Vào nội dung chính
Tạp chí văn hóa

Jacques Brel, Tình yêu để trả lời tiếng súng

Đăng ngày:

Schaerbeek không chỉ là căn cứ của quân thánh chiến trên vương quốc Bỉ. Đây còn là nơi mà một trong những nghệ sĩ tài hoa nhất của Bỉ, Jacques Brel (1929-1978), đã chào đời. Sau Paris đến lượt Bruxelles bị tổn thương vì khủng bố. Một lần nữa « Quand on n’a que l’amour » của Brel trở thành một biểu tượng của sự bất khuất chống lại hận thù.

Jacques Brel, Quand on n'a que l'amour - Tình yêu thay tiếng súng.
Jacques Brel, Quand on n'a que l'amour - Tình yêu thay tiếng súng. AFP
Quảng cáo

"Le plat pays"

Sinh ra trên mảnh đất bằng phẳng - Le plat pays - của Bỉ, nhưng đã thành danh và qua đời trên đất Pháp, Jacques Brel là nhịp cầu giữa Bruxelles với Paris, như định mệnh gắn kết hai thủ đô này với nhau.

Không hài lòng với cuộc sống êm ả nơi thị trấn Schaerbeek, trong một gia đình công giáo truyền thống, Jacques Brel sớm rời xa học trường học để dành thời gian viết kịch, soạn nhạc và làm thơ. Theo lời France, con gái ông thứ nhì của ông kể lại, thời đi học Jacques Brel chỉ giỏi có mỗi môn luận văn, nhưng đó là những bài viết với đầy lỗi chính tả.

Điều ấy không ngăn cản Brel lập ban kịch đầu tiên năm 16 tuổi, say mê âm nhạc và bắt đầu sáng tác từ năm 1952.

Những năm đầu bước vào làng ca nhạc, Jacques Brel cùng với cây đàn đi trình diễn trong những « quán nhạc bỏ túi » chung quanh thủ đô Bruxelles.

Năm 1953 để lại vợ và con gái đầu lòng lại quê nhà, sang Paris lập nghiệp. Lọt vào mắt xanh hãng đĩa Philips, với sự giúp đỡ của người phát hiện những tài năng mới Jacques Canetti, Brel bắt đầu được mời hát ở những quán cabaret hay một vài rạp nhỏ.

Chạy đua với thời gian, hay vì muốn đốt giai đoạn, Jacques Brel miệt mài sáng tác và đã thực sự chạy « show » như một con thiêu thân trước ánh sáng đèn màu của sân khấu. Nhịp sống của ông khi đó dồn dập như một bản Valse ngàn nhịp.

"La Valse à mille temps"

1953-1956 là thời gian Jacques Brel chỉ có mỗi chiếc vali là nhà. Theo lời kể của ông bầu Charley Marouani, Brel ôm đồm đến nỗi, ông có thể hát tại ba hay bốn quán nhỏ ở thủ đô Paris cùng một đêm, nhận lời biểu diễn ở hai rạp hát cách nhau đến hàng trăm cây số cùng một ngày. Để có thể hiện diện ở khắp nơi như vậy Jacques Brel phải di chuyển bằng máy bay. Sau này, cùng với âm nhạc, tình yêu, máy bay là niềm đam mê lớn của Brel.

Dù dồn hết tất cả cho âm nhạc nhưng sự nghiệp của Jacques Brel chỉ cất cánh năm 1957 nhờ bản tình ca : Quand on n’a que l’amour. Với tác phẩm này ông được trao tặng Giải thưởng Lớn của hiệp hội các nhà phê bình âm nhạc Charles Cros và nhất là được mời biểu diễn ở rạp hát nổi tiếng nhất Paris thời bấy giờ là rạp Olympia.

 

 

"Quand on n’a que l’amour"

Khi chỉ có tình yêu, để trả lời tiếng súng/ Không có gì trong tay ngoài sức mạnh yêu thương/Trong vòng tay chúng ta là bạn hữu, bốn phương trời.

Là một nhạc sĩ, một nhà thơ có tài, một diễn viên ngoại hạng, mỗi lần ông bước lên sân khấu, Brel hát bằng cả tâm hồn, bằng từng hơi thở. Gương mặt xấu xí và cả đôi tay của ông cũng là công cụ để người nghệ sĩ này chuyển tải bóng hình của thủ đô Paris, Bruxelles, của khung trời Biển Bắc, của những người đàn bà xứ Flandres đến khán giả. Ông đã có những buổi trình diễn đi vào huyền thoại từ ở Liên Xô đến Hoa Kỳ.

Trên đỉnh cao danh vọng, Jacques Brel không quên ông đã vất vả ngần nào mới chen chân được vào thế giới âm nhạc. Chính vì vậy người nhạc sĩ này đã nâng đỡ những tài năng trẻ. Khi thì ông nhường sàn diễn cho các ca sĩ còn chưa thành danh, lúc thì Jacques Brel dành tiền thù lao của mình để chia cho ban nhạc.

Năm 1966 ông bất ngờ tuyên bố giải nghệ dù đang trên đỉnh cao danh vọng. Giã từ Paris, Jacques Brel về ở ẩn trong ngôi nhà đơn sơ nhìn ra Biển Biếc tại thị trấn Rocquebrune Cap Martin, miền nam nước Pháp. Brel đi về thường xuyên hơn với căn nhà chính của ông ở Bruxelles, nơi Miche người vợ duy nhất và cũng là mối tình lớn nhất của ông vẫn chung thủy đợi chờ.

Nhưng Brel không thể sống xa sân khấu và nghệ thuật. Ngưng các vòng lưu diễn, ông dành thời gian để sáng tác, làm thơ, soạn kịch, đóng phim, chu du thế giới. Jacques Brel muốn biết « Biển mênh mông bao ngàn ».

Orly, sân bay cuối cùng

Bị chứng bệnh ung thư, năm 1977 Brel trở lại Paris thu âm đĩa hát cuối cùng, Les Marquises. Trong đó, tình khúc Orly là lời tỏ tình Jacques dành tặng cho người tình Monique Galéanne. Họ từng là bạn, là hàng xóm, trước khi yêu nhau. Vì Brel, Monique ly dị chồng, phản bội một người bạn thân là Sylvie Rivet, người tình của Brel trước khi Jacques gặp bà. Nhưng Monique đã không cùng người nhạc sĩ người Bỉ này về sống với thiên nhiên ở quần đảo Marquises - thuộc vùng Polynésie của Pháp chơi vơi trong Thái Bình Dương.

Từ khi chia tay, họ gặp lại nhau duy nhất một lần tại phi trường Orly, ngoại ô phía nam Paris.

Hợp tan, tình yêu bất diệt qua lời thơ, điệu nhạc của Brel năm nào là mật ngọt, xoa dịu nỗi đau Paris – Bruxelles ngày hôm nay.

 

 

 

 

Thư TinHãy nhận thư tin hàng ngày của RFI: Bản tin thời sự, phóng sự, phỏng vấn, phân tích, chân dung, tạp chí

Tải ứng dụng RFI để theo dõi toàn bộ thời sự quốc tế

Xem các tập khác
Không tìm thấy trang

Nội dung bạn đang cố truy cập không tồn tại hoặc không còn khả dụng.