Giai thoại tình khúc Holidays của Polnareff

Nổi tiếng trong làng nhạc Pháp nhờ tài soạn giai điệu có một không hai, Michel Polnareff cũng là nghệ sĩ có sự nghiệp ghi âm bấp bênh, nhiều lần bị gián đoạn. Trong vòng nửa thế kỷ (1966-2016), ông chỉ thu thanh 9 album studio và 5 tập nhạc live. Thế nhưng, những bài hát của ông lại rất quen thuộc với biết bao nhiêu người yêu nhạc Pháp. Trong số này có tình khúc Holidays, từng được chuyển sang lời Việt với tựa đề Ngày vui chóng qua.

Ca sĩ Michel Polnareff thành danh từ năm 1966 © M.Clement AFP

Xuất thân từ một gia đình nghệ sĩ, Michel Polnareff từ thuở thiếu thời đã thừa hưởng năng khiếu âm nhạc của thân phụ (Leib Polnareff lấy nghệ danh là Léo Poll), từng viết nhạc cho Édith Piaf. Thời niên thiếu, Michel Polnareff đoạt giải nhất nhạc viện thành phố nhưng ngược lại do thiếu chăm chỉ, ông phải thi nhiều lần mới đậu bằng tú tài.

Michel Polnareff khởi nghiệp ca hát từ năm 1965. Album đầu tay - Love Me Please Love Me được ghi âm tại Luân Đôn với sự tham gia của hai tay đàn ghi ta trẻ tuổi mà cừ khôi là Jimmy Page và John Paul Jones. Hai gương mặt này ba năm sau đó (1968) thành lập nhóm Led Zeppelin, một trong những ban nhạc rock lừng danh thế giới.

Phát hành vào năm 1966, album đầu tay Love Me Please Love Me từng được tạp chí chuyên đề Rolling Stone xếp vào danh sách 50 abum nhạc rock của Pháp hay nhất mọi thời đại. Ngay từ những sáng tác đầu tiên, Michel Polnareff cho thấy ông không chạy theo phong trào của đám đông, không sáng tác theo thị hiếu của công chúng mà lại tự tạo thế giới âm nhạc của riêng mình.

Khác với những bài hát hơi ‘‘ngây ngô’’ của phong trào nhạc trẻ Pháp những năm 1960, lối sáng tác của Michel Polnareff chuẩn mực về mặt giai điệu, nhưng lại đầy tính thử nghiệm trong cách phối khí hoà âm, phảng phất ảnh hưởng của The Mamas and the Papas, Brian Wilson ca sĩ chính của nhóm The Beach Boys, và nhất là của ban nhạc The Moody Blues trong cách dùng nhạc khí cổ điển để phối các bản nhạc rock.

Michel Polnareff liên tục thành công cho tới năm 1972. Ông chủ yếu sáng tác nhạc, còn phần soạn lời được giao cho nhiều tác giả khác trong đó có Pierre Delanoe (chuyên viết lời cho Michel Sardou) hay Jean-Loup Dabadie (chuyên sáng tác cho Julien Clerc).

Trong hồi ký gợi lại nhiều thập niên dòng nhạc Pháp, tác giả Jean-Loup Dabadie cho biết vào những năm đầu thập niên 1970, Michel Polnareff đang trong giai đoạn tìm tòi thử nghiệm qua các album concept xen kẽ các bài hát với nhạc hoà tấu không lời. Đó cũng là giai đoạn Michel Polnareff đưa khái niệm Âm Nhạc quyện chặt Giấc Mơ vào trong tập nhạc PolnaRêve và ý tưởng ‘‘Cách mạng tình dục’’ trên album live PolnaRévolution.

Mùa xuân năm 1972, Michel Polnareff sáng tác một giai điệu chưa có lời mà ông đặt tên là Falling Days, gợi lên không khí mùa hè qua cái hình tượng ‘‘Ngày Tàn Nắng Rơi’’. Tác giả Jean-Loup Dabadie được giao trách nhiệm đặt lời tiếng Pháp cho ca khúc này. Một công việc mà ban đầu tưởng dễ nhưng loay hoay mãi ông vẫn không tìm ra được ý tưởng chủ đạo.

Cho tới cái ngày ông thấy chữ Holidays trên quảng cáo truyền hình : một chữ tiếng Anh nhưng lại khá quen thuộc đối với người Pháp. Từ ý tưởng của một kỳ nghỉ hè, tác giả Dabadie viết ra một câu chuyện (giống như một bộ) phim không phải để kể lại kỷ niệm của một chuyến đi, mà lại gọi mời người nghe thả hồn phiêu lưu vào cõi mơ, hình dung ra những chân trời xa xăm, mênh mông sa mạc, bao la sóng biển.

Theo tác giả Jean-Loup Dabadie, chỉ có điều là Michel Polnareff rất ghét đi máy bay, nỗi sợ hãi đó không những tạo ra rào cản tâm lý mà còn gây trở ngại cho việc xuất ngoại để quảng bá các album. Điển hình là các tập nhạc đầu tay được giới phê bình tán thưởng, nhưng Polnareff sẽ không bay sang Hoa Kỳ để quảng bá cho các album của mình.

Michel Polnareff quyết định sang Mỹ vào tháng 10 năm 1973, nhưng anh lại đi bằng du thuyền qua đường biển, chứ không đi máy bay. Một chuyến đi mà ông không biết có ngày nào trở lại, đánh dấu thời kỳ Polnareff bắt đầu cuộc sống lưu vong, ông bị sạt nghiệp cháy túi, nợ thuế chồng chất do bị manager lừa đảo. Michel Polnareff mất hơn mười năm để giải quyết vấn đề, trở lại Pháp mà không sợ bị bắt về tội ‘‘trốn thuế’’. Giai đoạn này đã để lại cho Polnareff nhiều kỷ niệm hết sức buồn đau, do thân mẫu của ông cũng qua đời do bạo bệnh. Tuy sau đó Michel Polnareff vẫn sống ở Mỹ và trở lại Pháp để biểu diễn hay ghi âm, nhưng thành công không còn được liên tục đều đặn như xưa.

Trở lại với bản nhạc Holidays, tác giả Jean-Loup Dabadie cho biết bản nhạc Holidays đã được ghi âm với dàn nhạc hoà tấu của Graham Preskett, và trở thành một trong những ca khúc ăn khách nhất của Michel Polnareff. Phiên bản tiếng Tây Ban Nha (tựa đề là Vacaciones) ghi trên đĩa nhựa 45 vòng trở thành một món sưu tầm qúy hiếm do ít được phổ biến, nay trị giá năm ngàn euros một bản. Holidays sau này từng được ghi âm lại, kể cả phiên bản của Pascal Obispo. Trong tiếng Việt, bài Holidays được đặt tựa là Ngày vui chóng qua, theo ghi chép của một số nguồn tin, tác giả Mộ Dung là người đã viết lời Việt cho bài này.

Bản thân Michel Polnareff rất thích nội dung bài hát Holidays : một người có thể ghét đi máy bay những vẫn có thể thả hồn chu du bốn bể, tựa như mạn thuyền lướt sóng mơ mộng, thả gió lộng cho mây bay bềnh bồng.

Thay vì dùng hình tượng ‘‘Ngày Tàn Nắng Rơi’’ (Falling Days), Holidays lại chấp cánh bay bỗng nhờ giọng hát thánh thót cao vút của Polnareff. Lối hoà âm phiêu diêu như thể thoát khỏi trọng lực và sức hút, mở ra cuộc hành trình bất động tưởng chừng như không bao giờ kết thúc, bất tận giữa chốn tình ca mùa hạ, miên man trong cõi thụy du điệp khúc.