Vào nội dung chính
Tạp chí âm nhạc

Những tấm bưu ảnh âm thanh mùa hạ

Đăng ngày:

Buổi sớm mai thức giấc, nắng tràn đầy ô cửa, tươi rói. Hạ đây rồi, mang theo một chút sảng khoái, một chút hoài niệm về một mùa đầy nắng, háo hức vì những chuyến đi xa. Hương vị không thể thiếu cho tháng ngày thỏa sức rong chơi ấy là những giai điệu dịu mát tươi tắn.

Một góc Font Romeu.
Một góc Font Romeu. RFI / Tiếng Việt
Quảng cáo

Chúng đã được trái tim nhạy cảm của người nghệ sĩ kịp thời ghi lại qua những trang nhật kí du dương đầy ắp tiếng nhạc. Bằng những chuyến đi mang tư cách cá nhân hay bởi mong muốn ghi lại dấu ấn của mình, những người nhạc sĩ, đặc biệt ở thời kỳ âm nhạc lãng mạn và ấn tượng, đã viết tặng cho đời rất nhiều tấm bưu ảnh xinh đẹp bằng âm thanh.

Biển và những con sóng xô bờ là hình tượng được nhiều nhà soạn nhạc cuối thế kỉ 19 đầu thế kỉ 20 ưa chuộng. Trong số đó phải kể đến nhạc sĩ Claude Debussy với ba phác họa giao hưởng Biển (La Mer). Gam màu hợp âm tinh tế, thủ pháp biểu đạt âm sắc khác lạ của nhạc cụ, gu thẩm mỹ mới mẻ của nhà soạn nhạc người Pháp đầu thế kỉ 20 này đã không được công chúng đón nhận ngay lập tức trong buổi công diễn đầu tiên năm 1905. Tuy nhiên, cho đến nay, tác phẩm là một trong những sáng tác cho dàn nhạc được chơi nhiều nhất của Debussy.

Những nốt nhạc đầu tiên của La Mer ra đời ở Bourgogne (Pháp) giữa bốn bức tường của căn phòng nhỏ. Đề cập về tác phẩm trong thư gửi cho Massenet, một người bạn của mình, ông viết « … Bản này đáng lẽ có thể rất giống khung cảnh trong nhà xưởng, nhưng tôi có nhiều kỉ niệm về biển không đếm xuể ; điều này tốt hơn cho cảm xúc của tôi so với thực tại… ». Dù vậy ít lâu sau, ông đã có những chuyến dạo chơi dọc bờ Normandie và eo biển Manche để hoàn thành nhạc phẩm này.

La Mer có ba chương: Chương 1- “De l’aube à midi sur la mer” (Trên biển từ bình minh đến giữa trưa); Chương 2 - “Jeux de vagues” (Trò chơi của sóng); Chương 3 - “Dialogue du vent et de la mer” (Đối thoại giữa gió và biển). Những phác họa mà Debussy mang đến cho người nghe không phải là bức vẽ chi tiết vì vậy hẳn nhiên sẽ không có những đường giai điệu rõ rệt mà chỉ là những hình tượng mờ ảo về sự tĩnh lặng khi bình minh lên, tiếng sóng ầm ì qua tiếng violoncelle và ánh mặt trời chan hòa khắp nơi.

Kì nghỉ hè sẽ rất buồn chán nếu thiếu vắng những trò nghịch ngợm và tiếng nô đùa của con trẻ. Tác giả người Tây Ban Nha Federico Mompou (1893-1987) đã ghi lại ba bức ảnh thơ mộng qua tiếng đàn dương cầm mang tiêu đề Jeux sur la plage (Những trò chơi trên bãi biển).

Trái ngược với Schumann và Debussy, những đứa trẻ của Mompou không quanh quẩn trong không gian nhỏ hẹp. Chúng thỏa thê đùa nghịch trên bãi cát giữa biển trời rộng dài. Ba tiểu phẩm viết cho đàn piano này đã khiến người nghe tò mò, háo hức bằng tiếng cười reo được diễn đạt bằng những chấm arpège chói sáng ở phần đầu, tiếp nối là điệu valse dập dềnh sóng biển, là điểm xuyết những âm thanh miêu tả từng đợt gió và đám bọt nước đang đùa giỡn với lũ trẻ.

Mùa hạ còn là những cánh đồng bạt ngàn gió, mùi rơm rạ và cỏ dại dâng nồng khắp chốn. Mùi vị ấy ta chỉ có thể tìm thấy nơi làng quê yên ả, cũng là điểm đến yêu thích cho những ai muốn rời xa khói bụi và dòng chảy tấp nập của đô thị.

Tự nhận mình là nhạc sĩ đồng quê, nhà soạn nhạc người Pháp vùng Languedoc-Roussillon, Déodat de Séverac (1872 – 1921) cũng từng kể lại kỉ niệm tuổi thơ êm đềm qua các tiểu phẩm dành cho piano như Valse romantique trong tập En vacances hay Baigneuses au soleil trong tập Souvenir de Banyuls-sur-mer...

Tự nhận mình là người tình của thiên nhiên và cuộc sống thôn dã, ngôn ngữ âm nhạc của Déodat de Séverac trong các tác phẩm này trở nên khá tinh tế và thanh tao. Đó là sự kiếm tìm màu âm thanh thuần khiết, có khi xa xăm lại có lúc rất gần gũi, mộc mạc, đượm mùi vị dân gian vùng Languedoc.

Cuối cùng những âm thanh và kỉ niệm mùa hạ xin được gửi gắm vào tấm bưu ảnh Carte Postale của Francis Poulenc qua lời thơ Guillaume Apollinaire. Giai điệu dịu dàng sâu thẳm giúp ta tìm thấy một nơi nương trú yên bình và sống chậm rãi hơn so với cuộc đời ngoài kia đầy hối hả, lo toan.

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Xem các tập khác
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.