Yomeddine, làn gió mới cho thể loại road movie

Là tác phẩm đầu tay của một đạo diễn Ai Cập, 32 tuổi, hoàn toàn vô danh, Yomeddine bất ngờ có tên trong danh sách 21 bộ phim được chọn đi tranh Cành Cọ Vàng và Ống Kính Vàng dành cho những tác phẩm đầu tay.

Giám đốc A.B. Shawky và nhà sản xuất Dina Emam mang bộ phim “Yomeddine” đi tranh tài ở Liên hoan điện ảnh Cannes, 10/05/2018. Director A.B. Shawky and producer Dina Emam pose. REUTERS/Stephane Mahe

Là một trong hai bộ phim thuộc thể loại road movie ở hạng mục chính thức, hành trình của một người đàn ông góa vợ từ bỏ trại cùi, lên đường tìm về với gia đình là một bài thơ ngụ ngôn về tình người.

Tối 09/05/18, gần như cùng lúc, Yomeddine ra mắt khán giả Cannes tại các rạp Grand Théâtre Lumière, Debussy và Bazin.

Phải chăng đây là dấu hiệu cho thấy ban tổ chức dành nhiều ưu đãi cho nhà làm phim trẻ tuổi mang hai dòng máu Ai Cập và Áo Abu Bakr Shawky ?

Bộ phim mở đầu với hình ảnh một người đàn ông lặn ngụp trong bãi rác trên sa mạc. Kiếm được chút tiền để dành đem về cho vợ. Vợ chết, Beshay quyết định lên đường, tìm về với gia đình. Ông nhớ lại thuở bé, một đêm người cha mang ông tới trại cùi và bảo « con ở đây, khi nào hết bệnh ta trở lại đón con về ». Mấy chục năm dã trôi qua, Beshay không còn nhớ rõ tuổi tác của chính mình. Ông chỉ biết rằng « bệnh cùi thì đã hết, nhưng sẽ không bao giờ xóa được những vết sẹo in vào gương mặt của ông ».

Khỏi bệnh và không còn gì ràng buộc, Beshay quyết định lên đường tìm lại người cha xưa kia. Obama, một thằng bé da đen sống trong viện mồ côi bên cạnh trại cùi lẽo đẽo theo ông.

Đôi bạn đồng hành nương tựa vào nhau. Trên hành trình đi từ đầu nguồn đến cuối ngọn của dòng sông Nil, thằng bé mồ côi và Beshay gặp không ít kẻ bất lương và nhiều tấm lòng vàng.

Sinh ra tại Cairô, theo học trường mỹ thuật New York, Shawky thi tốt nghiệp với bộ phim tài liệu mang chủ đề The Colony, được thực hiện trong một trại cùi. Bộ phim tài liệu này đã nhận được nhiều giải thưởng tại các festival. Rồi từ đó, anh đã khai thác thêm chủ đề nói về những người bị mắc bệnh cùi ở Ai Cập để thực hiện bộ phim đầu tay.

Nhà làm phim người Ai Cập này đang đem lại một sắc thái mới cho dòng phim road movie, trong lúc mà nhiều người ngỡ rằng không còn gì để nói thêm về thể loại phim hành trình nẩy sinh từ Mỹ trong thập niên 1960 và đã phát triển rất mạnh với những tác phẩm nổi tiếng như Easy Rider (Denis Hopper, 1969) hay Thelma and Louise (Ridley Scott, 1991).

Với Yomeddine phương tiện di chuyển của hai nhân vật chính không là xe hơi hay xe máy, không là những phi thuyền được phóng vào vũ trụ mà đơn thuần là một chiếc xe kéo, một con lừa già.

Cũng có khi Beshay và thằng bé da đen tự đặt tên cho mình là Obama « giống như cái ông mặc áo vét hay lên truyền hình » phải đi nhờ xe chở hàng, trèo lên tàu hỏa mà không có vé…

Cùng với cuộc viễn du đó, Abu Bakr Shawky đưa khán giả đến với một đất nước Ai Cập, nơi mà một thành phần các tín đồ Hồi Giáo đang lao vào con đường cực đoan. Trên quê hương của những vị Pharaon, những « kẻ tật nguyền bị chối bỏ, bị gọi là súc vật ».

Bên cạnh một số những vụng về của một tác phẩm đầu tay, ngôn ngữ mộc mạc mà ý nhị của đạo diễn Shawky khi đề cập đến một đề tài vừa mang tính xã hội, chính trị và cả màu sắc tôn giáo đã chinh phục được nhiều cảm tình của khán giả Cannes.

Nhưng phim của anh có sức thuyết phục với ban giám khảo hay không ? Đó lại là chuyện khác.

Có một điều chắc chắn là đạo diễn Shawky đang được xem là một hiện thân cho một thế hệ mới của điện ảnh Ai Cập sau những Youssef Chahine, Yousry Nasralla... Youssef Chahine từng đạt giải Gấu Bạc của Liên Hoan Phim Berlin năm 1978 với Alexandrie, Tại Sao ? Với tác phẩm Le Chaos năm 2007 ông đã được Liên Hoan Cannes trao tặng một giải thưởng đặc biệt vinh danh toàn bộ sự nghiệp đóng góp cho Nghệ Thuật Thứ Bảy của thế giới.

05:14

Đặc phái viên Thanh Hà tại Cannes, Pháp