Cannes 2016 : "Đôi tình nhân và con Gấu" của đạo diễn Kim Nguyễn

Two Lovers and a Bear (Đôi tình nhân và con Gấu) là bộ phim thứ 5 của đạo diễn Canada gốc Việt, Kim Nguyễn, sau những Truffe, Marais, La Cité, Rebelle. Bộ phim Rebelle (Nổi loạn) từng được đề cử tranh giải Oscar của Mỹ, và cũng nhờ bộ phim này, năm 2013, Rachel Mwanza đã đoạt giải dành cho nữ diễn viên xuất sắc nhất tại Liên Hoan Phim Quốc Tế Berlin. Cô trở thành diễn viên da đen đầu tiên được ban giám khảo Berlin trao giải thưởng này.

Đạo diễn Canada Kim Nguyễn (T) và nhóm diễn viên tại Liên Hoan Phim Cannes 2016. RFI / Tiếng Việt

Nhân dịp anh cho ra mắt Two Lovers and a Bear tại Liên hoan Cannes, trong hạng mục "La Quinzaine des réalisateurs", ngày 18/05/2016, mời quý thính giả cùng làm quen với Kim Nguyễn và đạo diễn gốc Việt đã dành cho ban Việt ngữ đài RFI cuộc phỏng vấn sau đây trong chương trình liên hoan dày kín của anh.

Có cha là người Việt, mẹ là người Québec gốc Pháp, Kim Nguyễn, 42 tuổi, sinh ra và lớn lên ở Montréal, tốt nghiệp điện ảnh trường đại học Concordia, say mê với nghệ thuật dàn dựng và viết kịch bản trước khi bắt tay vào làm phim.

Thanh Hà : Thân chào Kim Nguyễn và cảm ơn anh dành cho ban Việt ngữ cuộc nói chuyện hôm nay trong lúc anh đang rất bận với ban tổ chức và báo chí quốc tế để giới thiệu Đôi tình nhân và con Gấu trong hạng mục "La Quinzaine". Lần đầu tiên đến Cannes, anh có thể cho biết cảm tưởng của mình về liên hoan uy tín này và anh đã có dịp trao đổi với các nhà làm phim khác trên thế giới đang có mặt ở Cannes trong những ngày qua hay chưa?

Kim Nguyễn : Phải nói là tôi đã rời Montréal trong trạng thái hơi phấn kích. Lần đầu tôi được tham dự Liên Hoan Cannes và cho dù là đã có một số kinh nghiệm với những Festival phim nhưng tôi vẫn thấy đây là một vinh dự rất lớn và thật là tuyệt vời được đến Cannes và được tham gia vào một sự kiện văn hóa nổi tiếng như thế này.

Tôi đến đây với rất nhiều khiêm tốn, bởi vì đã có rất nhiều tên tuổi từng làm nên huyền thoại của Cannes nói chung, của chương trình "La Quinzaine des Réalisateurs" nói riêng. Trong số đó, phải kể đến những người như Martin Scorsese hay cùng tham gia năm nay có nhà làm phim lão thành người Chilê Alejandro Jodorowsky.

Cannes cũng là điểm hẹn của giới làm phim. Trước khi đến đây, tôi không thể hình dung ra những cuộc gặp gỡ và trao đổi với báo chí, với giới trong ngành dồn dập đến mức độ nào. Tiếc là tôi chưa có thời gian để đi xem phim của những đồng nghiệp cùng dự thi. Một điều ngạc nhiên khác nữa với tôi là khâu bảo vệ an ninh hết sức chặt chẽ.

Thanh Hà : Nói qua về bộ phim của anh tại Cannes lần này : Đôi tình nhân và con Gấu là câu chuyện của Lucy với Roman, họ sống ở miền Bắc Cực Canada, nơi có loài gấu trắng như bông. Đâu là điểm khởi đầu của dự án và tại sao anh lại chọn nói về cuộc sống của những dân cư sống trong vùng với khí hậu khắc nghiệt này?

Kim Nguyễn : Có hai thực tế song song với nhau trên đất Canada ít được nói đến đó là vùng cực bắc của đất nước, thuộc về Bắc Cực. Đây là nơi người dân bản xứ có một lối sống hoàn toàn khác biệt với thế giới phương Tây. Trong cộng đồng đó, người ta vẫn duy trì những truyền thống cổ xưa, những tín ngưỡng truyền khẩu từ đời này sang đời khác và họ nhập cuộc với xã hội công nghệ ngày này.

Chẳng hạn như chị có thể thấy người dân ở vùng Bắc Cực mặc quần làm từ da cá, nhưng họ lại cưỡi môtô lướt tuyết hay họ lại sử dụng hệ thống định vị GPS khi cần di chuyển. Tôi thấy điều ấy thật thú vị mà có lẽ là "độc nhất trên đời" để mình có thể thu vào ống kính. Thế rồi từ bối cảnh đó, tôi đã lồng vào một câu chuyện tình.

Thanh Hà : Trong phim của anh, con Gấu gần như là một nhân vật, khi thì con gấu trắng chỉ là hình ảnh trong trí tưởng tượng của Roman, khi lại là một người bạn tâm giao, lúc thì lại hiện nguyên hình như một người bạn đồng hành hay một ông thần hộ mạng của chàng trang vùi mình trong hơi men. Vậy con gấu trắng đó là ai?

Kim Nguyễn : À, con gấu là một nhân vật có thể hiểu theo nhiều nghĩa. Tôi không xác định nó là một con gấu có thực hay là siêu thực, bởi vì tôi dành cho khán giả quyền lựa chọn xem con gấu đó là ai. Nhưng đúng là trong Two Lovers and a Bear, con gấu là một nhân vật riêng biệt. Nó biết nói chuyện và nó đi theo đôi tình nhân là Roman và Lucy, như một kẻ dẫn đường, hay một vị thần hộ mạng, đó là tùy cách nhìn của mỗi người. Tôi không muốn áp đặt quan điểm.

Thực ra lúc viết kịch bản, tôi đã lấy nguồn cảm hứng từ những sáng tác của nhà văn Nhật Bản Murakami với những nhân vật là hiện thân của những vị thánh thần trong truyền thuyết, nhưng đó là những vị thần không hoàn hảo, họ cũng phạm phải những lỗi lầm và cũng bị sa ngã.

Thanh Hà : Đạo diễn Kim Nguyễn dự Liên Hoan Phim Cannes dưới màu cờ của Canada, với một bộ phim về Canada nhưng anh có dòng máu Việt?

Kim Nguyễn : Tôi sinh ra ở Montréal, bố tôi là người Việt, mẹ tôi người Québec gốc Pháp. Cách nay 17 năm, tôi có dịp tham quan Việt Nam và đã đi từ Nam chí Bắc để tham quan đất nước. Khi đó tôi được biết là Việt Nam đã thay đổi rất nhiều so với thời kỳ đầu thập niên 1990 nhưng nghe nói đâu là bây giờ còn thay nhiểu hơn nữa. Tôi nghe gia đình kể là ở Hà Nội bây giờ hiếm khi thấy xe đạp, mà chỉ toàn là xe máy và ngày càng có nhiều xe hơi!

Thanh Hà : Sau khi đã quay phim ở Đông Âu rồi châu Phi hay vùng Bắc Cực vậy anh có dự án làm ở Việt Nam không?

Kim Nguyễn : Có một liên hệ nào đó đối với Việt Nam, với văn hóa Việt Nam với con người Việt Nam. Lúc vừa bắt tay vào điện ảnh, tôi đã thực hiện một đoạn phim ngắn liên quan đến Việt Nam nhưng tôi nhanh chóng nhận thấy có cái gì không ổn.

Tôi không sinh ra ở Việt Nam, không sống trong môi trường đó, tôi cũng không làm chủ ngôn ngữ, không thấu hiểu tâm tình của người Việt và cảm thấy không thể tự cho phép mình mạo hiểm trong lĩnh vực đó. Chúng ta ai cũng có niềm tự hào lớn là người Việt Nam, tôi không muốn phản ánh sai lệnh những gì người Việt đã từng trải.

Chẳng hạn như về đề tài cuộc sống lưu vong, làm sao tôi có thể phản ánh được một cách trung thực kinh nghiệm mà tôi chưa từng trải qua. Dù vậy, tôi nghĩ là đối với Việt Nam có rất nhiều chủ đề thú vị để chuyển tải lên màn ảnh lớn.

***

Đạo diễn Kim Nguyễn đang thực hiện bộ phim kế tiếp sau Two Lovers and a Bear là I, Juliette, nói về quan hệ tình yêu hơi kỳ lạ của một đôi tình nhân trong sa mạc. Dự án này dự trù ra mắt công chúng vào năm 2017.