và biết đặt trọng trách nhà nước lên trên tương lai chính trị cá nhân. Không có chuyện bỏ ghế bộ trưởng nửa chừng để trở về quê hương làm thị trưởng, chuẩn bị bầu cử 2020, như trường hợp bộ trưởng Nội Vụ Gérard Collomb, nhân vật duy nhất trong nội các có quyền xưng hô thân mật với tổng thống.